Dit alles toegegeven, blijft het maar al te duidelijk, dat dergelijke structuren volkomen ontoereikend zijn om de harde realiteit van de moderne economie het hoofd te bieden. Want laat men het mechanisme van de menselijke betrekkingen, zoals dat in onze tijd heerst, aan zichzelf over, dan voert dit onvermijdelijk tot verscherping van de economische tegenstellingen tussen de volken in plaats van tot een verzachting daarvan, met het gevolg, dat de rijke volken een snelle vooruitgang kennen, terwijl de arme volken slechts langzaam vorderingen maken. Deze tegenstellingen worden met de dag groter, omdat sommige volken meer levensmiddelen produceren dan voor hun behoeften nodig is, terwijl andere hieraan een schrijnend gebrek hebben ofwel de zekerheid missen, dat zij de weinige goederen, die zij produceren, kunnen uitvoeren.

Tezelfdertijd hebben de sociale conflicten een wereldwijde omvang aangenomen. De hevige onrust, die zich van de armere standen heeft meester gemaakt in de industriële landen, bevangt nu ook de landen met een bijna uitsluitend agrarische economie, zodat ook de boerenbevolking zich op het ogenblik bewust wordt van haar "droevige en ellendige toestand". Vgl. Paus Leo XIII, Encycliek, Over kapitaal en arbeid, Rerum Novarum (15 mei 1891), 11 Hierbij komt nog, dat die onwaardige en ergerlijke ongelijkheid, waarvan hier sprake is, niet alleen een kwestie is van stoffelijke goederen, maar nog meer van machtsuitoefening. Wij zien immers, hoe in bepaalde gebieden een kleine groep machthebbers geniet van een hypercultuur, terwijl de rest van de bevolking, arm en overal verspreid, bijna geen mogelijkheid heeft om persoonlijke initiatieven te nemen of een persoonlijke verantwoordelijkheid te dragen, en daarbij dikwijls in mensonwaardige levens- en arbeidsomstandigheden verkeert". Vgl. 2e Vaticaans Concilie, Constitutie, Over de Kerk in de wereld van deze tijd, Gaudium et Spes (7 dec 1965), 63

Bovendien heeft de botsing tussen de traditionele beschaving en de moderne industriële beschaving tot gevolg, dat de sociale structuren, die niet zijn aangepast aan de eisen van onze tijd, worden ontwricht. De oudere mensen, die hun persoonlijk leven en hun gezinsleven menen te moeten baseren op het dikwijls enge kader van de traditionele cultuur, blijven hieraan vasthouden. De jongeren daarentegen willen er zich van losmaken als van een nutteloos obstakel, dat hen belet om zich met hart en ziel te werpen op nieuwe vormen van sociaal leven. Vandaar het conflict tussen twee generaties, dat de mensen voor een tragische keuze plaatst: ofwel vasthouden aan de traditionele instellingen en opvattingen, maar met het prijsgeven van de sociale vooruitgang; ofwel openstaan voor de van buiten komende techniek en meer verfijnde levensvormen, maar met het prijsgeven van de tradities uit het verleden en heel haar rijkdom aan menselijke waarden. In feite zien wij dan ook dikwijls, hoe de morele, geestelijke en godsdienstige kracht van vele ouderen bezwijkt onder de moeilijkheden, terwijl zij er niet in slagen, zich in de nieuwe wereld in te schakelen.