15 april 1993
Wat te zeggen van deze moderne theorieën over tekstinterpretatie? De Bijbel is het Woord Gods voor alle elkaar opvolgende tijdperken. Vandaar de noodzaak van een hermeneutische theorie die het mogelijk maakt om de methodes van de literaire en historische kritiek op te nemen in een ruimer interpretatiemodel. Tussen de tijd van de schrijvers en degenen voor wie de Bijbelteksten in eerste instantie bedoeld waren, en onze moderne tijd bestaat een afstand die overbrugd moet worden, zodat de boodschap van de teksten op juiste wijze geactualiseerd wordt en zij het leven en het geloof van de christenen kan voeden. Alle tekstexegese moet aangevuld worden door een ‘hermeneutiek’ in de moderne betekenis van dat woord.
De noodzaak van een hermeneutiek, dat wil zeggen een interpretatie uitgaande van en bestemd voor onze wereld van vandaag, vindt een fundament in de Bijbel zelf en in de geschiedenis van zijn interpretatie. De verzameling geschriften van het Oude en Nieuwe Testament kan gezien worden als het product van een lang proces waarin de funderende gebeurtenissen opnieuw geïnterpreteerd worden vanuit het leven van de gemeenten der gelovigen. In de kerkelijke traditie waren de kerkvaders, die als eersten de Schrift uitlegden, van mening dat hun exegese van de teksten pas volledig was als zij aan de christenen van hun tijd de betekenis ervan hadden doen zien voor hun situatie. Men doet slechts dan recht aan de eigen betekenis van de Bijbelteksten, als men binnen de formulering van die teksten de daarin uitgedrukte geloofswerkelijkheid tracht te vinden, alsmede het verband daarvan met de geloofservaring van onze moderne wereld.
De hedendaagse hermeneutiek is een gezonde reactie op het historisch positivisme en op de verleiding om de in de natuurwetenschappen gebruikte criteria van objectiviteit toe te passen op de Bijbelstudie. Enerzijds zijn de in de Bijbel verhaalde gebeurtenissen geïnterpreteerde gebeurtenissen. Anderzijds speelt in de exegese van de verhalen over deze gebeurtenissen steeds noodzakelijkerwijs. de eigen subjectiviteit van de exegeet mee. Een Bijbeltekst is slechts goed te verstaan voor de mens die vanuit eigen leven affiniteit heeft met datgene waarover de tekst spreekt. De vraag waar iedere vertolker voor komt te staan, is de volgende: welke hermeneutische theorie is het meest geschikt om de diepe werkelijkheid waarover de Schrift spreekt, verstaanbaar te maken en de betekenis ervan voor de mens van vandaag onder woorden te brengen?
