Paus Benedictus XVI - 27 mei 2007
In de laatste jaren zijn er moeilijkheden ontstaan in verband met individuele initiatieven van Herders, priesters en lekengelovigen die, bewogen door een edelmoedige pastorale ijver, niet altijd de taken en de verantwoordelijkheden van de ander hebben gerespecteerd.
Over dit onderwerp herinnert ons het Tweede Vaticaans Concilie dat waar van de ene kant de afzonderlijke Bisschoppen "als leden van het bisschoppencollege en als wettige opvolgers van de apostelen ieder afzonderlijk door de instelling en het gebod van Christus tot daadwerkelijke zorg voor de gehele Kerk gehouden zijn", zij van de andere kant "hun herderlijk gezag uitoefenen over het gedeelte van het volk van God dat hun is toevertrouwd, niet echter over de andere Kerken, noch over de universele Kerk". 2e Vaticaans Concilie, Constitutie, Over de Kerk, Lumen Gentium (21 nov 1964), 23
Bovendien lijkt het me ten aanzien van bepaalde problemen die de laatste jaren in diverse diocesane gemeenschappen zijn opgekomen, noodzakelijk te herinneren aan de canonieke norm volgens welke elke geestelijke geïncardineerd moet zijn in een particuliere Kerk of in een instituut van godgewijd leven en zijn eigen ambt moet uitoefenen in communio met de diocesane bisschop. Alleen om juiste beweegredenen kan een geestelijke zijn ambt uitoefenen in een ander bisdom, maar altijd met de voorafgaand instemming van de twee diocesane Bisschoppen, dat wil zeggen van die van de particuliere Kerk waarin hij is geïncardineerd en van die van de particuliere Kerk tot wier dienst hij bestemd is. Vgl. Wetboek, Codex van het Canonieke recht, Codex Iuris Canonici (25 jan 1983), 265-272
Vervolgens hebt u zich in heel wat situaties de vraag gesteld naar de concelebratie van de Eucharistie. Ten aanzien daarvan herinner ik eraan dat zij als voorwaarden de belijdenis veronderstelt van hetzelfde geloof en de hiërarchische gemeenschap (communio) met de Paus en de universele Kerk. Daarom is het toegestaan te concelebreren met Bisschoppen en priesters die in communio zijn met de Paus, ook wanneer zij door de burgerautoriteiten worden erkend en een betrekking onderhouden met organen die door de Staat gewild zijn maar vreemd zijn aan de structuur van de Kerk. mits - zoals hierboven is gezegd (nr. 7 , 8ste alinea) - deze erkenning en betrekking niet de ontkenning met zich mee brengen van onontbeerlijke beginselen van het geloof en van de kerkelijke communio.
Ook de lekengelovigen die bezield worden door een oprechte liefde voor Christus en voor zijn Kerk, moeten niet aarzelen deel te nemen aan de Eucharistie die gevierd wordt door Bisschoppen en priesters die in volledige communio zijn met de Opvolger van Petrus en erkend zijn door de burgerautoriteiten. Hetzelfde geldt voor alle andere sacramenten.
De problemen die ontstaan zijn met die Bisschoppen die zonder pauselijk mandaat gewijd zijn maar wel met inachtname van de katholieke ritus van de bisschopswijding, moeten steeds in het licht van de beginselen van de katholieke leer tot een oplossing worden gebracht. Hun wijding is - zoals ik al heb gezegd (vgl. nr. 8, 12de alinea) - onwettig maar geldig, zoals ook de door hen verleende priesterwijdingen geldig zijn en zoals de Sacramenten die door zulke Bisschoppen en priesters zijn toegediend, geldig zijn. Daarom moeten de gelovigen - dit voor ogen houdend - voor de viering van de Eucharistie en voor de andere Sacramenten in de mate van het mogelijke Bisschoppen en priesters zoeken die in communio zijn met de Paus: wanneer zulks echter niet zonder groot ongemak te realiseren valt, mogen zij zich voor hun geestelijk welzijn ook wenden tot hen die niet in communio zijn met de Paus.
Ik acht het tenslotte opportuun uw aandacht te vestigen op wat het Canoniek Recht voorziet om de diocesane Bisschoppen te helpen hun eigen pastorale taak te kunnen vervullen. Iedere diocesane Bisschop wordt uitgenodigd gebruik te maken van de onontbeerlijke instrumenten van communio en samenwerking binnen de diocesane katholieke gemeenschap: de diocesane curie, de priesterraad, het college van raadgevers, de diocesane pastorale raad en de diocesane raad voor economische aangelegenheden. Deze organen zijn een uitdrukking van de communio, bevorderen het delen van de gemeenschappelijke verantwoordelijkheden en zijn een grote hulp voor de Herders die zo gebruik kunnen maken van de broederlijke samenwerking van priesters, godgewijde personen en lekengelovigen.
Hetzelfde geldt voor de diverse raden die het Canoniek Recht voorziet voor de parochies: de parochiële pastorale raad en de parochiële raad voor economische aangelegenheden.
Zowel voor de bisdommen als voor de parochies geldt dat bijzondere aandacht besteed zal moeten worden aan de tijdelijke goederen van de Kerk, roerende en onroerende, die in het burgerlijke vlak op wettige wijze geregistreerd moeten zijn op naam van het bisdom of van de parochie en nooit op naam van afzonderlijke persoenen (dat wil zeggen de Bisschop, de pastoor of een groep van gelovigen). Tegelijkertijd houdt de traditionele pastorale en missionaire richtlijn die wordt samengevat in het beginsel "nihil sine Episcopo" (niets zonder de Bisschop) haar volledige geldigheid.
Uit de analyse van de hierboven uiteengezette problemen komt heel duidelijk naar voren dat een ware oplossing ervan haar wortel heeft in de bevordering van de gemeenschap (communio), die als uit een bron kracht en elan put uit Christus, icoon van de liefde van de Vader. De liefde, die altijd boven alles staat Vgl. 1 Kor. 13, 1-12 zal in het pastorale werk de kracht en het criterium zijn voor de opbouw van een kerkelijke gemeenschap (communauteit) die de Verrezen Christus aanwezig laat zijn voor de mens van vandaag.
