H. Paus Johannes Paulus II - 25 maart 1995
'God heeft de dood niet gemaakt en Hij vindt geen vreugde in de ondergang van hen die leven, maar alles heeft Hij voor het zijn geschapen(...) Ja, God heeft de mens geschapen voor een onvergankelijk leven; en Hij heeft hem gemaakt tot een beeld van zijn eigen eeuwigheid. Maar de dood is in de wereld gekomen door de afgunst van de duivel; en hij wordt ondergaan door diens aanhangers' (Wijsh. 1, 13-14)(Wijsh. 2, 23-24).
Het Evangelie van het leven, dat in het begin opklonk met de schepping van de mens naar het beeld van God voor een vol en volmaakt leven Vgl. Gen. 2, 7 Vgl. Wijsh. 9, 2-3 , wordt tegengesproken door de verscheurende ervaring van de dood die in de wereld komt en die de schaduw van zinledigheid over het hele bestaan van de mens werpt.
De dood komt in de wereld vanwege de afgunst van de duivel Vgl. Gen. 3, 1.4-5 en vanwege de zonde van de voorouders Vgl. Gen. 2, 17 Vgl. Gen. 3, 17-19 . En hij komt er binnen op een gewelddadige wijze, door middel van de moord op Abel door zijn broer Kaïn: 'Toen zij buiten waren, viel Kaïn zijn broer aan en vermoordde hem' (Gen. 4, 8).
Die eerste moord wordt voorgesteld met een uitzonderlijke welsprekendheid op een bladzijde van het boek Genesis die universele betekenis heeft: een bladzijde die elke dag weer wordt geschreven, zonder pauze en in een ontmoedigende herhaling, in het boek van de geschiedenis der volkeren.
Wij willen samen die Bijbelse bladzijde herlezen die, ondanks haar ouderdom en uiterste eenvoud, zeer leerzaam blijkt.
'Abel werd schaapherder en Kaïn landbouwer. Na verloop van tijd bracht Kaïn een offer aan Jahwe van de vruchten van de grond. Ook Abel bracht een offer, de eerstgeborenen van zijn beste schapen. Jahwe zag genadig neer op Abel en zijn offer, maar op Kaïn en zijn offer sloeg Hij geen acht.
Een wilde woede greep Kaïn aan, en zijn gezicht werd grimmig. Nu zei Jahwe tot Kaïn: 'Waarom zijt gij woedend en waarom staat uw gezicht zo grimmig? Als gij het goede doet is er opgewektheid; maar doet gij het goede niet, dan loert de zonde als belager aan uw deur, begerig u te grijpen. Zult gij hem meester kunnen blijven?'
Daarop zei Kaïn tot zijn broer Abel: 'Laten we gaan wandelen'. En toen zij buiten waren, hief Kaïn de hand op tegen zijn broer en doodde hem.
Nu zei Jahwe tot Kaïn: 'Waar is uw broer Abel?' Hij antwoordde: 'Ik weet het niet. Ben ik soms mijn broeders hoeder?' Toen zei Hij: 'Wat hebt gij gedaan? Hoor, het bloed van uw broer roept uit de grond tot mij! Daarom zult ge vervloekt zijn, verbannen van de grond die zijn mond heeft geopend om uit uw hand het bloed van uw broer te ontvangen! De grond die gij bewerkt zal niets meer opbrengen; een zwerver en een vagebond zult ge zijn op de aarde!'
Toen zei Kaïn tot Jahwe: 'Die straf is te zwaar om te dragen. Gij verdrijft mij van de bebouwde grond, en ik zal ver van U moeten blijven. Ik zal een zwerver en een vagebond zijn op de aarde, en iedereen die mij ontmoet kan mij doden'.
Maar Jahwe antwoordde hem: 'Neen! Wie het ook is die Kaïn doodt, hij zal het zevenvoudig boeten!' En Jahwe gaf Kaïn een merkteken, om te voorkomen dat ieder die hem ontmoette hem doden zou. Daarna trok Kaïn weg uit Jahwe's nabijheid en vestigde zich in het land Nod, ten oosten van Eden." (Gen. 4, 2-16).
