Zoeken in kerkelijke documenten en berichten

Bij het zoeken naar de diepste wortels van de strijd tussen de 'cultuur van het leven' en de 'cultuur van de dood' kunnen we ons niet beperken tot de perverse idee van vrijheid als boven vermeld. We moeten gaan naar het hart van de tragedie die de moderne mens ervaart: de verduistering van de zin voor God en voor de mens, typisch voor een sociaal en cultureel klimaat dat beheerst wordt door secularisme dat met zijn alom aanwezige tentakels er soms in slaagt om christelijke gemeenschappen zelf op de proef te stellen. Degenen die zich laten beïnvloeden door dit klimaat vallen gemakkelijk in een droevige vicieuze cirkel: wanneer de zin voor God weg is, is er ook de neiging om de zin voor de mens te verliezen, voor zijn waardigheid en zijn leven; op haar beurt verwekt de systematische schending van de zedelijke wet, vooral in de ernstige kwestie van het respect voor het menselijk leven en zijn waardigheid, een soort voortschrijdende verduistering van het vermogen om Gods levende en reddende aanwezigheid waar te nemen.

Opnieuw kunnen het verhaal van de moord op Abel door zijn broer volgen. Na de vervloeking die God over hem uitspreekt, keert Kaïn zich aldus tot de Heer: 'Die straf is te zwaar om te dragen. Gij verdrijft mij vandaag van deze grond; en ik zal ver van U moeten blijven; ik zal een zwerver en een vagebond zijn op de aarde, en ieder die mij ontmoet kan mij doden' (Gen. 4, 13-14). Kaïn is ervan overtuigd dat zijn zonde niet vergeven zal worden door de Heer en dat zijn onontkoombaar lot zal zijn 'ver te moeten blijven' van Hem. Als Kaïn in staat is te belijden dat zijn schuld 'groter is dan hij kan dragen', dan is dat omdat hij zich ervan bewust is in de tegenwoordigheid van God te zijn en vóór Gods rechtvaardige oordeel. Het is inderdaad alleen voor God dat de mens zijn zonde kan toegeven er de volle zwaarte van kan inzien. Dat was de ervaring van David die, nadat 'hij kwaad had bedreven in de ogen van de Heer', en terechtgewezen was door de profeet Nathan, uitriep: 'Ik ben mij bewust dat ik schuld heb: steeds ziet wat ik begaan heb mij aan; tegen U, U alleen was mijn zonde; Gij doorziet het kwaad dat ik deed' (Ps. 51, 5-6).