De apostel van de volkeren zegt ons dat God “wil dat alle mensen gered worden en tot de kennis van de waarheid komen. Want God is één, één is ook de middelaar tussen God en de mensen, de mens Christus Jezus, die zichzelf gegeven heeft als losprijs voor allen” (1 Tim. 2, 4-6). Omdat God alle mensen tot een en dezelfde bestemming roept, een goddelijke bestemming, “moeten wij eraan vasthouden dat de Heilige Geest aan allen de mogelijkheid schenkt om, op een wijze die aan God bekend is, aan dit Paasmysterie deel te hebben”. 2e Vaticaans Concilie, Constitutie, Over de Kerk in de wereld van deze tijd, Gaudium et Spes (7 dec 1965), 22 Vgl. Catechismus-Compendium, Catechismus van de Katholieke Kerk (15 aug 1997), 1260 Gods verlossende liefde omhelst de gehele mensheid, rassen, stammen en volkeren, en dus ook de volkeren van Afrika. De Goddelijke Voorzienigheid wilde dat Afrika aanwezig zou zijn bij het lijden van Christus in de persoon van Simon van Cyrene die door de Romeinse soldaten gedwongen werd om onze Heiland het kruis te helpen dragen. Vgl. Mc. 15, 21

Tijdens de plechtige eucharistieviering tot besluit van de werksessie van de speciale vergadering, bood de liturgie van de zesde zondag van Pasen 1994 mij de gelegenheid tot het houden van een overweging over het door God gewilde heilsplan voor Afrika. In een van de Bijbellezingen, ontleend aan de Handelingen van de Apostelen, werd een gebeurtenis verhaald die beschouwd kan worden als de eerste stap in de zending van de kerk onder de heidenen: het verhaal van Petrus die onder ingeving van de Heilige Geest een heiden bezocht, de honderdman Cornelius. Tot dan toe was het evangelie vooral aan de joden verkondigd. Na een zekere aarzeling had Petrus gehoor gegeven aan het bevel van de Geest om naar het huis van een heiden te gaan. Toen hij daar aankwam zag hij tot zijn blijde verrassing dat de honderdman wachtte op Christus en het doopsel. Het boek van de Handelingen van de apostelen vertelt: “De gelovigen uit de besnijdenis, die met Petrus meegekomen waren, stonden verbaasd dat ook over de heidenen de gave van de Heilige Geest was uitgestort; want zij hoorden hen talen spreken en God verheerlijken” (Hand. 10, 45-46).

In zeker opzicht werd in het huis van Cornelius het Pinksterwonder herhaald. Petrus zei toen: “Nu besef ik pas goed, dat er bij God geen aanzien des persoons bestaat, maar dat uit welk volk ook ieder, die Hem vreest en het goede doet, Hem welgevallig is … Kan iemand nog het water weigeren, zodat deze mensen, die juist als wij de Heilige Geest ontvangen hebben, niet gedoopt zouden worden?” (Hand. 10, 34-35.47).

Zo begon de zending van de kerk ad gentes waarvan Paulus van Tarsus de voornaamste heraut zou worden. De missionarissen die voor het eerst in het hart van Afrika aankwamen hebben waarschijnlijk eenzelfde verbazing gekend als de christenen uit de apostolische tijden gevoelden bij de uitstorting van de Heilige Geest over de heidenen.

Gods plan voor het heil van Afrika staat aan de basis van de worsteling van de kerk in dat werelddeel. Maar omdat de door Christus gestichte kerk uit haar aard missionair is, volgt daaruit dat de kerk in Afrika zelf een actieve rol moet spelen in dienst van dat plan van God. Daarom heb ik vaak gezegd dat “de kerk in Afrika een missiekerk is en tegelijk een kerk met een missieopdracht”. H. Paus Johannes Paulus II, Audiëntie, Over de reis naar Afrika (21 aug 1985), 3

De Speciale Vergadering voor Afrika van de Bisschoppensynode had tot taak te onderzoeken met welke middelen de Afrikanen beter de opdracht zullen kunnen vervullen die de verrezen Heer aan zijn volgelingen gaf: “Gaat dus en maakt alle volkeren tot mijn leerlingen” (Mt. 28, 19).