Door een bijzonder plan van de Voorzienigheid had de plechtige opening van de Speciale Vergadering voor Afrika van de Bisschoppensynode plaats op de tweede zondag van Pasen, dat wil zeggen op de zondag van het Paasoctaaf. De synodevaders, op die dag in de basiliek van Sint Pieter bijeen, waren zich er levendig van bewust dat de vreugde van hun kerk voortvloeide uit hetzelfde gebeuren dat op de Paasdag het hart van de apostelen met blijdschap had vervuld, de opstanding van Jezus onze Heer. Vgl. Lc. 24, 40-41 Zij waren zich ook diep bewust van de aanwezigheid van de verrezen Heer, die tot hen zei, zoals tot de apostelen: “Vrede zij U!” (Joh. 20, 21.26). Zij waren zich bewust van zijn belofte dat Hij voor altijd met zijn kerk zou zijn, Vgl. Mt. 28, 20 en dus ook gedurende de gehele synodevergadering. De paassfeer waarin de speciale vergadering haar werk begon, terwijl haar leden bijeen waren om hun geloof in de verrezen Christus te vieren, deed mij spontaan denken aan de woorden die Jezus tot de apostel Thomas richtte: “Zalig die niet gezien en toch geloofd hebben” (Joh. 20, 29).

Dit was inderdaad de synode van de opstanding en de hoop, zoals de synodevaders vreugdevol en enthousiast verklaarden in de eerste zinnen van hun Boodschap aan het volk van God. Graag neem ik die woorden over: “Zoals Maria Magdalena op de Paasmorgen, zoals de Emmaüsgangers met brandend hart en verlichte geest dat deden, verkondigt de Speciale Vergadering voor Afrika van de Bisschoppensynode: ‘Christus, onze hoop, is verrezen. Hij heeft zich bij ons gevoegd, Hij is met ons meegegaan. Hij heeft ons de Schriften uitgelegd, en Hij zei ons het volgende: ‘Ik ben de eerste en de laatste, de levende. Ik was dood, en zie, Ik leef in de eeuwen der eeuwen. En Ik heb de sleutels van de dood en het dodenrijk.’ (Openb. 1, 17-18)… En zoals Johannes op Patmos in bijzonder moeilijke tijden profetieën van hoop ontving voor het volk van God, zo brengen ook wij een boodschap van hoop. Juist nu zoveel door politieke belangen veroorzaakte broederhaat onze volkeren verscheurt, juist nu ze diep gebukt gaan onder de last van de internationale schuld en de geldontwaarding, juist nu willen wij bisschoppen van Afrika samen met allen die deelnemen aan deze heilige synode, in vereniging met de Heilige Vader en met al onze medebroeders in het episcopaat die ons gekozen hebben, tot u, familie van God in Afrika, tot u, familie van God over heel de wereld, een woord richten van hoop en troost: ‘Christus onze Hoop leeft; wij zullen leven!’.” Bisschoppensynodes, Boodschap van de Synode over Afrika (6 mei 1994), 1-2

Ik spoor heel het volk van God in Afrika aan met open hart de door de synodevergadering tot dit volk gerichte boodschap van hoop te willen aanvaarden.

Tijdens hun besprekingen hebben de synodevaders in het volle besef dat zij de verwachtingen vertegenwoordigden niet alleen van de Afrikaanse katholieken, maar ook van alle bewoners van het continent, onomwonden de talloze rampen onder ogen gezien waardoor Afrika tegenwoordig geteisterd wordt. Van alle kanten hebben zij de zo complexe vraag bestudeerd wat de kerk zou moeten doen om de begeerde verandering tot stand te brengen. Maar hun houding was daarbij totaal vrij van pessimisme of wanhoop. Ondanks het grotendeels negatieve beeld dat veel gebieden van Afrika op het ogenblik bieden, ondanks de droeve toestanden die er in talrijke landen heersen, heeft de kerk de plicht om met kracht te verzekeren dat die moeilijkheden overwonnen kunnen worden. Zij dient bij alle Afrikanen de hoop op een ware bevrijding te vestigen. Haar vertrouwen berust uiteindelijk op het besef van Gods belofte waardoor wij weten dat de geschiedenis niet een in zichzelf gesloten geheel is maar open staat voor het Godsrijk. Aangaande de toekomst van Afrika en van alle andere gebieden der wereld zijn daarom pessimisme noch wanhoop gerechtvaardigd.