Zoeken in kerkelijke documenten en berichten

Zoals voor het bouwen van kerken laat de Kerk ook voor alle heilige voorwerpen de kunst toe van elk gebied en aanvaardt ze die aanpassingen welke met het karakter en de tradities van ieder volk overeenkomen, mits alles beantwoordt aan het juiste gebruik waarvoor de heilige voorwerpen bestemd zijn. Vgl. 2e Vaticaans Concilie, Constitutie, Over de heilige liturgie, Sacrosanctum Concilium (4 dec 1963), 128

Ook hierin streve men de verheven eenvoud na die uitstekend samengaat met ware kunst.

Bij het kiezen van het materiaal voor heilige voorwerpen kan naast wat reeds traditioneel in gebruik is, ook toegelaten worden wat volgens de opvatting van onze tijd edel wordt geacht, duurzaam is en goed geschikt is voor het gewijde gebruik. Over dit alles komt het oordeel toe aan de bisschoppenconferentie voor de afzonderlijke gebieden (vgl. nr. 390).

Onder de voorwerpen die vereist worden voor de viering van de Mis, krijgen de heilige vaten bijzondere achting, met name de kelk en de pateen of hostieschaal, die dienen bij het aanbieden, consacreren en nuttigen van het brood en de wijn.

De heilige vaten dienen uit een edel metaal vervaardigd te zijn. Als ze uit een metaal gemaakt zijn dat aan roest onderhevig is of dat minder edel is dan goud, moeten ze gewoonlijk aan de binnenkant verguld worden.

Overeenkomstig het oordeel van de bisschoppenconferentie en na goedkeuring van de bepalingen door de Apostolische Stoel kunnen de heilige vaten ook vervaardigd worden uit ander stevig en - naar de algemene opvatting van elk gebied - edel materiaal, bijvoorbeeld uit ebbehout of andere hardere houtsoorten, mits het geschikt is voor gewijd gebruik. In dat geval moet men altijd de voorkeur geven aan materiaal dat niet gemakkelijk breekt en vergaat. Dat geldt voor alle vaten die bestemd zijn om hosties te bevatten, zoals de pateen (of hostieschaal), de ciborie (of pyxis), de monstrans en dergelijke.

Wat betreft de kelken en andere vaten die bestemd zijn om het Bloed van de Heer te bevatten: zij moeten een kom hebben uit materiaal dat geen vocht opneemt. De voet mag echter uit ander stevig en waardig materiaal vervaardigd worden.

Voor het consacreren van de hosties kan gevoeglijk een grotere pateen (of hostieschaal) gebruikt worden, waarop zowel het brood voor de priester en de diaken als dat voor de andere bedienaren en de gelovigen een plaats krijgt.

Wat de vorm van de heilige vaten betreft, komt het aan de kunstenaar toe om ze op zulke wijze te maken dat die vorm meer overeenkomt met de gebruiken van elk gebied, mits elk afzonderlijk geschikt is voor het liturgisch gebruik waarvoor het bestemd is, en het duidelijk onderscheiden wordt van voorwerpen die bestemd zijn voor dagelijks gebruik.

Aangaande de zegening van de heilige vaten houde men zich aan de riten die in de liturgische boeken zijn voorgeschreven. Vgl. Congregatie voor de Riten, Cæremoniale Episcoporum (17 aug 1886). Orde van dienst voor kerk- en altaarwijding, standaarduitgave 1977 hoofdst. 7, Orde van dienst voor de zegening van kelk en pateen Vgl. Congregatie voor de Eredienst en de Sacramenten, Over de zegeningen, De benedictionibus (1 jan 1984), 1068-1084. Ordo benedictionis rerum quae in liturgicis celebrationibus usurpantur, nrs. 1068-1084

De gewoonte dient behouden te blijven om in de sacristie een heilig putje (sacrarium) aan te leggen, waarin het water van de reiniging van de heilige vaten en van de linnen doeken gegoten kan worden.