"Het brood dat Ik zal geven, is mijn vlees, ten bate van het leven der wereld" (Joh. 6, 51). Met deze woorden openbaart de Heer de ware betekenis van de gave van zijn leven voor alle mensen. Zij laten ons ook het innige medelijden zien dat Hij heeft met elke mens. De Evangelies berichten ons inderdaad dikwijls over de gevoelens die Jezus heeft voor de mensen, in het bijzonder voor de lijdenden en de zondaars Vgl. Mt. 20, 34 Vgl. Mc. 6, 34 Vgl. Lc. 19, 41 . Met een diepmenselijk gevoel drukt Hij de heilsbedoeling van God uit met iedere mens, opdat deze het ware leven mag bereiken. Elke Eucharistieviering stelt hier en nu de gave van eigen leven tegenwoordig, die Jezus op het kruis gegeven heeft voor ons en voor de hele wereld. Tegelijkertijd maakt Jezus in de Eucharistie van ons getuigen van het medelijden van God met elke broeder en zuster. Zo ontstaat rond het eucharistisch mysterie de dienst van de liefde jegens de naaste, die er in bestaat "dat ik ook de medemens die ik niet mag of die ik niet eens ken, vanuit God liefheb. Dat is alleen mogelijk vanuit de inwendige ontmoeting met God, die tot gemeenschap van wil is geworden en zover gaat dat daarbij het gevoel geraakt is. Dan leer ik deze ander niet enkel meer met mijn ogen en gevoelens te bezien, maar vanuit het perspectief van Jezus Christus". Paus Benedictus XVI, Encycliek, God is Liefde, Deus Caritas Est (25 dec 2005), 18 Op die manier erken ik in de personen die ik nabij kom, broeders en zusters voor wie de Heer zijn leven gegeven heeft en die Hij heeft liefgehad "tot het uiterste" (Joh. 13, 1). Daaruit volgt dat onze gemeenschappen, als zij de Eucharistie vieren, zich er steeds meer van bewust moeten zijn dat het offer van Christus voor allen bestemd is, en dat de Eucharistie dus ieder die in Hem gelooft, er toe aanzet "gebroken brood" te worden voor de anderen en zich in te zetten voor een rechtvaardiger en broederlijker wereld. Denkend aan de vermenigvuldiging van de broden en de vissen, moeten wij onderkennen dat Christus tot op de dag van vandaag doorgaat met zijn leerlingen aan te sporen om zich in eigen persoon in te zetten: "Geeft gij hun maar te eten" (Mt. 14, 16). Ja waarlijk, de roeping van ieder van ons is, om samen met Jezus brood, gebroken voor het leven van de wereld te zijn.

De vereniging met Christus die zich in het Sacrament verwezenlijkt stelt ons ook in staat tot iets nieuw wat de sociale relaties betreft: "de 'mystiek' van het Sacrament heeft een sociaal karakter". Paus Benedictus XVI, Encycliek, God is Liefde, Deus Caritas Est (25 dec 2005), 14 In dit verband is het nodig de relatie uit te leggen tussen het eucharistisch Mysterie en het sociale engagement. De Eucharistie is een sacrament van communio, van gemeenschap tussen broeders en zusters die aanvaarden zich met elkaar te verzoenen in Christus, die van joden en heidenen één enkel volk heeft gemaakt, en die de muur van de vijandschap die hen scheidde, heeft afgebrokenVgl. Ef. 2, 14 . Alleen dit voortdurend streven naar verzoening, maakt het mogelijk waardig de communie van het Lichaam en Bloed van Christus te ontvangen. Bisschoppensynodes, Uitgebracht door de Synodevaders van de 11e Gewone Bisschoppensynode over de "Eucharistie", Voorstellen aan de Paus voor het samenstellen van een Apostolische Post-synodale Exhortatie (22 okt 2005), 49. Niet zonder ontroering hebben wij tijdens de Synodevergadering naar de betekenisvolle getuigenissen geluisterd over de werkdadigheid van het Sacrament bij werk van de vredestichting. Hierover heet het in Propositie 49: "Dankzij de eucharistievieringen hebben volkeren die in conflict waren, zich kunnen verzamelen rond het Woord van God, kunnen luisteren naar zijn profetische verkondiging van de verzoening door om niet geschonken vergeving, en de genade kunnen ontvangen van de bekering, die de communio van hetzelfde brood en dezelfde beker mogelijk maakte.” Door middel van de gedachtenis van zijn Offer, versterkt Hij de gemeenschap onder broeders en zusters en spoort hij in het bijzonder degenen aan, die een conflict hebben, om hun onderlinge verzoening te bespoedigen door zich open te stellen voor de dialoog en voor de inzet voor de gerechtigheid. Het is buiten alle twijfel dat de voorwaarden voor het bouwen van de vrede bestaan in het herstellen van de gerechtigheid en in de verzoening en de vergeving. Bisschoppensynodes, Uitgebracht door de Synodevaders van de 11e Gewone Bisschoppensynode over de "Eucharistie", Voorstellen aan de Paus voor het samenstellen van een Apostolische Post-synodale Exhortatie (22 okt 2005), 48 Waar men zich dit bewust is, wordt de wil geboren om ook de onrechtvaardige structuren om te vormen om het respect voor de waardigheid van de mens te herstellen, die geschapen is naar Gods beeld en gelijkenis. Het is door de concrete uitoefening van deze verantwoordelijkheid dat de Eucharistie in het leven wordt wat zij in de viering betekent. Zoals ik bij een andere gelegenheid heb gezegd, is het niet de eigen taak van de Kerk om de politieke strijd ter hand te nemen teneinde de meest rechtvaardige samenleving te verwezenlijken; toch mag en kan zij niet afzijdig blijven waar het de strijd om de gerechtigheid betreft. De Kerk "moet langs de weg van de redelijke argumenten eraan deelnemen en zij moet in de mensen de geestelijke krachten wekken zonder welke de gerechtigheid, die steeds ook om zelfverloochening vraagt, zich niet kan doorzetten noch gedijen". Paus Benedictus XVI, Encycliek, God is Liefde, Deus Caritas Est (25 dec 2005), 28

Met het oog op de sociale verantwoordelijkheid van alle christenen, hebben de Synodevaders eraan herinnerd dat het offer van Christus een mysterie van bevrijding is dat ons voortdurend bevraagt en uitdaagt. Daarom richt ik een oproep aan alle gelovigen om echt bewerkers van vrede en gerechtigheid te zijn: "Wie namelijk aan de Eucharistie deelneemt moet zich inzetten voor het bouwen aan de vrede in deze wereld, die getekend wordt door veel geweld en oorlog en, met name in onze tijd, door terrorisme, economische corruptie en seksueel misbruik". Bisschoppensynodes, Uitgebracht door de Synodevaders van de 11e Gewone Bisschoppensynode over de "Eucharistie", Voorstellen aan de Paus voor het samenstellen van een Apostolische Post-synodale Exhortatie (22 okt 2005), 48 Dit zijn allemaal problemen die op hun beurt andere vernederende verschijnselen teweeg brengen, die erg zorgwekkend zijn. Wij weten dat zulke situaties niet oppervlakkig mogen worden aangepakt. Juist krachtens het Mysterie dat wij vieren, moeten we de omstandigheden aanklagen die in strijd zijn met de waardigheid van de mens, voor wie Christus zijn bloed vergoten heeft, waardoor Hij de hoge waarde van elke afzonderlijke mens heeft bevestigd.

Wij mogen niet werkeloos toezien ten overstaan van sommige processen van globalisatie die niet zelden op mondiaal niveau de kloof tussen arm en rijk mateloos doen toenemen. Wij moeten degenen aanklagen die de rijkommen van de aarde verkwisten en daarmee ongelijkheden veroorzaken die ten hemel schreien Vgl. Jak. 5, 4 . Zo is het bijvoorbeeld onmogelijk om te zwijgen bij de "schokkende beelden van de grote kampen van verjaagden en vluchtelingen die - in verschillende delen van de wereld - met veel behelpen worden opgevangen om aan een erger lot te ontkomen, maar die van alles missen. Zijn deze mensen niet onze broeders en zusters? Paus Benedictus XVI, Toespraak, Tot het bij de Heilige Stoel geaccrediteerde Corps Diplomatique (9 jan 2006) De Heer Jezus, Brood van eeuwig leven, spoort ons aan en maakt ons attent op de situaties van ellende waarin nog een groot deel van de mensheid verkeert: het zijn situaties die dikwijls mede veroorzaakt zijn door een duidelijke en verontrustende verantwoordelijkheid van de mensen. Immers, "op basis van beschikbare statistische gegevens kan worden gesteld, dat alleen al de helft van de onmetelijke sommen geld, die over de hele wereld besteed worden aan wapens, meer dan voldoende zou zijn om het eindeloze leger van armen duurzaam uit de ellende te halen. Het menselijk geweten wordt er door uitgedaagd. Aan de bevolkingsgroepen die onder de armoededrempel leven, en dat meer ten gevolge van situaties die afhangen van internationale politieke, handels- en culturele betrekkingen dan vanwege oncontroleerbare omstandigheden, kan en moet onze gemeenschappelijke inspanning voor de waarheid nieuwe hoop geven.” Paus Benedictus XVI, Toespraak, Tot het bij de Heilige Stoel geaccrediteerde Corps Diplomatique (9 jan 2006)

Het voedsel van de waarheid drijft ons situaties aan te klagen die mensonwaardig zijn, waarin men sterft door gebrek aan voedsel ten gevolge van de onrechtvaardigheid en de uitbuiting, en geeft ons nieuwe kracht en moed om zonder ophouden te werken aan de opbouw van de beschaving van de liefde. Van meet af aan hebben de christenen er zorg voor gedragen hun goederen te delen Vgl. Hand. 4, 32 en de armen te helpen Vgl. Rom. 15, 26 . De collecte die tijdens de liturgische samenkomsten wordt opgehaald is er een levende herinnering aan, maar is ook een heel actuele noodzaak. De kerkelijke weldadigheidsinstellingen, in het bijzonder de Caritas op verschillende niveaus, verrichten de kostbare dienst dat zij mensen in nood, en vooral de allerarmsten, helpen. Terwijl ze inspiratie ontlenen aan de Eucharistie, worden zij er de concrete uitdrukking van; zij verdienen daarom alle lof en aanmoediging voor hun solidaire inzet in de wereld.

Het mysterie van de Eucharistie stelt ons in staat en drijft ons tot een moedige inzet in de structuren van deze wereld om er dat nieuwe aan relaties te brengen dat zijn onuitputtelijke bron vindt in de gave van God. Het gebed dat wij in elke heilige Mis herhalen: "Geef ons heden ons dagelijks brood", verplicht ons om, in samenwerking met de internationale staats- en privé-instellingen, al het mogelijke te doen opdat in de wereld het schandaal verdwijnt of minstens minder wordt van de honger en de ondervoeding waaraan zoveel miljoenen mensen lijden, met name in de ontwikkelingslanden. Met name de christenleek die gevormd is in de school van de Eucharistie, is geroepen om rechtstreeks de eigen politieke en sociale verantwoordelijkheid te aanvaarden. Opdat hij zijn taken passend ten uitvoer kan brengen, moet men hem daarop voorbereiden doormiddel van een concrete vorming in de naastenliefde en de rechtvaardigheid. Om deze reden is het noodzakelijk dat, zoals door de Synode is gevraagd, in de Bisdommen en in de christengemeenschappen de sociale leer van de Kerk wordt bekend gemaakt en bevorderd. Vgl. Bisschoppensynodes, Uitgebracht door de Synodevaders van de 11e Gewone Bisschoppensynode over de "Eucharistie", Voorstellen aan de Paus voor het samenstellen van een Apostolische Post-synodale Exhortatie (22 okt 2005), 48 Vgl. Pauselijke Raad "Justitia et Pax", Compendium van de Sociale Leer van de Kerk (26 okt 2004). blijkt in deze buitengewoon nuttig In dit kostbaar erfgoed, dat afkomstig is van de oudste kerkelijke overlevering, vinden we de elementen die het gedrag van de christenen ten aanzien van de brandende sociale vraagstukken met diepe wijsheid oriënteren. Deze leer, die door heel de geschiedenis van de Kerk heen is gerijpt, kenmerkt zich door werkelijkheidszin en evenwicht, en helpt zo mislijdende compromissen en lege utopieën te vermijden.

Om een diepe eucharistische spiritualiteit te ontwikkelen, die in staat is tot een duidelijke invloed, ook op het sociale netwerk, is tenslotte noodzakelijk dat het christenvolk, dat dank brengt door middel van de Eucharistie, zich ervan bewust is dat in naam te doen van heel de schepping, aldus verlangend naar de heiliging van de wereld en intens daaraan werkend. Vgl. Bisschoppensynodes, Uitgebracht door de Synodevaders van de 11e Gewone Bisschoppensynode over de "Eucharistie", Voorstellen aan de Paus voor het samenstellen van een Apostolische Post-synodale Exhortatie (22 okt 2005), 43 De Eucharistie zelf werpt een krachtig licht op de menselijke geschiedenis en op heel de kosmos. In dit sacramentele perspectief leren wij dag voor dag dat elke kerkelijke gebeurtenis het karakter draagt van een teken, waardoor God zichzelf meedeelt en een appèl op ons doet. Zo kan de eucharistische vorm van leven werkelijk een authentieke verandering van mentaliteit bevorderen, in de wijze waarop wij de geschiedenis en de wereld lezen. De liturgie zelf voedt ons hiertoe op wanneer de priester, tijdens de aanbieding van de gaven tot God een zegen- en smeekgebed richt met betrekking tot het brood en de wijn, "vrucht van de aarde", "vrucht van de wijngaard". Behalve dat de rite hiermee heel de menselijke activiteit en vermoeienis betrekt in de offergave aan God, spoort zij ons met deze woorden ook aan de aarde te beschouwen als schepping van God, die voor ons datgene voortbrengt wat wij voor ons onderhoudt nodig hebben. Zij is geen neutrale werkelijkheid, louter materie die zonder onderscheid te gebruiken is al naargelang het menselijk instinct. Veeleer heeft zij haar plaats binnen het plan van God, waardoor wij allen zijn geroepen om zonen en dochters te zijn in de enige Zoon van God, Jezus Christus Vgl. Ef. 1, 4-12 . De terechte bezorgdheid voor de ecologische omstandigheden waarin de schepping op zoveel plaatsen ter wereld verkeert, vindt troost en sterking in de christelijke hoop, die ons verplicht om op verantwoordelijke wijze te werken aan het behoeden van de schepping. Vgl. Bisschoppensynodes, Uitgebracht door de Synodevaders van de 11e Gewone Bisschoppensynode over de "Eucharistie", Voorstellen aan de Paus voor het samenstellen van een Apostolische Post-synodale Exhortatie (22 okt 2005), 47 In het verband tussen de Eucharistie en de kosmos ontdekken we namelijk de eenheid van Gods plan en worden we er toe gebracht de diepe relatie te verstaan tussen de schepping en de "nieuwe schepping", die begonnen is in de verrijzenis van Christus, de nieuwe Adam. Krachtens het Doopsel Vgl. Kol. 2, 12v delen wij daar nu al in, waardoor zich voor ons christelijk leven, gevoed door de Eucharistie, het perspectief opent op de nieuwe wereld, de nieuwe hemel en de nieuwe aarde, waar het nieuwe Jeruzalem uit de hemel, van bij God neerdaalt, "gereed als een bruid die zich voor haar man heeft getooid" (Openb. 21, 2).

Aan het eind van deze overwegingen, waarin ik heb willen stilstaan bij de oriëntaties die tijdens de Synode zijn opgekomen, wil ik ook het verzoek aanvaarden dat de Vaders naar voren hebben gebracht om het christenvolk te helpen het eucharistische Mysterie steeds beter te geloven, te vieren en te beleven. Door de bevoegde Dicasteries zal een Congregatie voor de Eredienst en de Sacramenten
Compendium Eucharisticum
Compendium van de Eucharistie
(19 oktober 2009) worden uitgegeven, dat teksten van de Catechismus-Compendium
Catechismus van de Katholieke Kerk
(15 augustus 1997) zal bevatten, gebeden, uitleg van de Eucharistische Gebeden van het Missaal en wat nog meer van nut zal blijken voor het correcte verstaan, vieren en aanbidden van het Sacrament van het altaar. Vgl. Bisschoppensynodes, Uitgebracht door de Synodevaders van de 11e Gewone Bisschoppensynode over de "Eucharistie", Voorstellen aan de Paus voor het samenstellen van een Apostolische Post-synodale Exhortatie (22 okt 2005), 17 Ik hoop dat dit instrument ertoe kan bijdragen dat de Gedachtenis van het Pasen van de Heer elke dag meer bron en hoogtepunt wordt van het leven en de zending van de Kerk. Dat zal elke gelovige aansporen van het eigen leven een ware geestelijke eredienst te maken.