Dankbaar jegens God delen wij op het einde van deze Particuliere Synode mee, hetgeen wij besproken hebben onder het stimulerend voorzitterschap van Petrus' Opvolger, onze Paus Johannes Paulus II en met de deelneming door enkele Prefecten van de romeinse Congregaties naargelang hun competenties.

Wij hebben de resultaten van ons overleg aan de Heilige Vader voorgelegd met het oog op het welzijn van de Kerk in ons land, waarin de Kerk van Christus leeft als de éne, heilige, katholieke en apostolische Kerk.

Ons overleg had betrekking op hetgeen voor het pastorale werk in ons land en in onze tijd wenselijk is. Wij waren ons hierbij bijzonder bewust van het feit dat de ernstige vraagstukken die zich aan ons als kerkelijke herders presenteren, eensgezindheid eisen, een diep besef van hartelijke en werkdadige gemeenschap. Zonder deze gemeenschap kan de Kerk haar zending onmogelijk vervullen.

Wij hebben over deze eenheid gedacht op twee niveaus:

• als de eenheid van alle gelovigen, waarvan het ideaal hetzelfde is als dat van de eerste christelijke gemeenschap, beschreven in de Handelingen van de Apostelen: al degelovigen "bleven volharden in de leer der apostelen en de onderlinge gemeenschap, in het breken van het Brood en het gebed" (Hand. 2, 42);
• en als de eenheid van de kerkelijke herders, waarvan wij een model vinden bij de Apostelen, die rond Petrus te Jeruzalem samenkwamen om enkele vitale problemen op te lossen in een beslissende periode van de pas begonnen Kerk Vgl. Hand. 15, 6. e.v. .

De trouw aan de leer der Apostelen is derhalve een levensvoorwaarde voor de "Communio", en zo bliiven ook de geloofsleer en de kerkorde ook nu de norm om aan de broederlijke gemeenschap trouw te blijven.

Bij de toepassing van dit model op onze situatie, hebben wij vóór alles gedacht aan de "Communio" van alle katholieke gelovigen in de zeven bisdommen van Nederland. Het is met het oog op die gemeenschap van allen, dat wij de onderscheiden taken en bedieningen in de Kerk besproken hebben.

De gemeenschap van de Kerk heeft een heel eigen karakter. Ze verwerkelijkt zich tegelijkertijd plaatselijk en over heel de wereld. Vervolgens heeft zij tegelijkertijd een institutionele en een spirituele zijde. Tenslotte leeft deze gemeenschap van een historische traditie, gebaseerd op de Apostelen, terwijl ze tegelijk geroepen is om zich in de hedendaagse wereld te realiseren.

Onze aandacht vestigend op deze complexe werkelijkheid zijn wij begonnen met een beschouwing van de Kerk als geestelijke gemeenschap. Om die reden gebruiken wij vaak het bijbelse woord "Communio". Dit woord duidt op die speciale gemeenschap in geloof, hoop en liefde, welke de gelovigen verenigt met Christus en diens Vader, en die hen tegelijkertiid met elkaar verbindt. Het is de ene en onverdeelbare Heilige Geest die, verblijvend in de harten, de gelovigen verenigt in het éne Lichaam van Christus. Het woord "Communio" geeft dus te verstaan dat eike gelovige samen met zijn geloofsgenoten deel heeft aan dezelfde roeping, hetzelfde geloof, hetzelfde doopsel, dezelfde Eucharistie, dezelfde kerkelijke gemeenschap rondom de legitieme kerkelijke leiders, en aan dezelfde zending van de Kerk tenslotte in de wereld.

Over deze eenheid der gelovigen zegt de eerste Brief van Johannes dat zij tegelijkertijd een gemeenschap onder ons is en een gemeenschap "met de Vader en met zijn Zoon Jezus Christus (1 Joh. 1, 3). Deze woorden leiden ons naar de eigenlijke bron van onze kerkelijke "Communio". De Heer zelf sprak over deze bron in zijn hogepriesterlijk gebed, toen Hij vroeg: "Mogen ze allen één zijn, gelijk Gij, Vader, het zijt in Mij, en lk in U; mogen ze ook één zijn in Ons, opdat de wereld gelove dat Gij mij gezonden hebt" (Joh. 17, 21).

Deze woorden van de Heer herinneren ons er bovendien aan dat de concrete en zichtbare eenheid kwetsbaar is en tegelijk zeer kostbaar en onmisbaar. Zeker, het is Christus die ons door zijn unieke Geest bijeen houdt; maar deze "Communio" is evenzeer een gemeenschap van mensen. Dit menselijk aspect helpt ons de zwakheden te begrijpen en ons niet te ergeren aan spanningen, irritaties en misverstanden. Die spanningen kunnen zich voordoen op elk niveau van het kerkelijk leven. Die spanningen kunnen zich ontwikkelen tot ware bedreigingen van de eenheid en zelfs het risico van breuken teweeg brengen. Zij zijn eigen aan een Kerk die Christus weliswaar als geestelijke "Communio" gewild heeft, maar evenzeer als een menselijke en historische instelling.

Dergelijke verwondingen kunnen wij echter te boven komen. Om die reden is de Kerk, "die in haar eigen schoot zondaars omvat, terzelfdertijd heilig en altijd tot zuivering geroepen, en streeft zij onophoudeliik de boetvaardigheid en de levensvernieuwing na". 2e Vaticaans Concilie, Constitutie, Over de Kerk, Lumen Gentium (21 nov 1964), 8 Het Tweede Vaticaanse Concilie heeft ons heel duidelijk onder ogen gebracht dat het leven van de Kerk een pelgrimstocht is en dat de Kerk bijgevolg "door Christus opgeroepen wordt tot die onafgebroken hervorming, die zij als aardse instelling voortdurend nodig heeft". 2e Vaticaans Concilie, Decreet, Over de oecumene, Unitatis Redintegratio (21 nov 1964), 6

Onze beraadslaging over hetgeen verbetering behoeft verliep als een broederlijk gesprek. Niet zonder reden spreekt de Heilige Vader de Bisschoppen aan als zijn broeders. De geloofsrijkdom van het woord "Communio" behelst daarom ook hartelijke en broederlijke betrekkingen. In die geest hebben wij dan ook elke dag samen gebeden en de Eucharistie gevierd. Met deze zelfde broederlijkheid hebben wij de verschillende kwesties besproken die ons gesteld waren en de resultaten hiervan delen wij U mede in de volgende bladzijden.

Wij hopen van harte dat de uitvoering van onze besluiten aan allen ten goede zal komen en dat de Kerk van Sint Willibrord des te overtuigender als "Communio" naar voren zal treden.