LITURGIAM AUTHENTICAMHet gebruik van de volkstaal in de uitgaven van de Romeinse Liturgie
Vijfde instructie "betreffende de juiste uitvoering van de Constitutie over de Liturgie van het Tweede Vaticaans Concilie" (bij art. 36)
(Soort document: Congregatie voor de Eredienst en de Sacramenten)
Georgius A. Kard. Medina Estévez -
28 maart 2001
Van de boeken van de Romeinse ritus, alleen in zoverre zij een Latijnse tekst bevatten, wordt ‘standaarduitgave’ (‘editio typica’) genoemd, wat door middel van een decreet van de bevoegde Congregatie overeenkomstig de omstandigheden is uitgegeven.
Vgl. Wetboek, Codex van het Canonieke recht, Codex Iuris Canonici (25 jan 1983), 838. § 2 De standaarduitgaven werden vóór het verschijnen van deze Instructie rechtens gepubliceerd door de Typis Polyglottis Vaticanis of door de ‘Libreria Editrice Vaticana’; in het vervolg echter zullen deze naar gewoonte zijn van de Typis imprimendae Vaticanae, van rechtswege uitsluitend gerechtigd om deze uitgaven van de voornoemde ‘Libreria Editrice Vaticana’ te publiceren.
De normen van deze Instructie, betreffende alle rechten, hebben betrekking op de standaarduitgaven die uitgegeven zijn of nog uitgegeven moeten worden. Daarbij kan het gaan om het hele boek of om een gedeelte ervan: de uitgaven namelijk van het Romeins Missaal, van de Ordo Missae, van het Lectionarium van het Romeins Missaal, van het Evangeliarium van het Romeins Missaal, het Missale Parvum ontleend van het Romeins Missaal en Lectionarium, van het Lijdensverhaal van Onze Heer Jezus Christus, van het Getijdengebed, van het Romeins Rituale, van het Romeins Pontificale, het Romeins Martyrologium, van de Verzameling Missen en het Lectionarium van de heilige Maagd Maria, van het Romeinse Graduale, het Romeinse Antifonale en van de andere boeken met gregoriaanse gezangen, en tevens de uitgaven van de boeken van de Romeinse ritus die per decreet als standaarduitgaven zijn gepromulgeerd, zoals daar bijv. zijn het Caeremoniale van de Bisschoppen en de Romeinse Kalender.
Het recht van uitgave en het eigendomsrecht betreffende alle vertalingen van liturgische teksten, of minstens de rechten volgens de burgerlijke wet, die noodzakelijk zijn om in volle vrijheid teksten te kunnen publiceren of te corrigeren moet in het bezit blijven van de Bisschoppenconferenties of van hun nationale commissies.
Congregatie voor de Eredienst en de Sacramenten, Verklaring (15 mei 1970) Dezelfde instelling moet het recht genieten om de noodzakelijke besluiten te nemen ter voorkoming en ter correctie van oneigenlijk gebruik van de teksten.
De boeken, met behulp waarvan de liturgische teksten met het volk of in naam van het volk worden gezegd, moeten er waardig uitzien, zodat het uiterlijk van het boek zelf de gelovigen brengt tot een grotere eerbied jegens het Woord van God en de sacrale werkelijkheid.
Vgl. 2e Vaticaans Concilie, Constitutie, Over de heilige liturgie, Sacrosanctum Concilium (4 dec 1963), 122 Vgl. Concilium ter uitvoering van de Constitutie heilige liturgie, Instructie voor de uitvoering van de Constitutie over de heilige Liturgie, Inter Oecumenici (26 sept 1964), 40. eDaarom is het noodzakelijk, dat zo spoedig mogelijk de tijdelijke fase voorbijgestreefd wordt, waarin blaadjes en bij elkaar gevoegde deeltjes gewoon waren, waar het dan ook voorkomt. Alle boeken voor liturgisch gebruik door de celebrerende priesters of diakens moeten voldoende afmetingen hebben zodat zij zich onderscheiden van de boeken die bedoeld zijn voor het persoonlijke gebruik van de gelovigen. Daarbij moet men al te grote luxe vermijden omdat die onvermijdelijk kosten met zich mee zou brengen die voor sommigen overdreven zijn. Pentekeningen en andere afbeeldingen op bladzijden van het boek moeten van een waardig en tegelijk eenvoudig karakter zijn; ze mogen alleen gekenmerkt worden door stijlvormen die binnen de culturele context een altijddurende en universele waarde bezitten.
Ook bij de pastorale hulpmiddelen die uitgegeven worden voor privé-gebruik van de gelovigen om hun deelname aan de liturgische handelingen te bevorderen, moeten de uitgevers letten op de eigendomsrechten:
- deze behoren aan de Heilige Stoel als het gaat over de Latijnse tekst, of over gregoriaanse muziek in gezangboeken die uitgegeven zijn vóór of na het Tweede Vaticaanse Concilie met uitzondering van die rechten waarvan men toegestaan heeft of nog zal toestaan dat allen ze gebruiken;
- deze behoren aan één Bisschoppenconferentie of aan meerdere Bisschoppenconferenties tegelijk als het gaat over de tekst in de volkstaal en over muziek die bij dezelfde tekst gedrukt is en die eigendom is van de Conferentie of de Conferenties.
Voor deze hulpmiddelen, vooral als ze in boekvorm uitgegeven worden, is bovendien verlof van de diocesane bisschop vereist, volgens de norm van het recht. Vgl. Wetboek, Codex van het Canonieke recht, Codex Iuris Canonici (25 jan 1983), 826. 3
Naar het oordeel van de Bisschoppenconferentie kunnen boekjes of blaadjes met liturgische teksten ten gebruike van de gelovigen uitgezonderd worden van de algemene regel dat liturgische boeken in de volkstaal alles moeten bevatten wat in de Latijnse standaardtekst of de standaarduitgave staat. Wat betreft de officiële uitgaven, zeker die in de liturgie gebruikt worden door de priester, de diaken of de bevoegde lekenbedienaar, dient onderhouden te worden wat boven onder de nrs. 66-69 gezegd wordt. Vgl. 2e Vaticaans Concilie, Constitutie, Over de heilige liturgie, Sacrosanctum Concilium (4 dec 1963), 63. b Vgl. Congregatie voor de Eredienst en de Sacramenten, Verklaring, De interpretationibus popularibus novorum textuum liturgicorum (15 sept 1969)