• Database vol kerkelijke documenten
  • Geloofsverdieping
  • Volledig in het Nederlands
  • Beheerd door vrijwilligers

Zoeken in kerkelijke documenten en berichten

x
Van de boeken van de Romeinse ritus, alleen in zoverre zij een Latijnse tekst bevatten, wordt ‘standaarduitgave’ (‘editio typica’) genoemd, wat door middel van een decreet van de bevoegde Congregatie overeenkomstig de omstandigheden is uitgegeven. Vgl. Wetboek, Codex van het Canonieke recht, Codex Iuris Canonici (25 jan 1983), 838. § 2 De standaarduitgaven werden vóór het verschijnen van deze Instructie rechtens gepubliceerd door de Typis Polyglottis Vaticanis of door de ‘Libreria Editrice Vaticana’; in het vervolg echter zullen deze naar gewoonte zijn van de Typis imprimendae Vaticanae, van rechtswege uitsluitend gerechtigd om deze uitgaven van de voornoemde ‘Libreria Editrice Vaticana’ te publiceren.
De normen van deze Instructie, betreffende alle rechten, hebben betrekking op de standaarduitgaven die uitgegeven zijn of nog uitgegeven moeten worden. Daarbij kan het gaan om het hele boek of om een gedeelte ervan: de uitgaven namelijk van het Romeins Missaal, van de Ordo Missae, van het Lectionarium van het Romeins Missaal, van het Evangeliarium van het Romeins Missaal, het Missale Parvum ontleend van het Romeins Missaal en Lectionarium, van het Lijdensverhaal van Onze Heer Jezus Christus, van het Getijdengebed, van het Romeins Rituale, van het Romeins Pontificale, het Romeins Martyrologium, van de Verzameling Missen en het Lectionarium van de heilige Maagd Maria, van het Romeinse Graduale, het Romeinse Antifonale en van de andere boeken met gregoriaanse gezangen, en tevens de uitgaven van de boeken van de Romeinse ritus die per decreet als standaarduitgaven zijn gepromulgeerd, zoals daar bijv. zijn het Caeremoniale van de Bisschoppen en de Romeinse Kalender.
Wat betreft de standaardedities van de liturgische boeken van de Romeinse ritus die hetzij vóór hetzij na het Tweede Vaticaanse Concilie met een decreet van de destijds bevoegde Congregatie gepromulgeerd zijn, houdt de Apostolische Stoel vast aan en maakt aanspraak op het eigendomsrecht, gewoonlijk ‘copyright’ genoemd, door middel van de Administratio Patrimonii of als gevolmachtigde in diens naam door de ‘Libreria Editrice Vaticana’. Het verlof echter voor een herdruk komt toe aan de Congregatie voor de goddelijke Eredienst en de Regeling van de Sacramenten.
De uitgaven van de liturgische boeken van de Romeinse ritus worden ‘iuxta typicam’ genoemd, als het gaat over boeken in het Latijn, die met toestemming van de Congregatie voor de goddelijke Eredienst en de Regeling van de Sacramenten door de uitgever na de standaarduitgave zijn vervaardigd.
Wat betreft de uitgaven ‘iuxta typicam’ die bestemd zijn voor liturgisch gebruik: het recht de liturgische boeken te drukken, die alleen de Latijnse tekst weergeven, wordt voorbehouden aan de ‘Libreria Editrice Vaticana’ en aan die uitgevers aan wie de Congregatie voor de goddelijke Eredienst en de Regelingen van de Sacramenten het middels uitdrukkelijke contracten liever toestaat tenzij iets anders vaststaat in de richtlijnen in de standaarduitgave zelf.
Het recht de liturgische boeken van de Romeinse ritus in de volkstaal te vertalen of tenminste naar behoren goed te keuren voor liturgisch gebruik en het recht deze uit te geven en in druk te verspreiden in het eigen gebied berust uitsluitend bij de Bisschoppenconferentie met behoud echter van het recht van erkenning (recognitio) Vgl. Wetboek, Codex van het Canonieke recht, Codex Iuris Canonici (25 jan 1983), 838. § 3 en het eigendomsrecht van de Apostolische Stoel zoals in deze Instructie zijn uiteengezet.
Wat betreft echter de uitgave van liturgische boeken, die, vertaald in de volkstaal, eigendom zijn van een bepaalde Bisschoppenconferentie, is het recht van uitgave voorbehouden aan de uitgevers aan wie de Bisschoppenconferentie dit in uitdrukkelijke contracten verleend heeft, rekening houdend zowel met de voorschriften van de burgerlijke wet als ook met de juridische gewoonten die in ieder land gelden voor de uitgave van boeken.

Om de uitgaven ‘iuxta typicam’ bestemd voor liturgisch gebruik te kunnen drukken moet de uitgever:

  1. als het gaat over boeken met alleen de Latijnse teksten iedere keer afzonderlijk verlof verkrijgen van de Congregatie voor de goddelijke Eredienst en de Regeling van de Sacramenten en vervolgens met de Administratio Patrimonii van de Apostolische Stoel of met de ‘Libreria Editrice Vaticana’ die in naam en in opdracht van de Administratio handelt, een overeenkomst aangaan over de voorwaarden betreffende de publicatie van deze boeken;
  2. als het gaat over boeken met teksten in de volkstaal naar omstandigheden verlof verkrijgen van de voorzitter van de Bisschoppenconferentie of van de instelling of de commissie die met verlof van de Heilige Stoel in naam van meerdere Bisschoppenconferenties die zaken behartigt, en tegelijk met de verlofgevende instantie een overeenkomst aangaan over de voorwaarden betreffende de publicatie van deze boeken, met inachtneming van de normen en wetten die in het eigen land van kracht zijn;
  3. als het gaat over boeken met vooral teksten in de volkstaal maar ook her en der een Latijnse tekst, dient wat betreft het Latijnse gedeelte alles te gebeuren volgens de richtlijn van nr. 116a.
Het recht van uitgave en het eigendomsrecht betreffende alle vertalingen van liturgische teksten, of minstens de rechten volgens de burgerlijke wet, die noodzakelijk zijn om in volle vrijheid teksten te kunnen publiceren of te corrigeren moet in het bezit blijven van de Bisschoppenconferenties of van hun nationale commissies.Congregatie voor de Eredienst en de Sacramenten, Verklaring (15 mei 1970) Dezelfde instelling moet het recht genieten om de noodzakelijke besluiten te nemen ter voorkoming en ter correctie van oneigenlijk gebruik van de teksten.
Waar het eigendomsrecht van vertalingen van liturgische teksten in de volkstaal gemeenschappelijk is aan meerdere Bisschoppenconferenties, dient de vorm van het verlof, dat alle Conferenties afzonderlijk moeten verlenen, voor zover mogelijk, zó te worden uitgewerkt, dat de zaken door iedere Bisschoppenconferentie apart kunnen worden geregeld volgens de norm van het recht. Anders zal tenminste na overleg met de bisschoppen een commissie worden opgericht door de Heilige Stoel om dit te regelen.

Dat de tekst van de liturgische boeken overeenkomt met standaarduitgaven die voor liturgisch gebruik zijn goedgekeurd, moet, als het gaat om een tekst alleen in het Latijn, worden vastgesteld door een getuigenis (attest) van de Congregatie voor de goddelijke Eredienst en de Regeling van de Sacramenten; als het echter gaat om teksten in de volkstaal of om het geval van nr. 116c, dan moet het vastgesteld worden door een getuigenis (attest) van de Ordinaris van de plaats waar de boeken gepubliceerd worden. Vgl. Wetboek, Codex van het Canonieke recht, Codex Iuris Canonici (25 jan 1983), 826. § 2 zie ook onder nr. 111

De boeken, met behulp waarvan de liturgische teksten met het volk of in naam van het volk worden gezegd, moeten er waardig uitzien, zodat het uiterlijk van het boek zelf de gelovigen brengt tot een grotere eerbied jegens het Woord van God en de sacrale werkelijkheid. Vgl. 2e Vaticaans Concilie, Constitutie, Over de heilige liturgie, Sacrosanctum Concilium (4 dec 1963), 122 Vgl. Concilium ter uitvoering van de Constitutie heilige liturgie, Instructie voor de uitvoering van de Constitutie over de heilige Liturgie, Inter Oecumenici (26 sept 1964), 40. eDaarom is het noodzakelijk, dat zo spoedig mogelijk de tijdelijke fase voorbijgestreefd wordt, waarin blaadjes en bij elkaar gevoegde deeltjes gewoon waren, waar het dan ook voorkomt. Alle boeken voor liturgisch gebruik door de celebrerende priesters of diakens moeten voldoende afmetingen hebben zodat zij zich onderscheiden van de boeken die bedoeld zijn voor het persoonlijke gebruik van de gelovigen. Daarbij moet men al te grote luxe vermijden omdat die onvermijdelijk kosten met zich mee zou brengen die voor sommigen overdreven zijn. Pentekeningen en andere afbeeldingen op bladzijden van het boek moeten van een waardig en tegelijk eenvoudig karakter zijn; ze mogen alleen gekenmerkt worden door stijlvormen die binnen de culturele context een altijddurende en universele waarde bezitten.

Ook bij de pastorale hulpmiddelen die uitgegeven worden voor privé-gebruik van de gelovigen om hun deelname aan de liturgische handelingen te bevorderen, moeten de uitgevers letten op de eigendomsrechten:

  1. deze behoren aan de Heilige Stoel als het gaat over de Latijnse tekst, of over gregoriaanse muziek in gezangboeken die uitgegeven zijn vóór of na het Tweede Vaticaanse Concilie met uitzondering van die rechten waarvan men toegestaan heeft of nog zal toestaan dat allen ze gebruiken;
  2. deze behoren aan één Bisschoppenconferentie of aan meerdere Bisschoppenconferenties tegelijk als het gaat over de tekst in de volkstaal en over muziek die bij dezelfde tekst gedrukt is en die eigendom is van de Conferentie of de Conferenties.

Voor deze hulpmiddelen, vooral als ze in boekvorm uitgegeven worden, is bovendien verlof van de diocesane bisschop vereist, volgens de norm van het recht. Vgl. Wetboek, Codex van het Canonieke recht, Codex Iuris Canonici (25 jan 1983), 826. 3

Bij de keuze van uitgevers aan wie men het drukken van liturgische boeken toevertrouwt, dient men erop te letten hen uit te sluiten van wie de uitgaven niet openlijk bekend zijn als overeenkomend met de geest en de normen van de katholieke traditie.
Wat betreft teksten die krachtens een overeenkomst gemaakt zijn met particuliere Kerken en kerkelijke gemeenschappen die niet in volle gemeenschap met de Heilige Stoel staan, moeten de volle en wettige rechten van de katholieke Bisschoppen en van de Apostolische Stoel bewaard blijven om veranderingen en correcties aan te brengen die als noodzakelijk beschouwd worden voor het gebruik ervan bij katholieken.

Naar het oordeel van de Bisschoppenconferentie kunnen boekjes of blaadjes met liturgische teksten ten gebruike van de gelovigen uitgezonderd worden van de algemene regel dat liturgische boeken in de volkstaal alles moeten bevatten wat in de Latijnse standaardtekst of de standaarduitgave staat. Wat betreft de officiële uitgaven, zeker die in de liturgie gebruikt worden door de priester, de diaken of de bevoegde lekenbedienaar, dient onderhouden te worden wat boven onder de nrs. 66-69 gezegd wordt. Vgl. 2e Vaticaans Concilie, Constitutie, Over de heilige liturgie, Sacrosanctum Concilium (4 dec 1963), 63. b Vgl. Congregatie voor de Eredienst en de Sacramenten, Verklaring, De interpretationibus popularibus novorum textuum liturgicorum (15 sept 1969)

Behalve datgene wat in de standaarduitgave staat of daarin voorzien wordt ofwel apart wordt uiteengezet in deze Instructie, mag aan een uitgave in de volkstaal geen enkele tekst worden toegevoegd tenzij met voorafgaande goedkeuring door de Congregatie voor de goddelijke Eredienst en de Regeling van de Sacramenten.

Document

Naam: LITURGIAM AUTHENTICAM
Het gebruik van de volkstaal in de uitgaven van de Romeinse Liturgie
Vijfde instructie "betreffende de juiste uitvoering van de Constitutie over de Liturgie van het Tweede Vaticaans Concilie" (bij art. 36)
Soort: Congregatie voor de Eredienst en de Sacramenten
Auteur: Georgius A. Kard. Medina Estévez
Datum: 28 maart 2001
Copyrights: © 2002, NRL, Zeist
Bewerkt: 7 november 2019

Referenties naar dit document

Opties

Internetadres
Print deze pagina
Dit document bestellen
Startpagina van dit document
Inhoudsopgave van dit document
Referenties naar dit document
Referenties vanuit dit document
RK Documenten wordt mogelijk gemaakt door donaties van gebruikers.
© 1999 - 2024, Stg. InterKerk, Schiedam, test