Eerbiedwaardige Broeders,

Na twee maanden van intense arbeid en broederlijke samenwerking danken wij God voor de heuglijke viering van dit Tweede Oecumenisch Vaticaans Concilie waarvan wij vandaag in deze plechtige bijeenkomst de inspannende werkzaamheden van de derde zitting besluiten. 0, wij voelen ons werkelijk verplicht bij de gedachte aan deze weldaad vol vreugde aan God uiting te geven aan onze innerlijke gevoelens, omdat Hij ons het bijzondere voorrecht heeft geschonken om tegenwoordig te zijn bij deze historische en providentiële gebeurtenis en om hieraan kracht, betekenis en volheid te geven door zelf nederig en vol vreugde de hoofdrol te vervullen.

Werkelijk, wij moeten deze woorden van de Heer horen alsof zij voor ons gesproken waren: ,Gelukkig uw ogen, omdat zij zien, en uw oren, omdat zij horen!' (Mt. 13, 16). Ziehier vóór de ogen van onze geest de heilige Kerk van God, vertegenwoordigd door haar herders, achter wie hun respectievelijke kudden staan: God heeft deze Kerk door bemiddeling van onze stem hier bijeengebracht. Ziehier de katholieke hiërarchie, die tot taak heeft het heilige volk Gods te vormen en te leiden: zij is hier op één zelfde plaats verenigd, in één gedachte, in één gebed, door één geloof en één liefde op de lippen en in het hart; ziehier deze onvergelijkelijke vergadering, welke wij steeds maar bewonderen en nooit zullen kunnen vergeten: want zij is geheel gericht op de glorie van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest, vol aandacht om de gezegende boodschap van de Openbaring te bespreken en er de ware en diepe betekenis van te doorgronden; ziehier mensen verenigd, die meer dan iemand anders vrij zijn van eigenbelang en ijdele zaken, als niemand anders vastbesloten om getuigenis af te leggen van de goddelijke waarheid: zwakke en feilbare mensen, maar overtuigd dat zij waarheden kunnen uitspreken, die op geen enkele wijze betwist of beperkt kunnen worden; mensen, kinderen van deze tijd en van deze wereld, maar boven de tijd en de wereld verheven om de lasten van hun broeders op de schouders te nemen en hen te leiden naar het geestelijk heil met een totale toewijding, met een liefde groter dan van hen, die zij bezielen, met een krachtsinspanning welke misschien te roekeloos schijnt, maar die vol is van rustig vertrouwen om de zin van het menselijk leven en van de geschiedenis te onderzoeken en om daaraan kracht, grootheid, schoonheid en eenheid in Christus te verlenen, in Christus alleen, onze Heer!

Eerbiedwaardige Broeders, hier aanwezig, dit alles wekt uw bewondering en ook gij, mensen, die ons van buitenaf ziet, bewondert dit alles. Zullen wij ooit een groter, een religieuzer, een aangrijpender en plechtiger schouwspel zien?

Onze vreugde neemt nog toe, als wij ons op dit laatste ogenblik van de derde zitting, welke wij gaan besluiten, de onderwerpen herinneren, welke besproken en tenslotte gedefinieerd zijn: want de leer over de Kerk is bestudeerd en uiteengezet: aldus is het doctrinaire werk van het Eerste Oecumenisch Vaticaans Concilie compleet; het mysterie van de Kerk en het goddelijk plan betreffende haar fundamentele instellingen is onderzocht.

Nogmaals zeggen wij: laten wij God dank betuigen voor dit gelukkig resultaat en laten onze harten vervuld worden van een gewettigde vreugde: voortaan zullen wij immers gemakkelijker de gedachten van God kunnen begrijpen over het Mystieke Lichaam van Christus en uit deze kennis zullen wij duidelijker en met meer zekerheid richtlijnen voor het leven der Kerk kunnen putten, een grotere energie waardoor wij haar onafgebroken pogingen kunnen steunen om de mensen tot het heil te brengen en grotere verwachtingen voor de uitbreiding van het rijk van Christus in de wereld. Laten wij dus de Heer zegenen!