Uit studies van de laatste dertig jaar naar volwassen stamcellen (ASC) is duidelijk gebleken dat veel volwassen weefsels stamcellen bevatten, die echter alleen in staat zijn cellen te produceren van het eigen celweefsel. Het werd niet mogelijk geacht deze cellen te herprogrammeren. Daarentegen heeft men in de laatste jaren Cf. C. S. POTTEN (ed.), Stem Cells, Academic Press, London 1997, p. 474; D. ORLIC, T. A. BOCK, L. KANZ, Hemopoietic Stem Cells: Biology and Transplantation, Ann. N. Y. Acad. Sciences, vol. 872, New York 1999, p. 405; M. F. PITTENGER, A. M. MACKAY, S.C. BECK et al., Multilineage Potential of Adult Human Mesenchymal Stem Cells, Science 1999, 284, 143-147; C. R. R. BJORNSON, R.L. RIETZE, B. A. REYNOLDS et al., Turning Brain into Blood: a Hematopoietic Fate Adopted by Adult Neural Stem Cells in vivo, Science 1999, 283, 534-536; V. OUREDNIK, J. OUREDNIK, K. I. PARK, E. Y. SNYDER, Neural Stem Cells - a Versatile Tool for Cell Replacement and Gene Therapy in the Central Nervous System, Clinical Genetics 1999, 56, 267-278; I. LEMISCHKA, Searching for Stem Cell Regulatory Molecules: Some General Thoughts and Possible Approaches, Ann. N.Y. Acad. Sci. 1999, 872, 274-288; H. H. GAGE, Mammalian Neural Stem Cells, Science 2000, 287, 1433-1438; D. L. CLARKE, C. B. JOHANSSON, J. FRISEN et al., Generalized Potential of Adult Neural Stem Cells, Science 2000, 288, 1660-1663; G. VOGEL, Brain Cells Reveal Surprising Versatility, ibid., 1559-1561. ook pluripotente stamcellen ontdekt in verschillende humane weefsels - in beenmerg (HSCs), in de hersenen (NSCs), in het mesenchym (MSCs) van diverse organen en in navelstrengbloed (P/CB, bloed uit de placenta of navelstreng) - die in staat zijn verschillende celtypen te produceren voornamelijk bloed-, spier- en zenuwcellen. Men had ontdekt hoe deze cellen herkend, geselecteerd, gestimuleerd tot productie konden worden en aangezet worden tot de vorming van verschillende soorten rijpe cellen met behulp van groeifactoren en andere regulatie-eiwitten. Er is inderdaad in dit experimentele stadium al vermeldenswaardige vooruitgang geboekt door toepassing van de meest geavanceerde gentechnologie en moleculaire biologie om het genetische programma te analyseren dat werkzaam is in stamcellen Cf. R. L. PHILLIPS, R. E. ERNST, I. R. LEMISCHKA, et al., The Genetic Program of Hematopoietic Stem Cells, Science 2000, 288, 1635-1640. en om de gewenste genen in te brengen in stamcellen of in voorlopercellen, die, eenmaal geïmplanteerd, specifieke functies van beschadigd weefsel kunnen herstellen. Het volstaat te vermelden dat uit de geciteerde referenties blijkt, dat menselijke stamcellen in het beenmerg, waaruit de verschillende soorten bloedcellen zich ontwikkelen, als markermolecuul het CD34 molecuul hebben en dat, in gezuiverde vorm, zij de totale populatie van bloedcellen kunnen herstellen in patiënten die bestraald worden en chemotherapie ondergaan, waardoor het beenmerg vernietigd is en dit met een snelheid die evenredig is met het aantal gebruikte cellen. Bovendien heeft men reeds een indicatie over de manier waarop de ontwikkeling van zenuwstamcellen (NSCs) gestuurd moet worden door het gebruik van verschillende eiwitten - waaronder neuroreguline en bot morfogenetisch eiwit 2 (BMP2) - die de NSCs prikkelen om zich te ontwikkelen tot neuronen of tot gliacellen (myeline producerende cellen die zenuwen ondersteunen) of zelfs tot glad spierweefsel.

De tevredenheid, zij het voorzichtig, waarmee vele van de geciteerde publicaties eindigen, wijst op een hoopvolle verwachting dat stamcellen van volwassenen een effectieve behandeling voor vele ziekten kunnen bieden. D. J. Watt en G. E. Jones bevestigen het aldus: "De spierstamcel afkomstig uit embryonale myoblasten of uit myoblasten van volwassen kan een uitermate belangrijke cel blijken te zijn voor andere weefsels dan die waaruit hij oorspronkelijk voortkomt en kan de sleutel zijn tot toekomstige therapieën voor andere ziekten dan spierziekten (p.93). J. A. Nolta en D. B. Kohl benadrukken: " Vooruitgang in het gebruik van het overbrengen van genen in hematologische cellen heeft tot klinische trials geleid. Informatie verkregen uit deze eerdere studies zal gebruikt worden als leidraad voor toekomstige ontwikkelingen. Uiteindelijk zal gentherapie het behandelen van genetische en verworven ziekten mogelijk kunnen maken, zonder de huidige complicaties bij beenmergtransplantaties met allogene cellen". (p. 460); en de bevestiging van D. L. Clarke en J. Frisén: " Deze studies suggereren dat stamcellen in verschillende volwassen weefsels, ondanks wat men tot nu toe dacht, meer op elkaar zouden lijken en misschien in sommige gevallen een ontwikkeling hebben die lijkt op die van ES cellen" (p.1663) en "tonen aan dat een volwassen zenuwstamcel de capaciteit heeft tot een hele brede ontwikkeling en de potentie in zich heeft om allerlei soorten cellen te produceren voor transplantaties bij verschillende ziektes" (p.1660).

De vooruitgang en de resultaten verkregen op het gebied van volwassen stamcellen (ASC) tonen aan, dat zij niet alleen in hun brede flexibiliteit maar ook in hun vele mogelijke toepassingen, naar alle waarschijnlijkheid, niet verschillen ten opzichte van embryonale stamcellen, omdat vormbaarheid in grote mate afhangt van genetische informatie, die herprogrammeerbaar is.

Het is duidelijk dat het nog niet mogelijk is om de verkregen therapeutische resultaten, waarbij gebruik gemaakt is van embryonale stamcellen met die van volwassen stamcellen te vergelijken. Wat de laatste betreffen, verscheidene farmaceutische firma's voeren al klinische experimenten E. MARSHALL, The Business of Stem Cells, Science 2000, 287, 1419-1421. uit die succesvol zijn en die in de nabije toekomst serieuze verwachtingen bieden. De klinische toepassing van embryonale stamcellen, zelfs als de verschillende experimentele benaderingen positief blijken te zijn Cf. O. BRUSTLE, K. N. JONES, R. D. LEARISH et al., Embryonic Stem Cell-Derived Glial Precursors: a Source of Myelinating Transplants, Science 1999, 285, 754-756; J. W. McDONALD, X-Z LIU, Y. QU et al., Transplanted Embryonic Stem Cells Survive, Differentiate and Promote Recovery in Injured Rat Spinal Cord, Nature Medicine 1999, 5, 1410-1412., moet - vanwege ernstige ethische en wettelijke problemen, die ermee samenhangen - opnieuw bekeken worden en vraagt een groot verantwoordelijkheidsgevoel jegens de waardigheid van elk menselijk wezen.