Aangezien op grond van het doopsel „er geen Jood meer is of Griek, geen slaaf of vrije, geen man of vrouw”, maar allen één zijn in Christus Jezus (Gal. 3, 28), komt in de Eucharistieviering de aard van de Kerk het volledigst tot uitdrukking in die bijeenkomst, waarin gelovigen van iedere categorie, leeftijd en stand samen zijn.

De eenheid echter van zulk een gemeenschap, die ontstaat uit het éne brood, waaraan allen deel hebben, Vgl. 1 Kor. 10, 17 heeft een hiërarchische structuur en vraagt daarom, dat „iedereen, bedienaar of gelovige, bij het uitoefenen van zijn functie, uitsluitend en volledig datgene verricht, wat hem uit de aard van de zaak en volgens de liturgische richtlijnen toekomt.” 2e Vaticaans Concilie, Constitutie, Over de heilige liturgie, Sacrosanctum Concilium (4 dec 1963), 28

Een prachtig voorbeeld van deze eenheid vindt men „in de volledige en actieve deelname van heel het heilige volk Gods…aan dezelfde Eucharistie, in één gebed, aan het éne altaar, waar de bisschop voorzit, omringd door zijn priestercollege en dienaren”. 2e Vaticaans Concilie, Constitutie, Over de heilige liturgie, Sacrosanctum Concilium (4 dec 1963), 41 Vgl. 2e Vaticaans Concilie, Constitutie, Over de Kerk, Lumen Gentium (21 nov 1964), 26

Bij de liturgische viering zorge men ervoor de gemeenschap niet te verdelen en haar aandacht niet te vragen voor verschillende dingen tegelijk. Daarom vermijde men in éénzelfde kerk twee gelijktijdige liturgische vieringen, die de aandacht van het volk op verschillende dingen zouden richten.

Het gezegde geldt vooral voor de viering van de Eucharistie. Daarom moet men de vorming van aparte groepen, zoals die vaak het gevolg is van de viering van meerdere Missen tegelijk in éénzelfde kerk, met alle middelen trachten te voorkomen op zondagen en geboden feestdagen, wanneer de Mis voor het volk gecelebreerd wordt.

Dit moet trouwens ook op de andere dagen zoveel mogelijk in acht worden genomen. Het beste kan dit worden bereikt door een concelebratie, overeenkomstig het recht, van priesters, die op eenzelfde tijd wensen te celebreren. Alinea 47

Men zorge er ook voor, de viering van het goddelijk officie in koor of gemeenschappelijk, een preek, het toedienen van een doopsel of de viering van een huwelijk niet in één en dezelfde kerk te laten samenvallen met een vastgestelde Mis voor het volk.

Bij de viering van de Eucharistie moet de gemeenschapszin worden bevorderd, zodat iedereen zich verbonden voelt met zijn broeders in de eenheid van de plaatselijke en universele Kerk en in zekere zin zelfs met alle mensen. Want in het offer van de Mis draagt Christus zichzelf op voor het heil van de gehele wereld; en de vergadering van de gelovigen is het beeld en het teken van de eenheid van het mensdom in Christus, het Hoofd. Vgl. 2e Vaticaans Concilie, Constitutie, Over de Kerk, Lumen Gentium (21 nov 1964), 3

Gelovigen, die buiten hun eigen parochie deelnemen aan de viering van de Eucharistie, moeten zich bij de heilige handeling aansluiten aan de wijze, die gebruikelijk is bij de gemeenschap van die plaats.

De zielzorgers zullen de gelovigen uit andere streken zoveel mogelijk de gelegenheid bieden, zich aan te sluiten bij de plaatselijke gemeenschap. Dit geldt vooral voor de kerken in grote steden en voor plaatsen, waar veel gelovigen als vakantiegangers verblijven.

Waar echter een groter aantal vreemdelingen uit een ander taalgebied of ontheemden aanwezig is, moeten de zielzorgers voor hen minstens af en toe de mogelijkheid scheppen om de Mis te vieren volgens hun eigen gebruiken. „Men zorge er echter voor, dat de gelovigen de vaste delen van de Mis, die voor hen bestemd zijn, ook in het Latijn samen kunnen bidden of zingen.” 2e Vaticaans Concilie, Constitutie, Over de heilige liturgie, Sacrosanctum Concilium (4 dec 1963), 54

Gelovigen, die buiten hun eigen parochie deelnemen aan de viering van de Eucharistie, moeten zich bij de heilige handeling aansluiten aan de wijze, die gebruikelijk is bij de gemeenschap van die plaats.

De zielzorgers zullen de gelovigen uit andere streken zoveel mogelijk de gelegenheid bieden, zich aan te sluiten bij de plaatselijke gemeenschap. Dit geldt vooral voor de kerken in grote steden en voor plaatsen, waar veel gelovigen als vakantiegangers verblijven.

Waar echter een groter aantal vreemdelingen uit een ander taalgebied of ontheemden aanwezig is, moeten de zielzorgers voor hen minstens af en toe de mogelijkheid scheppen om de Mis te vieren volgens hun eigen gebruiken. „Men zorge er echter voor, dat de gelovigen de vaste delen van de Mis, die voor hen bestemd zijn, ook in het Latijn samen kunnen bidden of zingen.” 2e Vaticaans Concilie, Constitutie, Over de heilige liturgie, Sacrosanctum Concilium (4 dec 1963), 54

Met het oog op een goede gang van de viering en de actieve deelname van de gelovigen, mogen de bedienaars zich niet tevreden stellen met het stipt vervullen van hun taak overeenkomstig de liturgische wetten, maar moeten zij ook door hun optreden zelf de zin van de heilige handeling laten uitkomen.

Het volk heeft er recht op om bij de Mis gesterkt te worden door de verkondiging en verklaring van het woord Gods. Daarom behoren de priesters niet alleen een homilie te houden zo vaak dit voorgeschreven of wenselijk is, maar ook datgene, wat zij zelf en de dienaars overeenkomstig hun functie moeten vertolken, zó duidelijk uit te spreken of te zingen, dat de gelovigen het goed kunnen verstaan en de zin ervan begrijpen en zelfs spontaan antwoorden en meedoen. Vgl. 2e Vaticaans Concilie, Constitutie, Over de heilige liturgie, Sacrosanctum Concilium (4 dec 1963), 11 Hierop moeten de bedienaars zich door geschikte oefeningen voorbereiden, vooral op het seminarie en in de huizen van religieuzen.

1. In de Missen voor het volk, ook buiten het geval van concelebratie, mag de celebrerende priester de canon hardop zeggen naar gelang van de omstandigheden. In Missen met zang mag hij die gedeelten van de canon zingen, welke volgens „de ritus voor de concelebratie” gezongen mogen worden, overeenkomstig de Instructie Congregatie voor de Riten
   Tres abhinc annos
   Tweede Instructie voor de juiste uitvoering van de Constitutie over de H. Liturgie
   (4 mei 1967) van 4 mei 1967.
2. De consecratiewoorden moeten volgens het traditionele gebruik gedrukt worden in een apart lettertype, zodat ze duidelijker uitkomen.

Wordt de Mis, volgens de geest van de 2e Vaticaans Concilie - Constitutie
Sacrosanctum Concilium
Over de heilige liturgie
(4 december 1963) uitgezonden over radio of televisie, dan zorge de plaatselijke ordinaris ervoor, dat dit geen storing meebrengt voor het gebed en de deelname van de aanwezige gelovigen. Bovendien moet zulk een viering met zoveel tact en waardigheid verzorgd worden, dat ze een model wordt van een viering van het heilig geheim volgens de wetten van de liturgische vernieuwing. Vgl. Congregatie voor de Riten, Over de muziek in de Heilige Liturgie, Musicam Sacram (5 mrt 1967), 6.8.11

Men moet er goed voor zorgen, dat het gebruik, foto’s te nemen, niet storend werkt op de liturgische vieringen, vooral waar het de viering van de Mis betreft. Waar echter een redelijke grond hiervoor aanwezig is, moet men bij alles een grote discretie in acht nemen en zich houden aan de richtlijnen van de plaatselijke ordinaris.

„Het huis van gebed, waarin de heilige Eucharistie wordt gevierd en bewaard en de gelovigen hun samenkomsten houden, en waarin de tegenwoordigheid van Gods Zoon, onze Verlosser, die zich voor ons heeft geofferd op het altaar, wordt vereerd tot hulp en troost van de gelovigen, moet goed verzorgd zijn en geschikt voor het gebed en de heilige diensten.” 2e Vaticaans Concilie, Decreet, Over het leven en dienst van de priester, Presbyterorum Ordinis (7 dec 1965), 5

Laten de zielzorgers dus goed voor ogen houden, dat juist een passende inrichting van het kerkgebouw zeer veel bijdraagt tot een waardige viering en een actieve deelname van de gelovigen.

Daarom moet men de regels en richtlijnen van de Instructie Concilium ter uitvoering van de Constitutie heilige liturgie
Inter Oecumenici
Instructie voor de uitvoering van de Constitutie over de heilige Liturgie
(26 september 1964) in praktijk brengen omtrent de volgende punten: de bouw van de kerk, aangepast aan de vernieuwde liturgie, de bouw en de versiering van het altaar, de juiste plaatsing van de stoelen voor celebrant en dienaars, een geschikte plaats voor het houden van de lezingen, de meest geëigende plaatsen voor de gelovigen en het zangkoor.

Vooral het hoofdaltaar moet zó worden geplaatst en gebouwd, dat het altijd uitkomt als het teken van Christus zelf, als de plaats, waar de heilsgeheimen worden voltrokken, en als het middelpunt van de bijeenkomst van de gelovigen, dat de grootste eerbied verdient.

Men zorge dat er bij de aanpassing van de kerken geen schatten van religieuze kunst verloren gaan. Meent men echter vanwege de liturgische vernieuwing, overeenkomstig het oordeel van de plaatselijke ordinaris en het advies van deskundigen en - zo nodig - met toestemming van de betrokken personen, deze kunstschatten te moet verwijderen, dan dient men hierbij voorzichtig te werk te gaan en zoeke men voor deze kunstwerken elders een passende en waardige plaats.

Laten de zielzorgers er ook aan denken, dat de stof en de vorm van de kerkelijke gewaden, waarbij men „meer moet letten op edele schoonheid dan op het louter luxueuze”, 2e Vaticaans Concilie, Constitutie, Over de heilige liturgie, Sacrosanctum Concilium (4 dec 1963), 124 zeer veel bijdragen tot de waardigheid van de liturgische viering.