H. Paus Johannes Paulus II - 28 januari 1979
Van U, herders, verwachten en vragen de gelovigen van uw landen vóór alles, dat U zorgvuldig en ijverig de waarheid over Jezus Christus verkondigt. Deze waarheid staat in het centrum van de verkondiging en vormt haar wezenlijke inhoud. ”Er is geen sprake van echte evangelisatie als de naam, het onderricht, het leven, de beloften, het mysterie van Jezus van Nazaret, de Zoon van God, niet worden verkondigd.” H. Paus Paulus VI, Postsynodale Apostolische Exhortatie, Over de Evangelisatie in de Moderne Wereld, Evangelii Nuntiandi (8 dec 1975), 22.
Van de levende kennis van deze waarheid zal afhangen hoe krachtig het geloof van miljoenen mensen blijkt te zijn. Ook zal daarvan afhangen hoe sterk zij zich met de Kerk verbonden weten en hoe actief zij als christenen in de wereld tegenwoordig zijn. Uit deze kennis zullen zij hun keuzen, hun waardeoordelen, hun houding en hun gedrag afleiden, die hen in staat stellen het christelijk leven zuiver te richten en te bepalen om op die wijze nieuwe mensen te vormen en een nieuwe mensheid op te voeden door bekering van het persoonlijk en maatschappelijke geweten Vgl. H. Paus Paulus VI, Postsynodale Apostolische Exhortatie, Over de Evangelisatie in de Moderne Wereld, Evangelii Nuntiandi (8 dec 1975), 18.
Vanuit een hechte leer over Christus moet het licht komen over zovele leerstellige en pastorale onderwerpen en vraagstukken, die U voornemens bent in deze dagen te onderzoeken.
Dit is de Blijde Boodschap, die men zekere zin unieke Boodschap mag noemen: de Kerk leeft dóór haar en vóór haar, uit haar put zal zij alles wat zij de mensen aan te bieden heeft zonder enig verschil van volk, cultuur, ras, tijd, leeftijd of omstandigheden. Daarom “moest sedert die belijdenis (van Petrus) de geschiedenis van de Zaligmakende verlossing en van het volk Gods een nieuwe dimensie aannemen...” H. Paus Johannes Paulus II, Homilie, Plechtige ambstaanvaarding op het Sint-Pietersplein (22 okt 1978), 1.
Dus is het enige evangelie; en “ook al zouden wij of een engel van de hemel U een ander evangelie verkondigen... het zij veroordeeld!”, zoals de apostel heel duidelijk schreef (Gal. 1, 6).
Welnu, er vinden tegenwoordig op veel plaatsen – het verschijnsel is niet nieuw – “herlezingen” plaats van het Evangelie. Deze zijn echter eerder het resultaat van theoretische speculaties dan van en echte overweging van het woord van God en van een werkelijke overgave aan het Evangelie. Zij veroorzaken verwarring doordat zij afwijken van de centrale opvattingen van het geloof van de Kerk en men vervalt zelfs in de vrijmoedigheid om ze, onder het norm van catechese, aan de christelijke gemeenschappen voor te houden.
In sommige gevallen verzwijgt men ofwel de godheid van Christus ofwel vervalt men in uitleggingswijzen, die strijdig zijn met het geloof van de Kerk. Christus zou – volgens deze uitleg – alleen maar een “profeet” zijn, een aankondiger van het Koninkrijk en van de liefde Gods, maar niet de waarachtige Zoon van God; ook zou Hij dan niet het centrum en het voorwerp van dezelfde evangelische boodschap zijn.
Soms wil men Jezus ook voorstellen als een politiek geëngageerde, als een strijder tegen de Romeinse overheersing en tegen de overheden, ja zelfs als iemand die in de klassenstrijd verwikkeld was. Deze opvatting van Christus als politicus, revolutionair, als de opstanding van Nazareth, strookt niet met de verkondiging van de Kerk. Doordat zij het verraderlijke voorwendsel, waarop zijn aanklagers Jezus beschuldigen, verwarren met de – wel zeer verschillende – houding van Jezus zelf, bezweren sommigen, dat zijn dood te wijten is aan de ontknoping van een politiek conflict; maar men verzwijgt dan de wil van de Heer om zich volledig over te geven en men verdoezelt zelfs het besef van zijn verlossende zending. De evangeliën tonen duidelijk aan hoe zeer Jezus alles wat zijn zending als dienaar van Jahwe veranderde, als een bekoring opvatte Vgl. Mt. 4, 8 Vgl. Lc. 4, 5 . Hij aanvaardt de gedragslijn niet van degenen, die Gods zaken vermengden met louter politieke aangelegenheden Vgl. Mt. 22, 21 Vgl. Mc. 12, 17 Vgl. Joh. 13, 36 . Hij verwerpt ondubbelzinnig het grijpen naar geweld. Hij opent zijn boodschap tot bekering aan allen en sluit daarvan zelfs de tollenaars niet uit. Het perspectief van zijn zending gaat veel dieper. Zij bestaat in de integrale verlossing door een liefde die herschept, vrede brengt, vergeving en verzoening schenkt. Het lijden van de andere kan echter geen twijfel, dat dit alles zeer veel eist van de houding van de christen, die ernaar streeft waarlijk de kleinsten onder zijn broeders, de verstotenen te dienen in één woord: hen, die in hun leven het smartelijk aanschijn van de Heer vertonen Vgl. 2e Vaticaans Concilie, Constitutie, Over de Kerk, Lumen Gentium (21 nov 1964), 8.
Tegen zulke “herlezingen” derhalve en tegen de misschien wel schitterende, maar niettemin zwakke en onhoudbare veronderstellingen die eruit voortvloeien, moet de “evangelisatie in het heden en in de toekomst van Latijns-Amerika” onophoudelijk het geloof van de Kerk blijven verkondigen: Jezus Christus, het woord en de Zoon van God, wordt mens om tot de mens te naderen en deze door de kracht van zijn geheim, de verlossing aan te bieden, de grote gave van God Vgl. H. Paus Paulus VI, Postsynodale Apostolische Exhortatie, Over de Evangelisatie in de Moderne Wereld, Evangelii Nuntiandi (8 dec 1975), 19.27.
Dit is het geloof dat uw geschiedenis heeft gevoed, dat het beste van de waarden van uw volkeren heeft gevormd en dat moet voorgaan om met alle kracht ook in de toekomst de Kerk dynamisch te bezielen. Dit is het geloof, dat de roeping tot eendracht en eenheid openbaart, die de gevaren van oorlogen moet uitbannen in dit continent van hoop, waar de Kerk zulk een machtige factor van integratie is geweest. Dit is tenslotte ook het geloof, dat de gelovigen van Latijns Amerika met zoveel vitaliteit en op zo verschillende wijze tot uitdrukking brengen door hun volksgeloof en volksvroomheid. Vanuit dit geloof in Christus, vanuit de schoot van de Kerk zijn wij in staat de mens, onze volkeren te dienen, zijn cultuur met het evangelie te doordringen, de harten te veranderen, systemen en structuren menselijker te maken.
Elke vorm van stilzwijgen, veronachtzaming, verminking of onjuiste accentuering van de volheid van het mysterie van Jezus Christus, die afwijkt van het geloof van de Kerk, kan niet op geldige wijze de geloofsverkondiging inhouden, ”Heden ten dage trachten sommigen onder het voorwendsel van een valse vroomheid en onder de bedrieglijke schijn van een prediking van het Evangelie, de Heer Jezus te loochenen”, schreef een groot bisschop in het midden van de ernstige crisistoestanden van de vierde eeuw. En hij voege eraan toe: “Ik spreek de waarheid, opdat de oorzaak van de verwarring waaronder wij lijden, door allen gekend moge worden. ik kan niet zwijgen” H. Hilarius van Poitiers, Ad Ausentium. nr. 1-4. Ook U, bisschoppen van heden, kunt niet zwijgen waar deze verwarring zich voor doet.
Dit is wat Paus Paulus VI heeft aanbevolen in zijn H. Paus Paulus VI - Toespraak
Opening van de 2e algemene conferentie van het Latijns Amerikaanse episcopaat
Bogotá
(24 augustus 1968): “Spreekt, spreekt, predikt, schrijft, neemt positie in, zoals men dat noemt, eensgezind in plannen en bedoelingen met betrekking tot de waarheden van het geloof; verdedigt en licht ze tegelijkertijd toe; weest dit ook in zaken rond de actualiteit van het evangelie, de kwesties die het leven van de gelovigen raken en de verdediging van de christelijke zeden...” H. Paus Paulus VI, Toespraak, Bogotá, Opening van de 2e algemene conferentie van het Latijns Amerikaanse episcopaat (24 aug 1968), 10.
Ook ik zelf zal – ter vervulling van mijn plicht als geloofsverkondiger aan de hele mensheid – steeds blijven herhalen: “Vreest niet! Opent nog verder, opent wijd de deuren voor Christus! Opent voor zijn zaligmakende kracht de slagbomen van staten, van economische en politieke systemen, van de uitgestrekte gebieden van cultuur, beschaving ontwikkeling” H. Paus Johannes Paulus II, Homilie, Plechtige ambstaanvaarding op het Sint-Pietersplein (22 okt 1978), 5.
