In het algemeen verstaat men in de landen die in contact zijn gekomen met het Evangelie onder volksvroomheid de eenheid tussen het geloof en de christelijke vroomheid enerzijds en de diepgewortelde cultuur en uitingen van de vroegere godsdienst van de bevolkingen anderzijds. Het gaat om zeer talrijke vroomheidsuitingen waarin christenen hun godsdienstig gevoel uitdrukken in de eenvoudige taal van o.a. het feest en de bedevaart, de dans en de zang. Men heeft in verband met deze vroomheid kunnen spreken over een levendige synthese, aangezien zij verenigt : „geest en lichaam ; gemeenschap en institutie, persoon en gemeenschap ; geloof en vaderland ; verstand en gevoelsleven'' Latijns-Amerika (CELAM), 3de Algemene Vergadering van Latijns-Amerikaanse bisschoppen Puebla (13 feb 1979), 448 De kwaliteit van de synthese is — zoals men gemakkelijk zal vermoeden — afhankelijk van de duur en de intensiteit van de evangelisatie, maar ook van de verenigbaarheid van de religieuze en culturele voorgeschiedenis met het christelijk geloof.

In de apostolische Exhortatie H. Paus Paulus VI - Postsynodale Apostolische Exhortatie
Evangelii Nuntiandi
Over de Evangelisatie in de Moderne Wereld
(8 december 1975) heeft Paulus VI een nieuwe waardering voor de volksvroomheid bevestigd en aangemoedigd. „Al werden deze gewoonten lange tijd als minder zuiver beschouwd en soms geminacht, ze worden (als bijzondere uitdrukkingen van het zoeken naar God en van het geloof) heden ten dage op de meeste plaatsen in onze tijd opnieuw bestudeerd en herontdekt”. H. Paus Paulus VI, Postsynodale Apostolische Exhortatie, Over de Evangelisatie in de Moderne Wereld, Evangelii Nuntiandi (8 dec 1975), 48

„Wanneer ze [de volksdevoties] verstandig worden geleid, en wel vooral door een vaste evangelisatiemethode, bevatten zij ook veel waarden. Want er blijkt een zekere dorst naar God uit zoals alleen de eenvoudigen en armen van geest deze ervaren; ze bieden de mogelijkheid tot edelmoedige inzet en tot offervaardigheid die reikt tot heroïsme, wanneer het gaat om de verbreiding van het geloof. Ze brengen een diepe zin mee voor de onuitsprekelijke eigenschappen van God: namelijk zijn vaderschap, zijn voorzienigheid, zijn liefdevolle en blijvende tegenwoordigheid. Zij roepen in het hart van de mens een houding te voorschijn die men elders zelden in dezelfde mate aantreft : we bedoelen het geduld, de zin voor het kruis dat men moet dragen in het dagelijks leven, de onthechting, de openheid voor anderen, de nauwgezette plichtsvervulling”. H. Paus Paulus VI, Postsynodale Apostolische Exhortatie, Over de Evangelisatie in de Moderne Wereld, Evangelii Nuntiandi (8 dec 1975), 48

De kracht en de diepe wortels van de volksvroomheid zijn overigens duidelijk naar voren gekomen in deze lange periode van discrediet waarover Paulus VI sprak. De uitingen van volksvroomheid hebben de talrijke voorspellingen over haar verdwijnen overleefd, voorspellingen die ogenschijnlijk gesteund werden door de opvattingen van de moderne tijd en door het voortschrijden van de secularisatie. De volksdevoties hebben in veel delen van de wereld de aantrekkingskracht bewaard en zelfs vergroot, die zij op de grote massa uitoefenen.

Men heeft vaker gewezen op de beperkingen van de volksvroomheid. Zij neigen tot een zeker simplisme, een bron voor allerlei misvormingen van het geloof en zelfs bijgelovige praktijken. Men blijft op het niveau van culturele verschijnselen, waarbij geen waarborg geboden wordt voor een werkelijke geloofsinstemming en voor uitdrukking van dit geloof in de dienst aan de naaste. Als de volksvroomheid de verkeerde kant opgaat, kan zij zelfs leiden tot sektevorming en op die manier de echte kerkelijke gemeenschap in gevaar brengen. Ook staat zij aan het gevaar bloot gemanipuleerd te worden, hetzij door politieke machten, hetzij door godsdienstige krachten die vreemd zijn aan het christelijk geloof.

Houdt men rekening met deze gevaren, dan is het geven van een verstandige catechese aan te bevelen, een catechese dus die zowel kennis heeft genomen van de verdiensten van een echte volksvroomheid alsook in staat is onderscheid te maken. Een levendige en aangepaste liturgie is eveneens geschikt om een grote rol te spelen in de integratie van een heel zuiver geloof en van de traditionele vormen van het godsdienstig leven van de volkeren. De volksvroomheid kan beslist een onvervangbare bijdrage leveren tot een christelijke culturele antropologie die in staat stelt om de soms tragische afstand te overwinnen tussen he geloof van de christenen en sommige sociaal-economische instellingen met een heel andere gerichtheid, instellingen die hun dagelijks leven bepalen.