Zoeken in kerkelijke documenten en berichten

Eén gebeurtenis zou echter over heel het verdere verloop van hun leven beslissen: Rastislaw, vorst van Groot Moravië, vroeg keizer Michaël III zijn volk 'een bisschop en leraar te zenden ... die hun in hun eigen taal het ware christelijke geloof uiteen zou zetten. H. Eusebius van Caesarea, Vita Constantini (1 jan 339). XIV, 2-47: Constantinus et Methodius Thessalonicenses, Fontes, recensuerunt et illustraverunt Fr. Grivec et Fr. Tomsic (Radovi Staroslavenskog Instituta, Knjiga 4, Zagreb 1960), blz. 199

Daarvoor werden de heilige Cyrillus en Methodius aangetrokken die, nadat zij het bereidwillig hadden aangenomen en op reis waren gegaan, Groot Moravië bereikten - een staat welke toen verschillende Slavische volkeren van Midden-Europa omvatte, waar, als op een kruispunt, Oost en West elkaar wederzijds beïnvloedden - waarschijnlijk reeds in 863, en begonnen onder die volkeren de missie waaraan beiden verder heel de rest van hun leven gaven en welke verliep met reizen, ontberingen, lijden, gespannen verhoudingen en vervolgingen, die voor Methodius tot een wrede gevangenschap gingen. Dit alles verdroegen zij met een sterk geloof en een onwankelbaar vertrouwen op God. Zij waren namelijk ook goed voorbereid op de hun toevertrouwde taak: zij droegen de teksten van de Heilige Schrift die voor de viering van de heilige liturgie onontbeerlijk waren met zich mee. Deze waren door hen samengesteld en in de Oudslavische taal overgezet en geschreven in het nieuw ingevoerde alfabet dat door Constantinus de filosoof nauwkeurig was uitgewerkt en aan de klank van deze taal volkomen aangepast. De missieactiviteiten van de twee broers gingen met een aanzienlijk succes gepaard, maar ook - zoal, gemakkelijk valt te begrijpen - met moeilijkheden welke werden veroorzaakt door de voorafgaande eerste kerstening die door de Latijnse buurtkerken was uitgevoerd.

Ongeveer drie jaar later hadden zij op weg naar Rome een oponthoud in Pannonië waar de Slavische vorst Kocel - die het belangrijke burgerlijke en godsdienstig centrum Nitra was ontvlucht - hen met voorkomende gastvrijheid opnam. Vanhier zetten zij na enige maanden hun reis naar Rome voort samen met hun leerlingen voor wie zij de heilige wijdingen wilden verkrijgen. Hun reis ging over Venetië, waar de vernieuwingsplannen van de door hen vervulde missie aan een openbare discussie werden onderworpen. In Rome ontving Paus Hadrianus II die intussen Nicolaas I was opgevolgd, hen zeer welwillend. Hij keurde de Slavische liturgische boeken goed, die hij plechtig op het altaar van de kerk van Santa Maria ai Praesepe (bij de kribbe), tegenwoordig Santa Maria Maggiore genaamd, beval te plaatsen en aandrong hun leerlingen tot priesters te wijden. Dit stadium van hun inspanningen eindigde zeer gunstig. Maar Methodius moest de verdere weg alleen gaan, daar zijn jongere broer zwaar ziek nauwelijks de tijd had de religieuze geloften uit te spreken en het kloosterkleed aan te nemen, daar hij kort daarna op 14 februari 869 te Rome stierf.