COMMUNIO ET PROGRESSIOPastorale Instructie, in opdracht van het Tweede Vaticaans Concilie, over de middelen van sociale communicatie
(Soort document: Pauselijke Commissie voor de Sociale Communicatiemiddelen)
Msgr. Martin J. O'Connor -
23 mei 1971
Beziet men al deze gevolgen, dan kan het niet anders of men dient de sociale communicatiemiddelen wel als uiterst waardevolle elementen te beschouwen voor de menselijke ontwikkeling en voor de overwinning van de moeilijkheden die deze meebrengt. Zowel de producenten als de verbruikers dienen zich te beraden op de oplossing van deze talrijke moeilijkheden. Hoe zal men bijvoorbeeld kunnen bereiken dat het nieuws, dat in overvloed en onophoudelijk, vaak verward en meestal zeer snel wordt geleverd, op zijn juiste waarde wordt geschat en goed wordt verwerkt? Gezien hun aard richten de sociale communicatiemiddelen zich tot een zo groot mogelijk aantal mensen tegelijk en neigen zij, om niemand voor het hoofd te stoten, vaak tot een zekere neutraliteit; maar hoe zal men in een pluralistische samenleving dan waar en onwaar, eerlijk en verdorven kunnen onderscheiden?
Hoe zal men kunnen verhinderen dat men door het spel van de vrije concurrentie de gunst van het publiek probeert te werven door op egoïstische of minder edele instincten van de menselijke natuur te spelen? Hoe kan men beletten dat de concentratie van de media in de handen van een kleine groep de dialoog in de samenleving onmogelijk maakt? Wat dient er te worden gedaan opdat de kunstmatige, onrechtstreekse communicatie, in hoofdzaak via het beeld, geen schade toebrengt aan het onmiddellijk menselijk contact? Gezien het feit dat de sociale communicatiemiddelen de mens vaak tot vlucht en droom verleiden, dient men zich af te vragen hoe men kan bereiken dat zij hem niet van het concrete, huidige leven afwenden. Hoe kan men de passiviteit en een zekere wezenloosheid tegengaan? Hoe kan tenslotte worden verhinderd dat de voortdurende prikkeling van het gevoelsleven schade toebrengt aan het gebruik van het verstand?
De vermindering van de zedelijkheid, die in meerdere sectoren van het huidige leven wordt waargenomen, verontrust alle mensen van goede wil; de tekenen van deze achteruitgang kan men zonder moeite in alle sociale communicatiemiddelen ontdekken. In hoeverre zij daar zelf schuld aan hebben valt te betwisten. Meerderen stellen dat de communicatiemiddelen slechts reeds in de samenleving heersende zeden in het licht stellen; anderen menen daarentegen dat zij deze tendensen wijd en zijd propageren en dat ze, door ze als normaal bestanddeel van het menselijk leven te presenteren, er langzamerhand toe brengen dat ze ook werkelijk gemeengoed worden; een derde groep schuift alle schuld op de communicatiemiddelen. Hoe het ook zij, de samenleving lijdt ontegenzeglijk aan dit kwaad, en wil men het verhelpen dan is het nodig tot samenwerking te komen tussen ouders, docenten, pastores en allen die voor het algemeen welzijn arbeiden. Daarbij spelen de communicatiemiddelen zelf een belangrijke rol, ook al is het niet mogelijk ze van de levensgewoonten van het volk los te maken.
© 1971, Archief van Kerken, 26e jrg, pag. 720-761
Notenapparaat volgt nog