Joseph Kardinaal Ratzinger - 24 mei 1990
De geopenbaarde waarheid overstijgt het menselijk verstand maar is toch ermee in volmaakte harmonie. Dat veronderstelt dat het verstand van nature op de Waarheid is gericht, zodat het, voorgelicht door het geloof, kan doordringen tot de betekenis van de Openbaring. In tegenstelling met de beweringen van verschillende filosofische stromingen, maar in overeenstemming met een gezonde filosofie die door de Heilige Schrift bevestigd wordt, moet worden erkend dat het verstand in staat is de waarheid te vinden, en ook dat het beschikt over het metafysisch vermogen om vanuit de schepping te komen tot kennis van God. Vgl. 1e Vaticaans Concilie, 3e Zitting - Dogmatische Constitutie over het Katholieke Geloof, Dei Filius (24 apr 1870), 28
Voor de opdracht, de betekenis van de Openbaring te verstaan, een opdracht die eigen is aan de theologie, is daarom vereist dat gebruik wordt gemaakt van wijsgerige verworvenheden die 'een betrouwbare en juiste kennis verschaffen van de mens, van de wereld en van God', 2e Vaticaans Concilie, Decreet, Over de priesteropleiding, Optatam Totius Ecclesiae (28 okt 1965), 15 en die geïntegreerd kunnen worden in de reflectie op de geopenbaarde leer. Op gelijke wijze zijn de historische wetenschappen noodzakelijk voor het werk van de theoloog, vooral gezien het historisch karakter van de Openbaring, welke ons is gegeven in de 'heilsgeschiedenis'. Tenslotte moet men ook de 'menswetenschappen' raadplegen, zodat men een beter inzicht kan krijgen in de geopenbaarde waarheid over de mens en over de normen voor zijn zedelijk handelen, door de confrontatie daarvan met de gezonde resultaten van deze wetenschappen.
Zo gezien heeft de theoloog de taak om aan de hem omringende cultuur die elementen te ontlenen waardoor hij bepaalde facetten van de geloofsgeheimen beter naar voren kan brengen. Deze taak is moeilijk en brengt risico's mee, maar is in zich gewettigd en moet worden aangemoedigd.
Het is van belang hierbij te onderstrepen dat als de theologie begrippelijke elementen en instrumenten gebruikt uit de filosofie of uit andere wetenschappen, er onderscheidingsvermogen vereist is met de geopenbaarde leer als uiteindelijke toetssteen. Deze geeft aan wat de criteria zijn voor het onderscheiden van deze begrippelijke elementen en instrumenten, en niet omgekeerd.
