Zoeken in kerkelijke documenten en berichten

De vruchtbaarheid van de echtelijke liefde mag zich niet enkel beperken tot het ter wereld brengen van kinderen, maar moet zich uitstrekken tot hun zedelijke opvoeding en hun geestelijke vorming. "De rol van de ouders is zo belangrijk in de opvoeding dat ze haast onmogelijk vervangen kan worden". 2e Vaticaans Concilie, Verklaring, Over de Christelijke opvoeding, Gravissimum Educationis (28 okt 1965), 3 Het recht en de plicht van de ouders om hun kinderen op te voeden is onvervangbaar en onvervreemdbaar. Vgl. H. Paus Johannes Paulus II, Postsynodale Apostolische Exhortatie, Over de taken van het christelijk gezin in de wereld van deze tijd, Familiaris Consortio (22 nov 1981), 36

Ouders moeten hun kinderen zien als kinderen van God en hen eerbiedigen als menselijke personen. Door zelf te gehoorzamen aan de wil van de hemelse Vader leren zij hun kinderen Gods wet te onderhouden.

De ouders zijn de eerste verantwoordelijken voor de opvoeding van hun kinderen. Zij nemen deze verantwoordelijkheid allereerst op door ervoor te zorgen dat hun huis een 'thuis' wordt, waar tederheid, vergevingsgezindheid, eerbied, trouw en belangeloze dienstbaarheid regel zijn. In het gezin kunnen deugden worden voorgeleefd en aangeleerd. Dit veronderstelt het aanleren van zelfverloochening, van gezond verstand en zelfbeheersing: voorwaarden om te komen tot echte vrijheid. De ouders moeten hun kinderen leren "de natuurlijke, fysieke en instinctieve strevingen ondergeschikt te maken aan de innerlijke en spirituele waarden". H. Paus Johannes Paulus II, Encycliek, Ter gelegenheid van de honderdste verjaardag van de encycliek Rerum Novarum, Centesimus Annus (1 mei 1991), 36 Het betekent een ernstige verantwoordelijkheid voor de ouders om hun kinderen het goede voorbeeld te geven. Wanneer ze tegenover hen hun eigen fouten kunnen erkennen, zullen ze des te beter in staat zijn hen te leiden en te verbeteren.

"Wie zijn zoon liefheeft moet hem slagen blijven toedienen, wie zijn zoon goed opvoedt zal er wel bij varen" (Sir. 30, 1-2). "En gij, vaders, verbittert uw kinderen niet, maar voedt ze op met christelijke tucht en vermaning" (Ef. 6, 4).

Het huisgezin vormt een natuurlijk milieu om de jonge mens solidariteit en sociale verantwoordelijkheden bij te brengen. De ouders zullen hun kinderen moeten leren om zich te hoeden voor geschipper en verderfelijke praktijken, die de menselijke samenleving bedreigen.

Door de genade van het Sacrament van het Huwelijk hebben de ouders de verantwoordelijkheid, maar ook het voorrecht ontvangen om aan hun kinderen de 'Blijde Boodschap' mee te delen. Al heel vroeg zullen zij hen in contact brengen met de christelijke heilsmysteries, want voor hun kinderen zijn de ouders de "eerste verkondigers" 2e Vaticaans Concilie, Constitutie, Over de Kerk, Lumen Gentium (21 nov 1964), 11 Wetboek, Codex van het Canonieke recht, Codex Iuris Canonici (25 jan 1983), 1246. § 1 ervan. Vanaf hun prille jeugd zullen ze hen laten deelnemen aan het kerkelijk leven. De levensgewoonten in het gezin kunnen affectieve houdingen tot stand brengen, die gedurende het hele leven een waarachtige grondslag en steun voor het geloofsleven kunnen betekenen.

De geloofsopvoeding door de ouders moet beginnen vanaf de eerste levensjaren. Dit gebeurt al wanneer de leden van het gezin elkaar helpen om te groeien in het geloof door het getuigenis van een christelijke levenswandel in overeenstemming met het Evangelie. De gezinscatechese gaat vooraf aan en vergezelt en verrijkt de andere vormen van geloofsonderricht. De ouders hebben als taak hun kinderen te leren bidden en hen te helpen hun roeping als kinderen van God te ontdekken. Vgl. 2e Vaticaans Concilie, Constitutie, Over de Kerk, Lumen Gentium (21 nov 1964), 11 De parochie is de eucharistische gemeenschap en het hart van het liturgisch leven voor de christelijke gezinnen; het is een bevoorrechte plaats voor de catechese van kinderen en ouders.

Op hun beurt dragen de kinderen bij tot de heiliging van hun ouders. Vgl. 2e Vaticaans Concilie, Constitutie, Over de Kerk in de wereld van deze tijd, Gaudium et Spes (7 dec 1965), 48. § 4 Allen zullen elkaar van harte en zonder ophouden vergiffenis schenken voor beledigingen, ruzies, onrechtvaardigheden of gebrek aan zorg. De wederzijdse genegenheid zet ertoe aan; de liefde van Christus vraagt het. Vgl. Mt. 18, 21-22 Vgl. Lc. 17, 4

Gedurende de kinderjaren komen de eerbied en de genegenheid van de ouders vooral tot uitdrukking in de zorg en de aandacht die ze aan hun kinderen besteden, namelijk door te voorzien in hun lichamelijke en geestelijke behoeften. Bij het opgroeien van de kinderen zal dezelfde eerbied en toewijding de ouders ertoe brengen hun kinderen te leren hun verstand en hun vrijheid op een juiste manier te gebruiken.

Omdat de ouders de eerste verantwoordelijken zijn voor de opvoeding van hun kinderen hebben ze ook het recht, voor hen een school te kiezen die beantwoordt aan hun eigen overtuiging. Dit is een fundamenteel recht De ouders hebben als plicht - voor zover mogelijk - díe scholen te kiezen die hen optimaal bijstaan in hun taak als christelijke opvoeders. Vgl. 2e Vaticaans Concilie, Verklaring, Over de Christelijke opvoeding, Gravissimum Educationis (28 okt 1965), 6 De overheid heeft de plicht dit recht van de ouders te waarborgen en de nodige voorwaarden voor de uitoefening ervan te verzekeren.

Wanneer de kinderen volwassen worden, hebben ze het recht en de plicht om zelf hun beroep en levensstaat te kiezen. Die nieuwe verantwoordelijkheid moeten ze op zich nemen in vertrouwvolle omgang met hun ouders. Graag zullen ze de mening en het advies van hun ouders vragen en ontvangen. De ouders moeten zich hoeden hun kinderen niet onder druk te zetten bij de keuze van een beroep of van een levenspartner. Maar de plicht van terughoudendheid verbiedt hun allerminst hun kinderen te helpen met weloverwogen raad, vooral wanneer ze de bedoeling hebben om een gezin te stichten.