Zoeken in kerkelijke documenten en berichten

Wie zegt "Ik geloof", zegt "Ik beken me tot wat wij geloven". De gemeenschap in het geloof heeft behoefte aan een gemeenschappelijke taal van het geloof, die voor allen de normen stelt en die allen verenigt in het belijden van hetzelfde geloof.

Vanaf het eerste begin heeft de apostolische kerk haar eigen geloof tot uitdrukking gebracht en overgeleverd in korte en voor allen geldende formuleringen. Vgl. Rom. 10, 9 Vgl. 1 Kor. 15, 3-5. enz. Maar de kerk heeft al zeer spoedig ook het wezenlijke van haar geloof willen bundelen in organische, duidelijk gestructureerde samenvattingen, die vooral bestemd waren voor de kandidaten voor het doopsel:

"Want deze geloofsbelijdenis is niet opgesteld volgens een idee van mensen. Uit de hele Schrift is het belangrijkste bijeengebracht als een samenvatting van de geloofsleer. Een mosterdzaadje bevat veel takken in een kleine kiem en zo balt de geloofsbelijdenis in weinig woorden het hele geloofsgoed van het Oude en het Nieuwe Testament samen." H. Cyrillus van Jeruzalem, Catecheses Illuminandorum. 5, 12, vert. Getijdenboek Lect. II,8,133

Men noemt deze syntheses van het geloof "geloofsbelijdenissen", aangezien zij' het geloof, dat de christenen beladen samenvatten. Men noemt ze "Credo", omdat in het Latijn deze gewoonlijk met "Credo" ("Ik geloof") begint. Men noemt ze eveneens "geloofssymbola".

Het Griekse woord "symbolon" duidde de helft van een gebroken voorwerp aan (b.v. een zegel) dat men aanbood als een teken van herkenning. De gebroken gedeelten werden weer samengevoegd om de identiteit van de drager te verifiëren. Het geloofssymbolon is dus een teken van herkenning en van gemeenschap onder de gelovigen. "Symbolon" duidt vervolgens een verzameling aan, een collectie of een samenvatting. De geloofsbelijdenis is de bundeling van de belangrijkste geloofswaarheden. Vandaar dat zij als eerste en fundamentele referentiepunt van de catechese dient.

De eerste "geloofsbelijdenis" heeft bij het Doopsel plaats. De "geloofsbelijdenis" is allereerst de geloofsbelijdenis bij het Doopsel. Omdat het Doopsel toegediend wordt "in de naam van de Vader en de Zoon en de heilige Geest" (Mt. 28, 19), worden de bij het Doopsel beleden geloofswaarheden geformuleerd overeenkomstig hun verwijzing naar de drie personen van de heilige Drieëenheid.

De geloofsbelijdenis bestaat dus uit drie delen:

1. "In het eerste deel wordt de eerste goddelijke Persoon en het wonderbare werk van de schepping behandeld;
2. in het tweede deel de tweede goddelijke Persoon en het mysterie van de verlossing van de mensen;
3. in het derde deel de derde goddelijke Persoon, beginsel en bron van onze heiliging". Catechismus-Compendium, Catechismus van het Concilie van Trente, Catechismus Romanus Concilii Tridentini. 1,1,4, vert. uit Lat.

Dat zijn "de drie hoofdstukken van ons merkteken (van het doopsel)". H. Ireneüs van Lyon, Demonstratio Apostolica Praedicationis. 100, vert. uit Lat.

Deze drie delen zijn, hoewel nauw met elkaar verbonden, verschillend. "Deze delen van de belijdenis noemen wij met een door de Kerkvaders vaak gebruikt beeld artikelen. Immers, zoals de ledematen van het lichaam uit geledingen bestaan, die hen van elkaar doen verschillen en van elkaar scheiden, zo noemen wij' ook in het geval van deze geloofsbelijdenis die onderdelen, die wij stuk voor stuk moeten geloven, terecht en toepasselijk artikelen". Catechismus-Compendium, Catechismus van het Concilie van Trente, Catechismus Romanus Concilii Tridentini. 1,1,4, vert. uit Lat. Volgens een reeds bij de heilige Ambrosius bevestigde, oude overlevering is men ook gewoon twaalf artikelen van het geloof te tellen, waarbij het geheel van het apostolisch geloof gesymboliseerd wordt door het aantal van de apostelen. Vgl. H. Ambrosius van Milaan, Explanatio Symboli. 8

In de loop van de eeuwen zijn er talrijke geloofsbelijdenissen of geloofssymbola geweest als antwoord op de noden van de verschillende tijden: de geloofsbelijdenissen van de verschillende apostolische en oude kerken, Vgl. DH 1-64 de aan Athanasius toegeschreven belijdenis Geloofsbelijdenis
Quicumque
Pseudo Athanasiaanse Geloofsbelijdenis
(30 november 429), de geloofsbelijdenissen van bepaalde Concilies (11e Concilie van Toledo (675), Vgl. 11e Synode van Toledo, Geloofsbelijdenis, Credo (7 nov 675), 8-59. DH 525-541 4e Oecumenisch Concilie van Lateranen (1215), Vgl. 4e Concilie van Lateranen, Hfd 1. Over het Katholieke geloof, Caput 1: De fide catholica (11 nov 1215), 1-3. DH 800-802 2e Oecumenisch Concilie van Lyon (1274), Vgl. 2e Concilie van Lyon, 4e Zitting - Geloofsbelijdenis van Keizer Michael Palaiologos, Sessio IV - Professio fidei Michaelis Palaeologi (6 juli 1274), 1-11. DH 851-861 Oecumenisch Concilie van Trente Vgl. Paus Pius IV, Bul, De geloofsbelijdenis van Trente, Iniunctum nobis (13 nov 1564). DH 1862-1870 of van bepaalde Pausen, zoals de "Fides Damasi" Vgl. Geloofsbelijdenis, Fides Damasi, 1-2. DH 71-72 of "H. Paus Paulus VI - Motu Proprio
Solemni hac liturgia - Credo van het Volk van God
Sollemnis Professio Fidei - Ter afsluiting van het jaar van het geloof
(30 juni 1968)" van Paulus VI uit 1968.

Geen enkele van deze geloofsbelijdenissen uit de verschillende fases van het leven van de kerk kan als achterhaald en nutteloos beschouwd worden. Zij helpen ons in deze tijd tot het geloof van alle tijden te komen en dit te verdiepen door middel van de verschillende samenvattingen die ervan gemaakt zijn.

Onder al de geloofsbelijdenissen nemen er Geloofsbelijdenis
Twaalf artikelen van het geloof
Geloofsbelijdenis volgens de Romeinse doopritus
(31 juli 381) in het leven van de kerk een heel bijzondere plaats in:

Geloofsbelijdenis
Twaalf artikelen van het geloof
Geloofsbelijdenis volgens de Romeinse doopritus
(31 juli 381), zo genoemd, omdat zij terecht als de getrouwe samenvatting van het geloof van de apostelen beschouwd wordt. Het is de oude geloofsbelijdenis die de kerk van Rome gebruikte bij het doopsel. Haar grote autoriteit komt hieruit voort: "Dit is de geloofsbelijdenis die de kerk van Rome bewaart, waar Petrus, de eerste van de apostelen, zetelde en waar hij de gemeenschappelijke verwoording gebracht heeft". H. Ambrosius van Milaan, Explanatio Symboli. 7, vert. uit Lat.