De Kerk heeft heilige priesters nodig, die de gelovigen kunnen helpen begrijpen dat waarheid wel degelijk bestaat en uiteindelijk in God wordt gevonden. Dat was op 5 augustus de hoofdgedachte in de catechese tijdens de algemene audiëntie van paus Benedictus XVI te Castel Gandolfo.
De paus concentreerde zich op de heilige Pastoor van Ars, Jean-Marie Vianney, patroon van de parochiepriesters, die 4 augustus 1859 stierf. Bij gelegenheid van de 150e verjaardag van de dood van deze Franse priester heeft de paus een ‘Jaar van de Priester’ afgekondigd, omdat hij vindt dat de Pastoor van Ars ook vandaag de dag nog een voorbeeld is voor de katholieke priester.
“In eerste instantie kunnen de pastorale methodes van St.-Jean-Marie Vianney weinig geschikt lijken voor de huidige omstandigheden. Immers, hoe kan een priester vandaag de dag het voorbeeld van de heilige Pastoor van Ars ter harte nemen in een wereld die zoveel veranderd is? Maar net als vele huidige samenlevingen, was de Franse samenleving in begin van de negentiende eeuw voor de gelovige mens een uitdaging. Was het na de Franse Revolutie van 1789 de ‘dictatuur van het rationalisme’ die de gelovigen uitdaagde, vandaag de dag is het de ‘dictatuur van het relativisme’.
In het post-revolutionaire Frankrijk trachtte een soort ‘dictatuur van het rationalisme’ de aanwezigheid van de priesters en de Kerk in de maatschappij te laten verdwijnen. In die tijd leefde Jean-Marie Vianney. Eerst – tijdens zijn jeugd – leefde hij een heldhaftige verborgenheid door ’s nachts kilometers ver te lopen om aan de Heilige Mis te kunnen deelnemen. Vervolgens – tijdens zijn priesterjaren – onderscheidde hij zich door een opvallende en vruchtbare pastorale creativiteit die aantoonde dat het toen dominerende rationalisme in werkelijkheid niet in staat bleek te voldoen aan de authentieke behoeften van de mens en dus niet leefbaar bleek.
150 jaar na de dood van de Pastoor van Ars zijn de uitdagingen door de hedendaagse maatschappij niet minder boeiend en wellicht meer complex. Nu ziet men in vele milieus een soort ‘dictatuur van het relativisme’. Net als het rationalisme lijkt die ongeschikt als antwoord op de vraag van de mens om zijn rede volledig te gebruiken als onderscheidend en vormend element van zijn eigen identiteit. Het rationalisme was ongeschikt omdat het geen rekening hield met menselijke grenzen. Het verhief alleen de rede tot maat van alle dingen en veranderen haar in een godin. Het hedendaagse relativisme krenkt de rede, omdat het in feite tracht vast te leggen dat de mens helemaal niets met zekerheid kan kennen, behalve dan op het gebied van de positieve wetenschap. Vandaag de dag, net als toen, zoekt de mens voortdurend naar uitvoerige antwoorden op vragen naar de zin en de vervulling van het leven. Die vragen zijn fundamenteel en laten hem niet los.
Zoals gezegd, de pastorale methoden van Jean-Marie Vianney zouden weinig aangepast kunnen lijken aan de huidige omstandigheden. Hoe zou een priester vandaag de dag het voorbeeld van de heilige van Ars kunnen verwerkelijken in een veranderde wereld? Het gaat om het cultiveren van een levensstijl en om een diep verlangen waartoe allen zijn geroepen. Het is heel goed waarneembaar wat de Pastoor van Ars heilig heeft gemaakt: zijn trouw aan de taak waartoe God hem had geroepen; zijn voortdurende en volle vertrouwen op de goddelijke Voorzienigheid.
De heilige van Ars veroverde de zielen – zelfs de meest weerspannige – door hun te vertellen over zijn innige vriendschap met Christus. Deze liefde voor Christus was het echte geheim van zijn pastoraal succes. Deze liefde voedde hij door het eucharistische Mysterie, waarover hij preekte, dat hij vierde, en dat hij leefde. Zijn getuigenis herinnert ons eraan dat voor iedere gedoopte en nog meer voor iedere priester de Eucharistie niet een simpele gebeurtenis is met twee hoofdpersonen, een dialoog tussen God en het ‘ik’. De eucharistische Communie neigt tot totale verandering van het eigen leven. Met kracht opent zij geheel het ‘ik’ van de mens en schept een nieuw ‘wij’.
De heilige Jean-Marie Vianney heeft werkelijk de liefde van Christus belichaamd, die hij verkondigde in zijn preken en vierde in de sacramenten. Zo kon hij door het licht van de Heer vele mensen tot bekering en heiligheid brengen. Bidden wij in dit jaar voor alle priesters, en laten wij hen waarderen en steunen.”
Samenvatting: KN / Sef Adams
Zie ook dossier Priesterjaar
Publicatiedatum: 5 augustus 2009
Laatst bewerkt: 15 maart 2010
