(kro-ncrv.nl/katholiek) - Clerici en religieuzen die kinderen seksueel misbruiken, zijn instrumenten van de duivel. Dat zei paus Franciscus vandaag aan het einde van de zondagsmis in de Sala Regia, een van de vertrekken in het Apostolisch Paleis. De bisschop van Rome sloot met zijn toespraak het topberaad af dat ging over ‘De bescherming van minderjarigen’.
“De onmenselijkheid van dit wereldwijde fenomeen wordt zelfs ernstiger en schandelijker in de Kerk, omdat het in strijd is met haar morele autoriteit en haar ethische geloofwaardigheid. De godgewijde persoon, door God uitverkoren om zielen tot de verlossing te leiden, laat zich onderwerpen door zijn eigen menselijke zwakheid, of door zijn eigen ziekte, en wordt zo een instrument van de satan. In de misbruikgevallen zien we de hand van het kwaad, die zelfs de onschuld van kinderen niet spaart”, aldus de paus.
Franciscus zei ook dat er geen voldoende verklaringen zijn voor het feit dat kinderen seksueel worden misbruikt. Volgens de paus is er bij pedoseksualiteit meer aan de hand dan neigingen die niet in de hand worden gehouden. “Nederig en moedig moeten wij erkennen dat we voor het mysterie van het kwaad staan. Dat kwaad gaat als een razende tekeer tegen de zwaksten omdat zij het beeld van Jezus zijn.”
Het is volgens de paus dan ook niet voldoende om het misbruik aan te pakken door daders kerkrechtelijke en civiele strafmaatregelen op te leggen. Met vastberadenheid moet onder ogen worden gezien dat we hier te maken hebben met een gruwelijk mysterie. “De Kerk voelt zich geroepen om ten strijde te trekken tegen dit kwaad, dat het centrum van haar missie raakt: de verkondiging van de Blijde Boodschap aan de kleintjes en hen beschermen tegen de vraatzuchtige wolven.”
“Broeders en zusters, we worden vandaag geconfronteerd met manifestatie van het wrede, agressieve en verwoestende kwaad. Daarachter en daarbinnen zit de geest van het kwaad, die zich in zijn trots en hoogmoed de meester van de wereld voelt en denkt dat hij heeft gezegevierd. En ik zou dit willen zeggen met het gezag van broeder en vader, hoe klein en zondig ik zelf ook ben, maar die wel de herder van de Kerk is en voorgaat in de liefde: in deze pijnlijke omstandigheden zie ik de hand van de boze, die zelfs de onschuld van kinderen niet spaart. En dit brengt me ertoe te denken aan het voorbeeld van Herodes die, gedreven door de angst om zijn macht te verliezen, opdracht gaf alle kinderen van Bethlehem af te slachten. Daar zat satan achter.”
Volgens de paus vereist een doelmatige aanpak van het misbruik dat er stappen worden gezet die worden ondersteund door “het gezond verstand, de wetenschap en de samenleving”. Maar, voegt Franciscus eraan toe, omdat we te maken hebben met deze satanische dimensie moeten er ook spirituele stappen worden gezet: “vernedering, zelfbeschuldiging, gebed, boete”. “En dat is de enige manier om de geest van het kwaad te overwinnen. Want zo heeft Jezus hem overwonnen.”
In zijn slottoespraak tot de deelnemers van het topberaad over ‘De bescherming van minderjarigen in de Kerk’ heeft paus Franciscus vervolgens acht dimensies opgesomd waar nieuwe kerkelijke wetgeving zich op moet concentreren bij de aanpak van seksueel misbruik.
De paus zei dat deze acht dimensies zijn ontleend aan INSPIRE, een reeks richtlijnen die onder leiding van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) werden opgesteld door tien internationale agentschappen die betrokken zijn bij de bestrijding van kindermisbruik.
Deze richtlijnen noemt Franciscus om twee extremen te vermijden: “Een justitialisme, uitgelokt door schuldgevoelens over begane fouten en door druk van de media, en een defensiviteit, die niet in staat is de oorzaken en gevolgen van deze zware misdrijven onder ogen te zien.“
Acht dimensies:
1. Kinderbescherming. Het hoofddoel van elke maatregel is het beschermen van minderjarigen en het voorkomen dat zij het slachtoffers worden van welke vorm van psychisch of fysiek geweld dan ook. Volgens de paus is daarbij een “mentaliteitsverandering” noodzakelijk, zodat de slachtoffers altijd op de eerste plaats komen. Franciscus citeert hier uit het Mattheüsevangelie (Mt. 18, 6), waarin Jezus zegt: ‘als iemand een van deze kleinen die in Mij geloven aanstoot geeft, zou het beter voor hem zijn als men hem een molensteen om de hals hing en hem liet verdrinken in het diepste van de zee’.
2. Onberispelijke ernst. Franciscus herhaalt dat in alle gevallen misbruikplegers moeten worden aangegeven bij de gerechtelijke autoriteiten. “De Kerk zal nooit proberen een geval te verdoezelen of te bagatelliseren.”
3. Daadwerkelijke zuivering. De clerus moet worden gezuiverd. De Kerk zal expertises inwinnen hoe de vorming van geestelijken kan worden verbeterd en hoe voorkomen kan worden dat “dergelijke catastrofes” gebeuren.
4. Vorming. “Dit betekent dat de noodzakelijke selectie en training van priesterkandidaten niet alleen gebaseerd mag zijn op negatieve criteria, die primair zijn gericht op het uitsluiten van problematische persoonlijkheden, maar ook op basis van positieve normen: geschikte kandidaten moeten een uitgebalanceerd vormingstraject aangeboden krijgen dat gericht is op heiligheid, die de deugd van kuisheid omvat.”
5. Versterking en verificatie van richtlijnen van bisschoppenconferenties. “Geen enkel misbruikgeval mag ooit worden verhuld (zoals vroeger gebruikelijk was), want de verhulling van misbruik bevordert de verbreiding van het kwaad en maakt het schandaal alleen nog maar groter.”
6. Begeleiding van misbruikslachtoffers. De Kerk heeft volgens de paus de plicht om slachtoffers de noodzakelijke hulp te verlenen en daarbij gekwalificeerde deskundigen in te schakelen. “Het kwaad dat hun immers is overkomen, veroorzaakt ongeneeslijke wonden, die ook de vorm van haat en zelfdestructieve neigingen kunnen aannemen.”
7. Digitale wereld. Allen die in de Kerk werkzaam zijn, moeten zich ervan bewust worden dat de digitale wereld veel meer met misbruik te maken heeft “dan ment denkt”, zei de paus. Franciscus bekrachtigt hier de Congregatie voor de Geloofsleer
Ad exsequendam - De delictis gravioribus
Aan de Bisschoppen van de Katholieke Kerk en andere Ordinarii en Verantwoordelijken die het aanbelangt over de meest zware delicten voorbehouden aan dezelfde Congregatie voor de Geloofsleer
(18 mei 2001), volgens welke het verwerven, bewaren en verbreiden van pornografische beelden van minderjarigen “jonger dan 14” als een misdrijf wordt aangemerkt. Franciscus: “Nu vinden we dat deze leeftijdsgrens omhoog moet.”
8. Sekstoerisme. “De strijd tegen sekstoerisme vereist meer gerechtelijke pressie; de slachtoffers van dit criminele fenomeen moeten echter ook re-integratiebijstand en re-integratieprojecten aangeboden krijgen. De kerkelijke gemeenschappen worden opgeroepen om de pastorale zorg te versterken voor mensen die worden uitgebuit door sekstoerisme”, aldus de paus.
Publicatiedatum: 24 februari 2019
Laatst bewerkt: 25 februari 2019
