"Voor de allereerste keer herdenken Katholieken en lutheranen samen en op wereldvlak de verjaardag van de Hervorming.” Een historische gebeurtenis, met vreugde onthaald door kard. Kurt Koch, voorzitter van de Pauselijke Raad ter bevordering van de Eenheid van de Christenen en dominee Martin Junge, secretaris generaal van de Lutherse Wereld Federatie (LWF), in een document dat gepubliceerd werd in het vooruitzicht van de herdenking die op 31 oktober 2016 zal plaatshebben met Paus Franciscus in Lund, Zweden.
Zij leggen in deze tekst, die in meerdere talen verschenen is, uit dat lutheranen en Katholieken tijdens de viering van 500 jaar Hervorming, “uit het diepste van hun gemeenschappelijk geloof in de Drie-ene God zullen putten om publiek te verklaren” dat zij “doorgaan”, dat het belangrijk is “de dialoog te onderhouden”. Zij zullen ook een oproep doen dat haat en geweld niet mogen “gerechtvaardigd”, maar “met kracht” moeten verworpen worden.
Paus Franciscus zal met bisschop Munib Younan en dominee Junge die de Wereldfederatie vertegenwoordigen van de 145 gemeenschappen van de LWF, de aftrap van de gemeenschappelijke herdenking geven. Een herdenking die opgebouwd is “rond dankzegging, berouw en engagement tot gemeenschappelijk getuigenis”.
Dit gebeuren “dat van bijzondere betekenis wil zijn”, zal “een enorme aanmoediging” betekenen “voor Katholieken en lutheranen in hun gezamenlijk getuigenis in een gekwetste en gebroken wereld”, schrijven de ondertekenaars, die wensen dat het “de nodige motivatie” zal geven “om zich in te zetten voor een nog meer bezielde dialoog”.
In het jaar 1517, drukte de monnik Martin Luther in de Duitse stad Wittemberg, publiek zijn verzet uit tegen de ingeburgerde praktijk van de handel in aflaten. Hij was gemotiveerd door zijn theologische en spirituele overtuiging. Zijn publieke stellingneming ontketende een diepgaand transformatieproces in een context die reeds complex was door sociale, politieke en economische omwentelingen. Wanneer Luther nooit de bedoeling had een nieuwe Kerk te stichten, eindigde de wending die de gebeurtenissen genomen hadden, toch met verdeeldheid binnen het Westerse Christendom, waardoor conflicten en geweld uitbarstten waarvan de uitwerking vandaag nog voelbaar is. Elke honderdste verjaardag van de Hervorming is een bron van polemiek en confrontatie tussen de twee belijdenissen.
Dit keer zal het anders zijn. Op 31 oktober 2016, zullen Paus Franciscus voor de Katholieke Kerk en bisschop Munib Younan en dominee Martin Junge die de Wereldfederatie van de 145 kerken van de Lutherse Wereldfederatie vertegenwoordigen, samen de aftrap geven van de gezamenlijke herdenking van de Hervorming, ter gelegenheid van de 500e verjaardag ervan.
Voor het eerst, zullen Katholieken en lutheranen samen en op wereldvlak de verjaardag van de Hervorming vieren. Dit gebeuren, dat van bijzondere betekenis wil zijn, weerspiegelt de vooruitgang die gerealiseerd werd in vijftig jaar van internationale dialoog tussen Katholieken en lutheranen. De dialoog die ingevoerd werd na de belangrijke besluiten van het Tweede Vaticaans Concilie, heeft het mogelijk gemaakt dat de twee tradities elkaar beter begrijpen. Hij maakte het mogelijk dat een einde kwam aan een groot aantal rivaliteiten en heeft vooral het vertrouwen hersteld. Hij heeft de gemeenschappelijke overtuiging versterkt dat wat Katholieken en lutheranen verenigt, meer telt dan wat hen verdeelt. Hij heeft de diepe geloofsovertuiging tot uiting gebracht dat Katholieken en lutheranen door het doopsel geroepen zijn om deel uit te maken van één en hetzelfde lichaam.
Maar deze herdenking is tevens de uitdrukking van de duurzame betrekkingen en het beste onderlinge begrip die door dienstbaarheid en getuigenis konden bereikt worden. Lutheranen en Katholieken zijn dichter tot elkaar genaderd, dikwijls in uiterst moeilijke contexten, getekend door vervolging, onderdrukking en lijden.
Onder de vele akkoorden die tijdens decennia van dialoog gesloten werden, is de Pauselijke Raad ter bevordering vd Eenheid vd Christenen
Gemeenschappelijke Verklaring over de Rechtvaardigingsleer door de Rooms Katholieke Kerk en Lutherse Wereld Federatie
(31 oktober 1999), die in 1999 door de Katholieke Kerk en de LWF ondertekend werd, doorslaggevend. Door deze verklaring zijn Katholieken en lutheraan ertoe gekomen de kloof te overbruggen, ontstaan door de grootste controverse van de 16e eeuw. Dit baken in de geschiedenis van de oecumenische betrekkingen tussen Katholieken en lutheranen is het theologische fundament van de gezamenlijke herdenking, die het openlijke engagement mogelijk maakt om een conflictueus verleden de rug toe te keren en zich open te stellen voor de eenheid waartoe de Kerk geroepen is.
De uitnodiging zich rond de gezamenlijke herdenking te verzamelen, luidt “Pauselijke Raad ter bevordering vd Eenheid vd Christenen
From conflict to communion - A basis for Lutheran–Catholic commemoration of the Reformation in 2017
Van conflict tot gemeenschap - Gemeenschappelijke verklaring Pauselijke Raad ter bevordering van de Eenheid van de Christenen en de Lutherse Wereldfederatie
(3 februari 2013)”. Op het programma van de herdenking staat een gemeenschappelijk gebed in de kathedraal van Lund evenals een publieke bijeenkomst in de Malmö Arena, in Zweden.
“Pauselijke Raad ter bevordering vd Eenheid vd Christenen
From conflict to communion - A basis for Lutheran–Catholic commemoration of the Reformation in 2017
Van conflict tot gemeenschap - Gemeenschappelijke verklaring Pauselijke Raad ter bevordering van de Eenheid van de Christenen en de Lutherse Wereldfederatie
(3 februari 2013)” is tevens de titel van een rapport van de Internationale Lutherse-Rooms-Katholieke Commissie voor de eenheid. Het rapport verhaalt de geschiedenis van de Hervorming zoals zij door de twee tradities unaniem begrepen wordt; het ontleedt de theologische punten die het voorwerp zijn van controverse en geeft een lijst van de meningsverschillen die vandaag dank zij dialoog en wederzijds begrip als opgelost kunnen beschouwd worden.
Anderzijds, geeft het een lijst van de onderwerpen die diepgaander theologisch gesprek vereisen, voordat een akkoord kan gevonden, meer bepaald over de begrippen Kerk, ambt en Eucharistie. De gezamenlijke herdenking zal opgebouwd worden rond dankzegging, berouw en engagement tot gemeenschappelijk getuigenis.
Indien deze drie elementen alle ruimte zal gegeven worden in het gemeenschappelijk gebed in de kathedraal van Lund en in de gezamenlijke verklaring die zal ondertekend worden door Paus Franciscus en de voorzitter van de LWF, bisschop Munib Younan, zal het derde element – engagement tot een gezamenlijk getuigenis – bijzonder tot zijn recht komen in de Malmö Arena, die tot 10.000 deelnemers kan verwelkomen. Tijdens deze publieke bijeenkomst, zal een samenwerkingsakkoord ondertekend worden door het Departement voor Wereldhulp van de Lutherse Wereldfederatie, die momenteel ten dienste staat van meer dan 2,3 miljoen vluchtelingen in de wereld, en Caritas Internationalis, dat zich met een aanwezigheid in 164 landen ter wereld, kan beroepen op een indrukwekkend record inzake diaconale dienstbaarheid aan personen in nood. Door getuigenissen, liederen en uitwisseling van overwegingen, zullen Katholieken en lutheranen laten verstaan dat hun engagement om conflict de rug toe te keren, zich niet zal beperken tot deze twee gemeenschappen maar vrucht zal dragen door dienstbaarheid die doordrongen is van medelijden en liefde voor de naaste in een wereld die gekwetst en gebroken is door conflict, geweld en ecologische vernietiging.
Alhoewel lutheranen en Katholieken geroepen zijn het conflict achter zich te laten en zich naar hun gemeenschappelijke toekomst te keren, lijdt het geen twijfel dat dit belangrijke en historische initiatief niet geïsoleerd mag gebeuren, zonder rekening te houden met de vele andere oecumenische betrekkingen. Oecumenische vertegenwoordigingen zullen aan de gezamenlijke herdenking deelnemen, en Katholieken en lutheranen in dit sleutelmoment vergezellen en hen door hun aanwezigheid bemoedigen om deze ontwikkeling verder te zetten. Deze oecumenische context zal ook de overtuiging belichten dat de Hervorming van de 16e eeuw geen geïsoleerd gebeuren is, maar voorafgegaan en gevolgd werd door andere hervormingsbewegingen. De verschillende confessionele tradities hebben de door Luther op gang gebrachte hervormingsbeweging opgenomen en ieder heeft ze op haar eigen manier toegeëigend.
In een wereld die worstelt met gebrek aan communicatie, met steeds meer ontvlammende toespraken die verdeeldheid zaaien en met een toename van geweld en conflict, zullen lutheranen en Katholieken uit het diepste van hun gemeenschappelijk geloof in de Drie-ene God putten om publiek te verklaren:
De gezamenlijke herdenking zal voor Katholieken en lutheranen een enorme aanmoediging zijn in hun gezamenlijk getuigenis in een gekwetste en gebroken wereld. Bovendien zal zij de nodige motivatie bieden om zich in te zetten voor een nog meer bezielde dialoog waardoor een einde kan gemaakt worden aan de meningsverschillen en de eenheid kan ontvangen en voltrokken worden waar wij naar streven.
Vert. Maranatha-gemeenschap
Bron: zenit.org
Zie ook de bul Paus Leo X - Bul
Exsurge Domine
Over de dwalingen van Martin Luther
(15 juni 1520) van Paus Leo X, waarin de dwalingen van Luther weergegeven zijn en op basis waarvan ook het Wereld Communicatie Dag de kerkelijke leer nog beter verwoord heeft.
Publicatiedatum: 12 oktober 2016
Laatst bewerkt: 14 oktober 2016
