De encycliek Paus Pius XII - Encycliek
Ad Caeli Reginam
Maria Koningin
(11 oktober 1954) van 11 oktober 1954 zal op monumentale wijze de herinnering doen voortleven aan het gezegende Maria-Jaar, dat gehouden werd van 8 December 1953 tot 8 December 1954 en tot doel had de vernieuwing en verdieping van de dienst aan de onbevlekte Vrouwe en van de liefde tot de Moeder van barmhartigheid. Het hoogtepunt viel op 1 November 1954, toen Pius XII in de Sint Pieter plechtig het feest afkondigde van Maria-Koningin, de wereld stelde onder Maria's heerschappij en de beeltenis van Maria "salus populi Romani" kroonde met de koninklijke diadeem. Kennelijk is dit alles geïnspireerd door de boodschap van Fatima. Paus Pius XII, Encycliek, Maria Koningin, Ad Caeli Reginam (11 okt 1954), 4
In deze dagen werd ook het tweede internationaal mariologisch congres gehouden (24-28 October), gewijd aan de studie van Maria's onbevlekte ontvangenis. De Paus zelf opende dit congres met een Paus Pius XII - Radiotoespraak
Inter Complures
Tot het internationale Mariacongres te Rome
(24 oktober 1954), die van fundamentele betekenis, is voor de mariologie.
In dit nummer van de Ecclesia Docens-rèeks plaatsen wij daarom bijeen de encycliek Paus Pius XII - Encycliek
Ad Caeli Reginam
Maria Koningin
(11 oktober 1954) van 11 October 1954, de radiotoespraak Paus Pius XII - Radiotoespraak
Inter Complures
Tot het internationale Mariacongres te Rome
(24 oktober 1954) van 24 October 1954 en de toespraak Paus Pius XII - Toespraak
La Testamonianze
Bij de kroning van de beeltenis van Maria Salus Populi Romani (Heil van het Romeinse volk), waarin de Paus het feets van Maria, Koningin, afkondigt
(1 november 1954) van 1 November 1954 in de Sint Pieter.
Op enkele punten van deze documenten vestigen wij meer in het bijzonder de aandacht .
1. Aanleiding tot de instelling van het feest van Maria-Koningin. Pius XII geeft zelf als aanleiding tot de afkondiging van dit feest aan: "om... de kroon te zetten op onze veelvuldige uitingen van liefde jegens de Moeder Gods; om ... aan het Maria-Jaar ... een gelukkig en gezegend slot te geven; om ... te voldoen aan dringende verzoeken, van alle kanten hieromtrent tot ons gericht". Paus Pius XII, Encycliek, Maria Koningin, Ad Caeli Reginam (11 okt 1954), 5 Wat dit laatste betreft, is het bekend, dat het eerste internationaal mariologisch congres, gehouden te Rome van 24-26 October 1950, eenstemmig daarom had gevraagd. Verg. C. Balie O.F.M., de secretaris van het tweede internationaal mariologisch congres, in zijn openingswoord, L'Osservatore Romano, 25-26 October 1954
2. Redenen tot instelling van dit Maria-feest. Pius XI heeft in zijn encycliek Paus Pius XI - Encycliek
Quas Primas
Over het feest van Christus Koning
(11 december 1925) bij de instelling van het liturgisch feest van Christus-Koning de redenen uiteengezet, waarom de Kerk liturgische feesten invoert: " ... om het volk van geloofswaarheden te doordringen en het daardoor tot de innerlijke levensvreugde op te wekken, heeft het jaarlijks vieren van de heilige mysteriën groter uitwerking dan ieder stuk, hoe gewichtig ook, uitgaande van het kerkelijk leergezag. Zulke lerende stukken immers bereiken in de regel slechts een minderheid van meer onderlegden, maar bovengenoemde plechtigheden ontroeren en beleren alle gelovigen; de eerste spreken slechts eenmaal, de andere spreken om zo te zeggen jaarlijks en aldoor; de eerste richten zich vooral tot het verstand, de andere maken een heilzame indruk op geest en gemoed, dus op 'de gehele mens. Want daar de mens uit ziel en lichaam bestaat, heeft hij er ongetwijfeld behoefte aan door uitwendige plechtigheden op feestdagen ontroerd en diep getroffen te worden. En dan zal, dank zij de schoonheid en de verscheidenheid der heilige handelingen, de hemelse leer dieper in hem doordringen. en als ze hem in vlees en bloed is overgegaan, zal hij ze zich ten nutte maken tot zijn voortgang in het geestelijk leven", Paus Pius XI, Encycliek, Over het feest van Christus Koning, Quas Primas (11 dec 1925), 36
Speciaal wijst diezelfde Paus er op, wat de viering van de Maria-feesten: heeft uitgewerkt: "Maar bovenal het vieren der feesten ter ere van de allerheiligste Maagd heeft tot vrucht gehad, niet alleen dat het gelovige volk haar als Gods Moeder en als zijn krachtdadigste beschermster met meer godsvrucht vereert, maar ook dat het een vuriger liefde heeft opgevat voor haar als zijn moeder ... Onder de weldaden, die aan de wettige openbare verering van de Moeder Gods ... te danken zijn, behoort ook en heel bijzonder, dat de Kerk door alle eeuwen heen van de besmetting van ketterijen en dwalingen volkomen is vrijgebleven." Paus Pius XI, Encycliek, Over het feest van Christus Koning, Quas Primas (11 dec 1925), 39.40
Dit zijn ook de redenen geweest voor Pius XII tot de instelling van het feest van Maria-Koningin, nl. de opleving van het geestelijk leven der gelovigen Paus Pius XII, Encycliek, Maria Koningin, Ad Caeli Reginam (11 okt 1954), 7 en het nut der Kerk. Paus Pius XII, Encycliek, Maria Koningin, Ad Caeli Reginam (11 okt 1954), 45 Maar bovendien het behoud van de vrede onder de volkeren Paus Pius XII, Encycliek, Maria Koningin, Ad Caeli Reginam (11 okt 1954), 49, de genezing van de kwalen van de wereld Paus Pius XII, Toespraak, Bij de kroning van de beeltenis van Maria "Salus Populi Romani" (Heil van het Romeinse volk), waarin de Paus het feets van Maria, Koningin, afkondigt, La Testamonianze (1 nov 1954), 3 en de verwachting van een nieuw gelukkig tijdperk. Paus Pius XII, Encycliek, Maria Koningin, Ad Caeli Reginam (11 okt 1954), 45
3. De methode die de mariologie moet volgen. In de laatste jaren heeft de H. Vader herhaaldelijk en met bijzondere nadruk er op gewezen, dat "de positieve theologie niet op één lijn mag worden gesteld met de louter historische wetenschap" Paus Pius XII, Encycliek, Over sommige valse meningen die de grondslagen van de Katholieke leer dreigen te ondermijnen, Humani Generis (12 aug 1950), 21 Vgl. Paus Pius XII, Radiotoespraak, Tot het internationale Mariacongres te Rome, Inter Complures (24 okt 1954), 3 en dat "sommige leraren zich te weinig er om bekommeren de band met het levend leergezag van de Kerk te bewaren". Paus Pius XII, Toespraak, Over de drievoudige taak van de Bisschop, Si diligis (31 mei 1954) De radiotoespraak Paus Pius XII - Radiotoespraak
Inter Complures
Tot het internationale Mariacongres te Rome
(24 oktober 1954) is zelfs een principiële uiteenzetting van de methode, die de theologen in de mariologie hebben te volgen.
De gedachtegang van de encycliek is nu vanzelfsprekend. Ook wat betreft de leer over Maria-Koningin moeten de Schriftuurlijke gegevens, de traditiegetuigenissen van de Vaders en de vroegere Pausen, het leven van de Kerk, dat op heel bijzondere wijze tot uiting komt in liturgie en kunst, gezien worden in het licht van het levende leergezag. Uitdrukkelijk komt de Paus bij het einde van zijn uiteenzetting hierop terug. Kentekenend zijn in dit verband dan ook de woorden van kardinaal Ottaviani bij de opening van het tweede mariologisch congres: "Aan het leergezag van de Pausen heeft de gewijde theologie het te danken, als zij op gezonde wijze groeit." L'Osservatore Romano, 25-26 October 1954.
Wij mogen hier nog wel wijzen op de ereplaats, die Pius XII onder de getuigen van de traditie geeft aan de H. Alphonsus Maria de Liguori, de kerkleraar die Maria's plaats in het heilswerk van Christus en haar voorrechten zo juist heeft doorgrond en verdedigd. Hij mag de glorieuze reeks van getuigenissen sluiten, omdat hij heel de overlevering zo zuiver heeft gepeild en samengevat en omdat in zijn Glorie di Maria heel de traditie als het ware samenvloeit. Paus Pius XII, Encycliek, Maria Koningin, Ad Caeli Reginam (11 okt 1954), 24
Tot slot vestigen wij de aandacht op de opmerking van de Paus, dat de theologen, als zij deze regels volgen, de gulden middenweg bewandelen. Dan zullen zij niet bovenmatig overdrijven, en evenmin onredelijk bevreesd zijn de allerzaligste Maagd meer te geven dan haar toekomt. Paus Pius XII, Encycliek, Maria Koningin, Ad Caeli Reginam (11 okt 1954), 42 Uit, het feit, dat de H. Vader in zijn radiotoespraak Paus Pius XII - Radiotoespraak
Inter Complures
Tot het internationale Mariacongres te Rome
(24 oktober 1954) Paus Pius XII, Radiotoespraak, Tot het internationale Mariacongres te Rome, Inter Complures (24 okt 1954), 5 hierop terugkomt, blijkt, welk gewicht wij aan deze woorden moeten hechten. Uit de redacties beide keren is het ook duidelijk, dat hij ernstiger wijst op engheid van geest dan op overdrijving.
4. De theologische gronden van Maria's koningschap. Bij de ontwikkeling van de theologische gronden van Maria's koningschap voert de Paus geen nieuwe aan en evenals zijn voorgangers fundeert hij het hierop, dat zij Moeder is van God, deelgenote van Jezus Christus op Calvarië, bij het verlossingswerk en uitdeelster van alle genaden. Hij mag dus met volle recht zeggen, dat hij geen nieuwe geloofswaarheid aan het christenvolk wil voorhouden Paus Pius XII, Encycliek, Maria Koningin, Ad Caeli Reginam (11 okt 1954), 6 en geen nieuwe titel aan Maria wil toekennen. Paus Pius XII, Toespraak, Bij de kroning van de beeltenis van Maria "Salus Populi Romani" (Heil van het Romeinse volk), waarin de Paus het feets van Maria, Koningin, afkondigt, La Testamonianze (1 nov 1954), 2 Toch is het opmerkelijk, hoe sterk hij redeneert uit de verbondenheid van Maria met Christus in het verlossingswerk op Calvarië. Paus Pius XII, Encycliek, Maria Koningin, Ad Caeli Reginam (11 okt 1954), 34-36
Dit wettigt natuurlijk, de conclusie van de Paus over Maria's koningschap. Maar dit koningschap werpt ook van zijn kant een helder licht op het probleem van Maria Co-redemptrix, al maken wij er op attent, dat Pius XII de term Co-redemptrix niet gebruikt, maar zich eerder houdt aan de spreekwijze van de Schrift en de traditie.
Uit deze verbondenheid met Christus de Verlosser spruit voor Maria een koninklijke bevoegdheid voort, waardoor zij de schatten van het rijk van de goddelijk Verlosser kan uitdelen. Paus Pius XII, Encycliek, Maria Koningin, Ad Caeli Reginam (11 okt 1954), 35.37.40.41 Paus Pius XII, Toespraak, Bij de kroning van de beeltenis van Maria "Salus Populi Romani" (Heil van het Romeinse volk), waarin de Paus het feets van Maria, Koningin, afkondigt, La Testamonianze (1 nov 1954), 4.7.11.12.18.21
Wederkerig belicht het koningschap van Maria ook het probleem van Maria Mediatrix omnium gratiarum: Maria de Uitdeelster van alle genaden.
5. Hoe Maria haar koningschap uitoefent. Het koningschap van Maria mag niet worden opgevat als een aards koningschap, maar het is een bovenaardse werkelijkheid, die doordringt tot in het binnenste van de harten. Paus Pius XII, Encycliek, Maria Koningin, Ad Caeli Reginam (11 okt 1954), 37 Paus Pius XII, Toespraak, Bij de kroning van de beeltenis van Maria "Salus Populi Romani" (Heil van het Romeinse volk), waarin de Paus het feets van Maria, Koningin, afkondigt, La Testamonianze (1 nov 1954), 4
Wij hebben deze gedachte van een koningin: zij bestaat en leeft voor het volk, voor het welzijn van allen; zij heeft de wijsheid en de macht, dus ook de middelen om dat welzijn krachtdadig en met goed gevolg te behartigen. De Paus gaat uit van Maria's algehele wegschenking van zichzelf aan Gods plannen voor het welzijn van het volk; zij bestaat en leeft daarna enkel voor liet volk; God aanvaardt die wegschenking en rust haar uit voor dat koninklijke leven. Paus Pius XII, Toespraak, Bij de kroning van de beeltenis van Maria "Salus Populi Romani" (Heil van het Romeinse volk), waarin de Paus het feets van Maria, Koningin, afkondigt, La Testamonianze (1 nov 1954), 5.11
Maria is voor de mensen onuitputtelijk krachtdadig in haar voorspraak~ bij de Zoon en bij de Vader. Paus Pius XII, Encycliek, Maria Koningin, Ad Caeli Reginam (11 okt 1954), 37. Zij deelt in de heilsinvloed van Christus en door haar handen gaan de genaden. Paus Pius XII, Encycliek, Maria Koningin, Ad Caeli Reginam (11 okt 1954), 35.40 Paus Pius XII, Toespraak, Bij de kroning van de beeltenis van Maria "Salus Populi Romani" (Heil van het Romeinse volk), waarin de Paus het feets van Maria, Koningin, afkondigt, La Testamonianze (1 nov 1954), 11.12.21
Zij heerst over verstand, wil en harten van de mensen Paus Pius XII, Encycliek, Maria Koningin, Ad Caeli Reginam (11 okt 1954), 40 Paus Pius XII, Toespraak, Bij de kroning van de beeltenis van Maria "Salus Populi Romani" (Heil van het Romeinse volk), waarin de Paus het feets van Maria, Koningin, afkondigt, La Testamonianze (1 nov 1954), 4.7.18 Zij verdrijft alle dwaling Paus Pius XII, Encycliek, Maria Koningin, Ad Caeli Reginam (11 okt 1954), 48 en wijst ons de weg. Paus Pius XII, Toespraak, Bij de kroning van de beeltenis van Maria "Salus Populi Romani" (Heil van het Romeinse volk), waarin de Paus het feets van Maria, Koningin, afkondigt, La Testamonianze (1 nov 1954), 15.16 Zij leidt de vervolgde Kerk. Paus Pius XII, Toespraak, Bij de kroning van de beeltenis van Maria "Salus Populi Romani" (Heil van het Romeinse volk), waarin de Paus het feets van Maria, Koningin, afkondigt, La Testamonianze (1 nov 1954), 17 Zij bemiddelt de vrede Paus Pius XII, Encycliek, Maria Koningin, Ad Caeli Reginam (11 okt 1954), 49 Paus Pius XII, Toespraak, Bij de kroning van de beeltenis van Maria "Salus Populi Romani" (Heil van het Romeinse volk), waarin de Paus het feets van Maria, Koningin, afkondigt, La Testamonianze (1 nov 1954), 5 en bewerkt eendracht en liefde. Paus Pius XII, Toespraak, Bij de kroning van de beeltenis van Maria "Salus Populi Romani" (Heil van het Romeinse volk), waarin de Paus het feets van Maria, Koningin, afkondigt, La Testamonianze (1 nov 1954), 5 Zij bevordert de door God gestelde orde. Paus Pius XII, Toespraak, Bij de kroning van de beeltenis van Maria "Salus Populi Romani" (Heil van het Romeinse volk), waarin de Paus het feets van Maria, Koningin, afkondigt, La Testamonianze (1 nov 1954), 9
In volle werkelijkheid zijn dus allen onderworpen aan de Moeder Gods Paus Pius XII, Encycliek, Maria Koningin, Ad Caeli Reginam (11 okt 1954), 41 Paus Pius XII, Toespraak, Bij de kroning van de beeltenis van Maria "Salus Populi Romani" (Heil van het Romeinse volk), waarin de Paus het feets van Maria, Koningin, afkondigt, La Testamonianze (1 nov 1954), 6.13-22
Publicatiedatum: 1 november 1954
Laatst bewerkt: 31 mei 2017
