“Primaatschap en collegialiteit volgens Paus Franciscus. Om uit de verdoving te geraken”: onder deze titel publiceerde de Italiaanse versie van L’Osservatore Romano, de Congregatie voor de Geloofsleer
Geloofsleer, collegialiteit, Bisschoppen en Bisschoppenconferenties (31 januari 2014) die kardinaal-elect, aartbisschop Gerhard Ludwig Müller gaf in Valencia, Spanje, in juni en nu in een aangepaste vorm is gepubliceerd.
“Een hervorming van de uitoefening van het primaatschap behoort ook tot de nieuwe evangelisatie”, bemerkte de aartsbisschop: “Paus Franciscus - Postsynodale Apostolische Exhortatie
Evangelii Gaudium
Over de verkondiging van het Evangelie in de wereld van vandaag - Naar aanleiding van de Bisschoppensynode 2012 over de nieuwe evangelisatie
(24 november 2013) wil de Kerk van binnenuit één maken zodat het volk Gods geen beletsel is voor haar missionaire dienst aan het heil en de hulp waar de mensheid nood aan heeft”.
Men dient ook op te merken dat “het feit zelf, dat men bij de sacramentele wijding van de Opvolger, naar de bekrachtiging door “bisschoppen van andere verwante Kerken” verwijst, toont de collegiale en universele dimensie van het bisschopsambt”. De aartsbisschop, prefect van de Congregatie voor de Geloofsleer, sprak in Valencia aan de katholieke universiteit van de heilige Vincentius, martelaar, op de twaalfde editie van de Conversaties van Canoniek Recht. Hier volgen enkele citaten uit zijn toespraak.
(Binnenkort wordt de volledige tekst van Congregatie voor de Geloofsleer
Geloofsleer, collegialiteit, Bisschoppen en Bisschoppenconferenties (31 januari 2014) in vertaling aangeboden.)
De broederlijke gemeenschap van bisschoppen van de wereldkerk “cum e sub Petro” is gefundeerd op de sacraliteit van de Kerk en is bijgevolg van Goddelijk recht. Men zou geen machtsstrijd kunnen voeren tussen centralistische en particularistische krachten dan ten koste van een desacralisering van de Kerk. Uiteindelijk zou een geseculariseerde en gepolitiseerde Kerk overblijven die zich niet zou onderscheiden van een ONG tenzij in gradatie. Dat zou in volledige tegenstrijd zijn met de apostolische exhortatie Paus Franciscus - Postsynodale Apostolische Exhortatie
Evangelii Gaudium
Over de verkondiging van het Evangelie in de wereld van vandaag - Naar aanleiding van de Bisschoppensynode 2012 over de nieuwe evangelisatie
(24 november 2013). Als literair genre is deze apostolische exhortatie geen dogmatische tekst. De leer over de Kerk van 2e Vaticaans Concilie - Constitutie
Lumen Gentium
Over de Kerk
(21 november 1964) is er de dogmatische basis van, uitgelegd door het hoogste leergezag. Paus Franciscus, Postsynodale Apostolische Exhortatie, Over de verkondiging van het Evangelie in de wereld van vandaag - Naar aanleiding van de Bisschoppensynode 2012 over de nieuwe evangelisatie, Evangelii Gaudium (24 nov 2013), 17 Wat de Paus interesseert, is het overstijgen van verdoving en berusting ten overstaan van de extreme secularisatie en een einde te maken aan de verlammende tegenstellingen tussen traditionalistische en modernistische ideologieën in de Kerk. Ondanks tegengestelde stormen en winden moet het bootje van Petrus opnieuw de zeilen van de vreugde hijsen omwille van Jezus die met ons is. En de leerlingen moeten zonder angst het roer in handen nemen om de zending van de Kerk met kracht te doen vooruitgaan.
Wanneer de Kerk zich aan de buitenkant verscheurd en vijandig toont, moet men niet verwachten dat zij als een geloofwaardige getuige van Gods liefde gezien wordt en dat men haar leert liefhebben als een moeder. Het is nochtans belangrijk de bisschoppelijke dienst te begrijpen als een sacramentele werkelijkheid binnen de sacramentele Kerk en haar niet te verwarren met die van een moderator in puur menselijke verenigingen. Het bisschopsambt is namelijk een taak die God aan de Kerk gegeven heeft tot aan het einde der tijden. 2e Vaticaans Concilie, Constitutie, Over de Kerk, Lumen Gentium (21 nov 1964), 18 De bisschoppen, aangesteld door de Heilige Geest Vgl. Hand. 20, 28 , leiden de kudde van Christus in Gods plaats. 2e Vaticaans Concilie, Constitutie, Over de Kerk, Lumen Gentium (21 nov 1964), 19 Door de sacramentele wijding wordt de Heilige Geest zo gegeven dat de bisschoppen op een eminente en zichtbare manier de plaats innemen van Christus. 2e Vaticaans Concilie, Constitutie, Over de Kerk, Lumen Gentium (21 nov 1964), 21 In de uitoefening van hun dienst, zijn zij “plaatsvervangers en gezanten van Christus” . 2e Vaticaans Concilie, Constitutie, Over de Kerk, Lumen Gentium (21 nov 1964), 27 Het feit zelf, dat men bij de sacramentele wijding van de Opvolger, verwijst naar de bekrachtiging door “bisschoppen van andere verwante Kerken” toont de collegiale en universele dimensie van het bisschopsambt. De plaatselijke gemeenschap bouwt zichzelf niet op evenmin als zijn eigen ambt. De bisschopswijding neemt de bisschop symbolisch op in het bisschoppencollege en verleent hem de verantwoordelijkheid van de ene en universele katholieke Kerk die bestaat in de “gemeenschap der Kerken” (“communio ecclesiarum”).
In zijn lokale Kerk is de bisschop het “zichtbaar beginsel en fundament van de eenheid”. 2e Vaticaans Concilie, Constitutie, Over de Kerk, Lumen Gentium (21 nov 1964), 23 Dat betreft de gemeenschap van alle gelovigen en het college van degenen die een taak waarnemen: priesters, diakens en andere verantwoordelijken in de Kerk. Het ene bisschopsambt absorbeert de veelheid aan zendingen en diensten niet. Het bisschopsambt belet niet alleen de verbrokkeling van de afzonderlijke diensten, maar bevordert ook de veelheid ervan in hun eigenheid en waarborgt de eenheid van de ene Kerk in het getuigenis, de liturgie en diakonie. Aangezien het bisschoppencollege ten dienste staat van de eenheid van de Kerk, moet het in zich het principe dragen van zijn eenheid. Dat kan alleen de bisschop van een plaatselijke Kerk zijn en niet de voorzitter van een federatie van regionale en continentale Kerkelijke verenigingen. Dat kan evenmin een simpel onpersoonlijk principe zijn (een beslissing van de meerderheid, het delegeren van rechten aan een verkozen directieorgaan, enz.). Omdat het innige wezen van het bisschopsambt het persoonlijk getuigenis is, is het altijd een persoon die het eenheidsprincipe van het bisschopsambt belichaamt.
Volgens de katholieke opvatting wordt het persoonlijk eenheidsprincipe, zowel aan de oorsprong als in de huidige beoefening, gegeven aan de bisschop van Rome. Als bisschop is hij de Opvolger van Petrus, die de eenheid van het apostelcollege zelf belichaamd heeft. De voorstelling van het Petrusambt als bisschoppelijke zending is beslissend voor de theologie van het primaat, zoals het dat ook is voor het begrip van het feit dat dit ambt niet van menselijk maar van Goddelijk recht is, in de mate dat het slechts kan beoefend worden krachtens een charisma dat persoonlijk toevertrouwd werd in de Heilige Geest in opdracht van Christus. “Maar, opdat het bisschopsambt zelf één en onverdeeld zou zijn, heeft (de eeuwige Herder Jezus Christus) de heilige Petrus aangesteld aan het hoofd van de andere apostelen door in zijn persoon een eeuwigdurend en zichtbaar principe en fundament te leggen van eenheid in geloof en gemeenschap” 2e Vaticaans Concilie, Constitutie, Over de Kerk, Lumen Gentium (21 nov 1964), 18 1e Vaticaans Concilie, 4e Zitting - Dogmatische Constitutie over de Kerk van Christus, Pastor Aeternus (18 juli 1870), 2. DH 3051
In Paus Franciscus - Postsynodale Apostolische Exhortatie
Evangelii Gaudium
Over de verkondiging van het Evangelie in de wereld van vandaag - Naar aanleiding van de Bisschoppensynode 2012 over de nieuwe evangelisatie
(24 november 2013) heeft de Paus een verbeterde praktijk voor de geest, die overeenstemt met de huidige wereldwijde en numerieke beschaving. Alhoewel het primaat en episcopaat deel uitmaken van het wezen van de Kerk, zijn de vormen waarin zij in de geschiedenis geconcretiseerd werden, noodzakelijkerwijs verschillend. De uitnodiging van de Paus tot een nieuwe perceptie van de collegialiteit onder de bisschoppen is juist het tegendeel van een relativering van de dienst aan de eenheid door de bisschoppen en gelovigen in het geopenbaarde geloof – dat hen rechtstreeks door Christus werd toevertrouwd, en in het gemeenschapsleven dat uitgaat van de sacramentele genade en de zending om de eenheid onder de mensen in God te beleven. 2e Vaticaans Concilie, Constitutie, Over de Kerk, Lumen Gentium (21 nov 1964), 1 Omdat het bisschopsambt krachtens de wijding en canonieke zending, van collegiale aard is, is het de bisschop ook gegeven te delen in de zorg en verantwoordelijkheid voor het welzijn van de universele Kerk: “De zorg om overal ter wereld het evangelie te verkondigen, berust bij het corps van herders … Dientengevolge moeten de afzonderlijke bisschoppen, voor zover de eigen vervulling van hun ambt het toelaat, samenwerken zowel met elkaar als met de opvolger van Petrus, aan wie de grootse taak van de verspreiding van Christus’ naam in het bijzonder is toevertrouwd”. 2e Vaticaans Concilie, Constitutie, Over de Kerk, Lumen Gentium (21 nov 1964), 23
Het Tweede Vaticaans Concilie erkent het vruchtbare apostolaat, gerealiseerd door de reeds bestaande bisschoppenconferenties, en wenst dat deze organen overal zouden ingesteld worden; het concilie geeft er ook een korte definitie van: “Een bisschoppenconferentie kan omschreven worden als een vergadering waarin de opperpriesters van een land of gebied hun pastorale taak gemeenschappelijk uitoefenen om aldus het goede dat door de Kerk aan de mensen wordt geschonken te bevorderen door middel vooral van apostolaatsvormen en planningen welke aansluiten bij de voorhanden leeftijdssituaties”. 2e Vaticaans Concilie, Decreet, Over het herderlijk ambt van de bisschoppen in de Kerk, Christus Dominus (28 okt 1965), 38. 1 De theologische en praktische verwezenlijking van de dienst van de bisschoppenconferenties aan de universele Kerk en de lokale Kerken die er deel van uitmaken, werd ontwikkeld en later geconcretiseerd in het motu proprio H. Paus Johannes Paulus II - Motu Proprio
Apostolos Suos
Over de theologische en juridische natuur van Bisschoppenconferenties
(21 mei 1998). Ook de algemene competentie van het leergezag van de bisschoppen die tot een Conferentie behoren, maakt daar deel van uit Vgl. H. Paus Johannes Paulus II, Motu Proprio, Over de theologische en juridische natuur van Bisschoppenconferenties, Apostolos Suos (21 mei 1998), 21 Vgl. Wetboek, Codex van het Canonieke recht, Codex Iuris Canonici (25 jan 1983), 753 Zij staat ten dienste van de eenheid van geloof en van de concrete verwezenlijking in een cultureel gebied.
De verwijzing naar de Opvolger van Petrus, zichtbaar principe van de eenheid van de Kerk voor ieder oecumenisch concilie, iedere bijzondere synode en iedere bisschoppenconferentie, is constitutief en van Goddelijk recht, en moet aan de basis liggen van ieder gecodificeerd recht. Een bisschoppenconferentie zal nooit een dwingende afgescheiden dogmatische verklaring kunnen uitvaardigen, of gedefinieerde dogma’s en wezenlijke sacramentele structuren ronduit relativeren (bijvoorbeeld zijn eigen leerambt en pastoraal ambt laten afhangen van organismen van puur canoniek recht). Separatistische neigingen en autoritair gedrag zouden niets anders doen dan de Kerk schade toebrengen.
Om trouw bewaard te worden, werd de Openbaring toevertrouwd aan de ene en universele Kerk, geleid door de Paus en de bisschoppen in eenheid met hem. 2e Vaticaans Concilie, Constitutie, Over de Kerk, Lumen Gentium (21 nov 1964), 8 2e Vaticaans Concilie, Constitutie, Over de Goddelijke openbaring, Dei Verbum (18 nov 1965), 10 De katholieke Kerk is een “gemeenschap van Kerken” (“communio ecclesiarum”) en geen federatie van regionale Kerken of een wereldvereniging van Kerkelijke gemeenschappen die confessioneel dicht bij elkaar aansluiten en die door mensentraditie de bisschop van Rome zouden respecteren zoals men dat met een oud-president doet. Land, taal en cultuur zijn inderdaad geen constitutieve principes van de Kerk, die in Christus de eenheid van de volken tot stand brengt en ervan getuigt; het zijn eerder onmisbare middelen waardoor heel de rijkdom en volheid van Christus zich ontplooit in hen die vrijgekocht zijn. Paus Franciscus - Postsynodale Apostolische Exhortatie
Evangelii Gaudium
Over de verkondiging van het Evangelie in de wereld van vandaag - Naar aanleiding van de Bisschoppensynode 2012 over de nieuwe evangelisatie
(24 november 2013) wil de Kerk van binnen één maken opdat het volk Gods geen beletsel is voor haar missionaire dienst aan het heil en de hulp waar de mensheid nood aan heeft. In zijn apostolische exhortatie trekt Paus Franciscus “enkele lijnen die in heel de Kerk een aanmoediging kunnen zijn voor een nieuwe fase in de evangelisatie en die er richting aan kunnen geven, vol vuur en dynamisme”. Paus Franciscus, Postsynodale Apostolische Exhortatie, Over de verkondiging van het Evangelie in de wereld van vandaag - Naar aanleiding van de Bisschoppensynode 2012 over de nieuwe evangelisatie, Evangelii Gaudium (24 nov 2013), 17
Vert.: Maranatha-gemeenschap
Bron: Zenit.org
Publicatiedatum: 11 februari 2014
Laatst bewerkt: 18 februari 2014
