In zijn Paus Benedictus XVI - Brief
Aan de Katholieken van Ierland
Over de gevallen van seksuele misbruik van kinderen
(19 maart 2010) aan alle katholieken van Ierland, drukt Paus Benedictus XVI zijn ontzetting uit over het seksueel misbruik van jongeren door vertegenwoordigers van de Kerk en de manier waarop dit door lokale bisschoppen en godsdienstige meerderen werd aangepakt. Hij vraagt dat de brief met aandacht en in zijn geheel zou worden gelezen. De Heilige Vader verzekert spreekt de hele Ierse katholieke gemeenschap van zijn nabijheid in gebed in deze pijnlijke periode en stelt een weg van heling, vernieuwing en herstel voor.
De Paus roept hen op om zich de rots te herinneren waaruit zij werden gehouwen, in het bijzonder de onschatbare bijdrage van de Ierse missionarissen aan de Europese beschaving en aan de verspreiding van christendom in alle continenten. De recente jaren hebben het geloof in Ierland voor grote uitdagingen geplaatst, in het spoor van de razend snelle sociale verandering en de terugval in de aanhankelijkheid aan traditionele godsdienstige en sacramentele praktijken. Dit is volgens de Paus de context waarin de aanpak van de Kerk van het probleem van seksueel misbruik moet worden begrepen.
Vele factoren hebben tot het probleem geleid: de ontoereikende morele en geestelijke vorming in seminaries en noviciaten, een maatschappelijke tendens in de maatschappij om de geestelijkheid en ander gezag te bevoorrechten, en een misplaatste bezorgdheid voor de reputatie van de Kerk en het vermijden van schandaal, dat alles resulterend in het verzuim bestaande kerkrechterlijke sancties toe te passen als dat nodig was. Slechts zorgvuldig onderzoek van de vele elementen die tot de crisis geleid hebben, kunnen de oorzaken behoorlijk worden gediagnosticeerd en efficiënte remedies ertegen worden gevonden.
Tijdens hun ‘Ad limina’-bezoek in 2006, spoorde de Paus de Ierse bisschoppen aan “de waarheid over wat in het verleden was gebeurd boven te halen, alle nodige stappen te ondernemen om herhaling te voorkomen, ervoor te zorgen dat de principes van rechtvaardigheid volledig worden geëerbiedigd, en vooral alles te doen om de slachtoffers en al wie bij deze ongehoorde misdaden werd betrokken, te helen”. Sindsdien heeft hij persoonlijk en bij meer dan één gelegenheid slachtoffers ontmoet, geluisterd naar hun verhalen en samen met en voor hen gebeden. Hij is bereid om dit in de toekomst opnieuw te doen. In februari 2010 riep hij de Ierse bisschoppen naar Rome om met hen de stappen te bespreken die genomen moeten worden om het probleem aan te pakken, in het bijzonder inzake de procedures en de protocollen om de veiligheid van kinderen in kerkmiddens te verzekeren, en snel en juist te kunnen reageren op mogelijke beschuldigingen van misbruik. In deze pastorale brief, richt hij zich rechtstreeks tot een hele reeks verschillende groepen binnen de Ierse katholieke gemeenschap, in het licht van de situatie die zich heeft voorgedaan.
De Paus richt eerst en vooral tot de slachtoffers van misbruik. Hij erkent het bijzonder pijnlijke verraad dat zij hebben ervaren en biedt hij zijn diepste verontschuldigingen aan voor wat zij hebben moeten doorstaan. Hij is zich ervan bewust dat in veel gevallen niemand heeft willen luisteren toen zij de moed vonden om te spreken over wat er is gebeurd. Hij begrijpt hoe zij zich moeten hebben gevoeld in die instellingen waar zij op geen enkele manier konden ontsnappen aan hun lijden. Hoe lastig het ook moet zijn voor veel van hen om te vergeven of zich opnieuw te verzoenen met de Kerk, toch spoort hij hen aan om de hoop niet te verliezen. Jezus Christus, zelf een slachtoffer van onrechtvaardig lijden, begrijpt de diepten van hun pijn en het duurzame effect daarvan op hun leven en relaties. Zijn wonden, door zijn verlossende lijden getransformeerd, zijn de eigenlijke middelen waarmee de macht van kwaad wordt gebroken en wij herboren worden om te leven en te hopen. De Paus spoort slachtoffers aan om in de Kerk de mogelijkheid te zoeken om Jezus Christus te ontmoeten en heling en verzoening te vinden in de herontdekking van de oneindige liefde die Christus voor elke van hen heeft.
In zijn woorden aan priesters en religieuzen die jonge mensen hebben misbruikt, verzoekt de Paus hen zich voor God en voor daarvoor bestemde rechtbanken te verantwoorden voor de zondige en misdadige daden die zij hebben begaan. Zij hebben een heilig vertrouwen beschaamd en schaamte en schande gebracht over hun confraters. Er is groot kwaad gesticht, niet alleen bij de slachtoffers, maar ook aan de algemene perceptie van het priesterschap en het godgewijde leven in Ierland. Terwijl hij hen sommeert zich te onderwerpen aan de eisen van het gerechtrecht, herinnert hij hen eraan dat ook zij niet hoeven te wanhopen aan Gods genade. Die wordt immers zelfs aan de grootste van de zondaars aangeboden op voorwaarde dat zij spijt hebben van hun daden, boete doen en nederig bidden om vergiffenis.
De Paus moedigt ouders aan om in hun veeleisende opdracht te volharden hun kinderen groot te brengen in de wetenschap dat zij bemind en gekoesterd worden, en een gezond zelfrespect ontwikkelen. Ouders hebben de elementaire verantwoordelijkheid om nieuwe generaties te vormen in de morele principes die voor een beschaafde maatschappij essentieel zijn. De Paus nodigt kinderen en jonge mensen uit om in de Kerk een mogelijkheid te vinden voor een leven gevende ontmoeting met Christus, en niet om te worden afgeschrikt door het falen van sommige priesters en religieuzen. Hij kijkt naar de jongere generatie om bij te dragen tot de vernieuwing van de Kerk. Hij spoort ook priesters en religieuzen aan de moed niet te verliezen, maar zich eerder opnieuw te wijden aan hun respectieve apostolaten, in harmonie met hun oversten om zo nieuw leven en vitaliteit te bezorgen aan de Kerk in Ierland door hun levend getuigenis van het verlossende werk van de Heer.
Zich richtend tot de Ierse bisschoppen, neemt de Paus nota van de ernstige fouten in de beoordeling en leiding van velen onder hen, omdat zij de kerkrechterlijke procedures niet correct hebben toegepast als ze op beschuldigingen van misbruik dienden te reageren. Hoe moeilijk het vaak ook was te weten hoe op complexe situaties diende te worden gereageerd, toch blijft het feit dat heel ernstige fouten werden gemaakt en dat ze dientengevolge geloofwaardigheid hebben verloren. De Paus spoort hen aan om hun inspanningen voort te zetten om gemaakte fouten te herstellen en om elke herhaling te verhinderen door de kerkelijke wetgeving volledig toe te passen en voluit samen te werken met de burgerlijke autoriteiten. Hij verzoekt de bisschoppen bovendien aan zich opnieuw toe te wijden aan het streven naar heiliging, zelf een voorbeeld te zijn en de priesters en de lekengelovigen aan te moedigen hun rol in het leven en de opdracht van de Kerk te spelen.
Tot slot stelt de Paus een aantal specifieke stappen voor om de interne vernieuwing van de Kerk in Ierland te bevorderen. Hij vraagt iedereen om zijn vrijdagse penitenties een jaar lang op te dragen als herstel voor de zonden van misbruik die zijn gepleegd. Hij adviseert hen regelmatig een beroep te doen op het sacrament van verzoening en de praktijk van de eucharistische aanbidding. De Paus schrijft verder nog dat het zijn bedoeling is een apostolische visitatie te organiseren in bepaalde bisdommen, religieuze congregaties en seminaries in samenwerking met de Romeinse curie en stelt een nationale missie voor bisschoppen, priesters en religieuzen in Ierland voor. In het lopende internationale Jaar van de Priester houdt hij de figuur van de heilige Johannes Vianney voor als model en voorspreker voor een revitalisatie van het priesterambt in Ierland. Na het bedanken van allen die zo hard hebben gewerkt om het probleem op een afdoende manier aan te pakken, besluit de Paus zijn pastorale brief door een speciaal gebed voor de Kerk in Ierland voor te stellen. Een gebed dat door alle gelovigen moet worden gebeden om de genade van genezing en vernieuwing in te roepen.
Bron: Persdienst Belgische Bisschoppenconferentie
