De volgende Wereldziekendag wordt 11 februari 1997 gevierd in Onze Lieve Vrouwe-basiliek in Fatima in het prachtige Portugal. De keuze voor deze plek is voor mij van bijzondere betekenis. Ik wilde er zelf al heen ter nagedachtenis aan de dag dat men op het Sint-Pietersplein een aanslag op mij heeft gepleegd, om mijn dank te betuigen aan de goddelijke Voorzienigheid, die het in zijn ondoorgrondelijkheid zo heeft beschikt dat deze dramatische gebeurtenis mysterieus genoeg samenviel met de datum van de eerste verschijning van de Moeder van Jezus bij de Grot van Iria, 13 mei 1917.

Het stemt me dan ook gelukkig dat de officiële viering van een dag als de Wereldziekendag, die mij zo na aan het hart ligt plaatsvindt in Fatima. Dat zal een ieder van ons de kans geven opnieuw te luisteren naar de boodschap van de Maagd, waarvan de kern bestaat in ”de oproep tot bekering en boetedoening, evenals in het evangelie. Deze oproep klonk aan het begin van de twintigste eeuw en is als zodanig in het bijzonder aan deze eeuw gericht. De Maagd die ons deze boodschap verkondigt, lijkt een bijzonder inzicht te hebben in de tekenen des tijds – de tekenen van onze tijd.” H. Paus Johannes Paulus II, Homilie, H. Mis bij de schrijn in het heiligdom van Fatima (13 mei 1982)

Als we naar de Heilige Maagd luisteren, zullen we op een dynamische en ontroerende manier opnieuw haar missie binnen het mysterie van Christus en de kerk ontdekken; een missie waarop in het evangelie al gewezen wordt als Maria Christus om een wonder vraagt en tegen de dienaren op het bruiloftsfeest te Kana in Galilea zegt: ’Doet maar wat Hij u zeggen zal’ (Joh. 2, 5). In Fatima herhaalde ze de woorden die haar Zoon aan het begin van zijn openbare optreden sprak: ”De tijd is vervuld ... bekeert u en gelooft in de Blijde Boodschap” (Mc. 1, 15). Maria’s dringende uitnodiging om ons te bekeren is niets anders dan een uitnodiging van haar moederlijke zorg om het lot van de menselijke familie die hongert naar bekering en vergiffenis.

Maria heeft in Fatima nog andere woorden van Christus doorgegeven. In de Grot van Iria weerklonk vooral Christus’ uitnodiging: ”Komt allen tot Mij die uitgeput zijt en onder lasten gebukt, en Ik zal u rust en verlichting schenken” (Mt. 11, 28). Vormt de menigte pelgrims die zich van over de hele wereld naar dit heilige land spoeden, niet een duidelijk bewijs van de behoefte aan verlichting en troost die talloze mensen in hun leven ervaren?

Het zijn in de eerste plaats de lijdenden die zich aangetrokken voelen door het perspectief van de ‘verlichting’ die de Goddelijke Genezer kan bieden aan hen die zich in vertrouwen tot Hem wenden. En in Fatima vindt men die verlichting: soms lichamelijk, als God in zijn voorzienigheid iemand van een ziekte geneest; maar meestal is het een geestelijke verlichting, waarbij de ziel, doortrokken van het innerlijke licht van de genade, de kracht vindt om de pijnlijke last van de lichamelijke zwakte te aanvaarden en die door de gemeenschap met Christus, de lijdende dienaar, om te zetten in een instrument voor de verlossing en zaligmaking van hem- of haarzelf en van zijn of haar broeders en zusters.

De richting waarin wij op deze zware weg moeten gaan, wordt ons gewezen door de moederlijke stem van Maria, die in de geschiedenis en het leven van de kerk – en op bijzondere wijze in onze eigen tijd – altijd deze woorden is blijven herhalen: ”Doet maar wat Hij u zeggen zal.

De Wereldziekendag is dus een waardevolle gelegenheid om opnieuw gehoor en gevolg te geven aan de oproep van de Moeder van Jezus, aan wie de mensheid aan de voet van het kruis werd toevertrouwd Vgl. Joh. 19, 25-27 . De Wereldziekendag valt in het eerste jaar van het Triduüm in voorbereiding op het Grote Jubileum van het jaar 2000: een jaar dat geheel gewijd zal zijn aan de reflectie op Christus. Juist deze reflectie op de centrale betekenis van Christus ”moet noodzakelijk gepaard gaan met de erkenning van de rol die zijn heilige Moeder heeft gespeeld. ... Maria wijst steeds op haar goddelijke Zoon, en zij wordt aan alle gelovigen voorgehouden als model van doorleefd geloof”H. Paus Johannes Paulus II, Apostolische Brief, Nu het derde millennium van de nieuwe tijd nadert, Tertio millennio adveniente (10 nov 1994), 43

De voorbeeldfunctie van Maria komt op verheven wijze tot uitdrukking in de uitnodiging om onze ogen te richten op de Gekruisigde om te leren van Hem, die zich, door volkomen mens te worden, uit vrije wil belastte met ons lijden en zichzelf voor ons mensen en voor onze zaligmaking als onschuldig slachtoffer aan de Vader gaf, ”onder luid geroep en geween” (Heb. 5, 7). Zo verzoende Hij het lijden en zette Hij het om in een geschenk van zaligmakende liefde.

Geliefde broeders en zusters die geestelijk en lichamelijk lijden! Geef niet toe aan de verleiding om uw pijn uitsluitend als een negatieve ervaring te beschouwen, waarbij u zelfs aan Gods goedheid zou kunnen gaan twijfelen. In het lijden van Christus is voor iedere zieke de zin van zijn of haar pijn te vinden. Lijden en ziekte horen bij het bestaan van de mens – een zwak, beperkt schepsel, dat vanaf zijn geboorte is getekend door de erfzonde. In Christus, die stierf en uit de dood verrees, ontdekt de mensheid echter een nieuwe dimensie van het lijden: het blijkt geen tegenslag te zijn, maar juist een gelegenheid om van geloof en liefde te getuigen.

Lieve zieke mensen, zorg dat u in de liefde ”de heilzame betekenis van uw smart en een geldig antwoord op al uw vragen” vindt H. Paus Johannes Paulus II, Apostolische Brief, Over de christelijke zin van het menselijke lijden, Salvifici doloris (11 feb 1984), 31. U hebt een opdracht die van buitengewoon grote betekenis is voor zowel de kerk als de samenleving. ”U die de last van het lijden torst, neemt de eerste plaats in onder hen die God liefheeft. Net als bij de mensen die Hij trekkend door Palestina ontmoette, richt Jezus ook op u zijn van tederheid vervulde blik; zijn liefde kent geen einde." H. Paus Johannes Paulus II, Toespraak, Tours, Tot hen die ziek zijn en die lijden (21 sept 1996) Getuig volop van het voorrecht van de liefde door de gave van uw lijden, die zo’n grote betekenis kan hebben voor de verlossing van de mensheid.

In een samenleving als de onze, waarin men de toekomst op welvaart en consumptie poogt te bouwen en alles wordt afgemeten naar de maatstaven van efficiëntie en winstgevendheid, worden ziekte en lijden – beide een onomstotelijke realiteit – hetzij uitgebannen, hetzij ontdaan van hun betekenis, in de illusie dat zij uitsluitend overwonnen kunnen worden door de middelen die van vooruitgang van wetenschap en technologie ons bieden.

Ziekte en lijden zullen onder enige twijfel altijd een beperking en een probleem voor de menselijke geest blijven. In het licht van het kruis van Christus bieden ze echter een bevoorrecht moment om in het geloof te groeien en vormen ze een waardevol instrument om in verbondenheid met Jezus de Verlosser bij te dragen aan de uitvoer van het goddelijke verlossingsplan.

In het gedeelte waarin het evangelie over het Laatste Oordeel spreekt, ”wanneer de Mensenzoon komt in zijn heerlijkheid en vergezeld van alle engelen” (Mt. 25, 31), worden de criteria aangegeven op grond op grond waarvan het vonnis zal worden geveld. Die worden, zoals bekend, samengevat in de plechtige concluderende uitspraak: ”Voorwaar, Ik zeg u: al wat gij gedaan hebt voor een dezer geringsten van mijn broeders hebt gij voor Mij gedaan” (Mt. 25, 40). Tot die “geringsten van mijn broeders” behoren ook de zieken Vgl. Mt. 25, 36 , die vaak alleen zijn en aan de zijlijn van de samenleving staan. Een van de belangrijkste doelstellingen van de Wereldziekendag is de publieke opinie op hen opmerkzaam te maken: om nauw betrokken te zijn bij de mensen die lijden, zodat zij hun lijden vruchtbaar kunnen laten zijn, ook door de hulp van de mensen die hen terzijde staan om voor hen te zorgen en hen te steunen – dat is de betrokkenheid waartoe de Wereldziekendag ons oproept.

In navolging van het voorbeeld van Jezus moeten wij de lijdende mens als ’barmhartige Samaritanen’ tegemoet treden. We moeten leren om ”de Mensenzoon in de mens te dienen”, zoals de Gezegende Luigi Orione het zei vgl. Scritti, 57, 104. We moeten het lijden van onze broeders en zusters door de ogen van de solidariteit kunnen zien; niet ’doorlopen’, maar ’een naaste zijn’, die stil blijft staan en handelt vanuit de dienstbaarheid en liefde die gericht is op de alomvattelijke gezondheid van de menselijke persoon. Een samenleving wordt gekenmerkt door de aandacht die zij besteedt aan de mensen die lijden, en door haar houding ten opzichte van deze mensen.

Er zijn nog altijd te veel mensen in onze wereld uitgesloten van liefde van het gezin en de sociale gemeenschap. Toen zij in Fatima aan drie arme herderskinderen verscheen om hen de boodschap van het evangelie te laten verkondigen, hernieuwde de Heilige Maagd haar bevrijdende Magnificat door te spreken namens ”hen die de ongunstige omstandigheden in het persoonlijke en sociale leven niet lijdzaam accepteren en niet het slachtoffer worden van ’vervreemding’ - zoals dat tegenwoordig wordt genoemd – maar juist met Haar verkondigen dat God de geringen verheft en, als dat nodig mocht zijn, ’prinsen van hun troon stoot’.” H. Paus Johannes Paulus II, Homilie, Heiligdom van Onze Vrouw van Zapopán, Mexico (30 jan 1979), 4

Ik doe hierbij ook opnieuw een dringende oproep aan publieke leiders, internationale en nationale organisaties op het gebied van de gezondheidszorg, medewerkers binnen de gezondheidszorg, vrijwilligersorganisaties en alle mensen van goede wil, dat zij zich aansluiten bij de betrokkenheid van de kerk, die, trouw aan de leer van Christus, van het evangelie wil getuigen door de dienst aan mensen die lijden.

Moge de Heilige Maagd, die in Fatima al zovele tranen gedroogd heeft, iedereen helpen om deze Wereldziekendag tot een uitgelezen gelegenheid voor de ‘nieuwe evangelisatie’ te maken.

Met deze wensen en het gebed tot Maria, de Moeder van de Heer en onze Moeder, om haar moederlijke bescherming van de initiatieven die in verband met deze dag ondernomen worden, spreek ik graag mijn liefdevolle zegen uit over u, lieve zieke mensen, familieleden, medewerkers in de gezondheidszorg, vrijwilligers en alle mensen die u in de geest van de solidariteit in uw lijden nabij zijn.

Vanuit het Vaticaan, 18 oktober 1996.

Paus Johannes Paulus II