H. Paus Johannes Paulus II - 15 augustus 1988
MULIERIS DIGNITATEM Over de waardigheid en de roeping van de vrouw |
|||
► | Inleiding | ||
► | Een teken des tijds |
De waardigheid van de vrouw en haar roeping, die blijvend voorwerp zijn van menselijke en christelijke overweging, hebben in de laatste jaren heel bijzonder gewicht gekregen. Dat blijkt onder andere uit de interventies van het leergezag van de Kerk, weergegeven in verschillende documenten van het Tweede Vaticaans Concilie, dat verder in de slotboodschap bevestigt: "het uur komt, het uur is gekomen, waarop de roeping van de vrouw zich geheel ontplooit, het uur waarop de vrouw in de maatschappij een invloed, een uitstraling, een macht verkrijgt die zij tot nu toe nooit gehad heeft. Daarom kunnen de vrouwen, verlicht door de geest van het Evangelie, zeer veel doen om de mensheid te helpen tegen decadentie op een ogenblik waarop zij zulke diepe veranderingen kent." 2e Vaticaans Concilie, Overig document, Boodschap aan de vrouwen (8 dec 1965) De woorden van deze boodschap vatten samen wat reeds uitdrukking gevonden had in de lering van het Concilie, vooral in de Pastorale Constitutie 2e Vaticaans Concilie - Constitutie
Gaudium et Spes
Over de Kerk in de wereld van deze tijd
(7 december 1965) 2e Vaticaans Concilie, Constitutie, Over de Kerk in de wereld van deze tijd, Gaudium et Spes (7 dec 1965), 8.9.60 en in het decreet over het lekenapostolaat. 2e Vaticaans Concilie - Decreet
Apostolicam Actuositatem
Over het lekenapostolaat
(18 november 1965) Vgl. 2e Vaticaans Concilie, Decreet, Over het lekenapostolaat, Apostolicam Actuositatem (18 nov 1965), 9 Dergelijke standpuntbepalingen werden in de periode vóór het Concilie tot uitdrukking gebracht, bij voorbeeld in de vele toespraken van Paus Pius XII Vgl. Paus Pius XII, Toespraak, Tot de Italiaanse vrouwen over de waardigheid en de missie van de vrouw, Questa grande (21 okt 1945) Vgl. Paus Pius XII, Toespraak, Tot de Wereldunie van katholieke vrouwenorganisaties (21 apr 1952) Vgl. Paus Pius XII, Toespraak, Tot de deelneemsters aan het 14e Internationale Congres van de Wereldunie van katholieke vrouwenorganisaties (29 sept 1957) en in de encycliek H. Paus Johannes XXIII - Encycliek
Pacem in Terris
Vrede op aarde
(11 april 1963) van Paus Johannes XXIII. Vgl. H. Paus Johannes XXIII, Encycliek, Vrede op aarde, Pacem in Terris (11 apr 1963), 41
Na het Tweede Vaticaans Concilie heeft mijn voorganger Paulus VI de betekenis van dit "teken des tijds" duidelijk tot uitdrukking gebracht toen hij aan de heilige Teresia van Jezus en aan de heilige Catharina van Siëna de titel van kerklerares verleende H. Paus Paulus VI, Apostolische Brief, Uitroeping van de H. Teresia van Jezus, Maagd van Avila, tot "Lerares van de Wereldkerk", Multiformis Sapientia (27 sept 1970) H. Paus Paulus VI, Apostolische Brief, Uitroeping van de H. Catharina van SiĆ«na tot "Lerares van de Wereldkerk", Mirabilis in Ecclesia Deus (4 okt 1970) en bovendien op verzoek van de vergadering van de bisschoppensynode van 1971 een speciale commissie instelde, met het doel de bestudering van de hedendaagse problemen in samenhang met de "daadwerkelijke bevordering van de waardigheid en de verantwoordelijkheid van de vrouwen". In één van zijn toespraken heeft Paulus VI onder meer gezegd: "Meer dan in welke andere godsdienst ook heeft de vrouw in het christendom vanaf het begin een speciale status van waardigheid waarvan het Nieuwe Testament ons vele en belangrijke aspecten toont...; het blijkt overduidelijk dat de vrouw ertoe bestemd is om zo krachtig aan de levende, daadwerkzame structuur van het christendom deel te nemen, dat wellicht nog niet alle daartoe nodige krachten en mogelijkheden zijn ontwikkeld." H. Paus Paulus VI, Toespraak, Tot de deelneemsters van de nationale bijeenkomst van het Italiaanse Vrouwencentrum (6 dec 1976)
De vaders van de laatste zitting van de bisschoppensynode oktober 1987, die gewijd was aan "de roeping en de zending van de leken in de Kerk en in de wereld twintig jaar na het Tweede Vaticaans Concilie", hebben opnieuw aandacht besteed aan de waardigheid en de roeping van de vrouw. Zij hebben onder andere de verdieping verlangd van de antropologische en theologische fundamenten die nodig zijn om de problemen op te lossen welke verband houden met de betekenis en de waardigheid van het vrouw-zijn en van het man-zijn.
Het gaat erom de reden en de gevolgen te begrijpen van de beschikking van de Schepper dat de mens altijd en alleen als vrouw of als man bestaat. Slechts op basis van deze fundamenten, welke in staat stellen de diepte van de waardigheid en de roeping van de vrouw te begrijpen, is het mogelijk te spreken over haar actieve aanwezigheid in de Kerk en in de maatschappij.
Dit geheel wil ik in dit document behandelen. De H. Paus Johannes Paulus II - Postsynodale Apostolische Exhortatie
Christifideles laici
Over de roeping en de zending van de leken in de Kerk
(30 december 1988) die hierna gepubliceerd zal worden, zal de voorstellen van pastorale aard aanreiken over de plaats van de vrouw in de Kerk en in de maatschappij. Hieraan zijn door de synodevaders belangrijke beschouwingen gewijd, die ook de getuigenissen van de lekentoehoorders – vrouwen en mannen – die uit particuliere kerken van alle werelddelen gekomen waren, overwogen hebben.