Van de Kerk het huis en de school van de communio maken: dat is de grote uitdaging voor ons in het millennium dat we beginnen, als wij trouw willen zijn aan Gods plan en als wij op de diepe verwachtingen van de wereld een antwoord willen geven.

Wat betekent dit concreet? Vanuit deze vraag zouden we onmiddellijk tot de actie kunnen overgaan. Maar dit zou een dwaling zijn. Alvorens concrete initiatieven te programmeren, moet men een spiritualiteit van de communio bevorderen en deze als opvoedkundig beginsel laten gelden overal waar mensen en christenen worden gevormd, waar de bedienaren voor het altaar, de Godgewijde personen, de pastorale verantwoordelijken worden opgeleid, waar families en gemeenschappen tot stand komen. Een spiritualiteit van de communio is vooreerst een blik van het hart naar het geheim van de Drie-eenheid die in ons woont en waarvan het licht ook straalt op het gelaat van onze broeders en zusters. Een spiritualiteit van de communio betekent tot aandacht in staat te zijn; in de diepe eenheid van het Mystiek Lichaam, voor onze broeder of zuster in het geloof door ze te beschouwen als "een van de onzen", hun vreugde en hun lijden te delen, hun verlangens aan te voelen en noden te beantwoorden, door ze een waarachtige, diepe vriendschap aan te bieden. In een spiritualiteit van de communio zijn we in staat om vooral het positieve in de andere te zien, de ander te aanvaarden en te waarderen als een gave van God. Het is niet alleen een geschenk voor diegene die het ontvangen heeft, het is tevens een . geschenk. dat mij gegeven is. Uiteindelijk betekent een spiritualiteit van de communio dat we aan de ander "een eigen plaats" geven, door "elkaars lasten" (Gal. 6, 2) te dragen en door de bekoringen van het egoïsme te overwinnen die ons voortdurend een valstrik spannen en naijver, carrièrezucht en wantrouwen veroorzaken. Laten wij ons geen illusies maken: zonder deze geestelijke groei, kunnen de uitwendige middelen om de communio te realiseren, slechts weinig betekenen. Het zouden eerder gevels zonder ziel of maskers zijn, dan een uitdrukking van de communio of een weg om erin te groeien.

Van hieruit dienen we in deze nieuwe eeuw meer dan ooit de ruimte en de middelen te ontwikkelen die, volgens de grote oriëntaties van het Tweede Vaticaans Concilie, kunnen helpen om de communio waar te maken. Dienen we niet vooral te denken aan de specifieke diensttaken van de communio, namelijk het ambt van Petrus en, daarmee nauw verbonden, de bisschoppelijke collegialiteit? Het gaat om werkelijkheden die hun grondslag en hun samenhang krijgen vanuit het plan van Jezus zelf met zijn Kerk ( Vgl. Tweede Vaticaans Oecumenisch Concilie, Dogmatische Constitutie over de Kerk, Lumen Gentium, hfd. III ) Juist daarom, dienen ze ook voortdurend getoetst te worden aan de waarheid van een authentieke evangelische inspiratie.

Er is sinds het Tweede Vaticaans Concilie veel gebeurd m.b.t. de hervorming van de Romeinse Curie, de organisatie van de Synodes en de werking van de Bisschoppenconferenties. Maar er blijft nog veel te doen om deze instrumenten van de communio te optimaliseren. Vandaag de dag zijn zij bijzonder noodzakelijk om snel en efficiënt te kunnen antwoorden op de problemen waaraan de Kerk het hoofd moet bieden temidden van de snelle veranderingen van onze tijd.

Het beoefenen van communio moet behoed en verruimd worden, dag na dag, op elk niveau, in heel het weefsel van elke Kerk. De communio moet helder zichtbaar zijn in de betrekkingen tussen de bisschoppen, de priesters en de diakens, tussen de herders en heel het volk van God, tussen clerus en religieuzen, tussen kerkelijke verenigingen en bewegingen. Met dit doel moeten de participatieorganen die door het kerkelijk recht voorzien zijn, zoals priesterraden en pastorale raden, steeds beter functioneren. Zoals men weet, worden deze raden niet geïnspireerd door de criteria van de parlementaire democratie. Het zijn consultatieve en geen beslissingsorganen; Vgl. Congregatie voor de Clerus, Het mysterie van de Kerk - Interdicasteriële Instructie over enige vragen betreffende de medewerking van lekengelovigen aan het dienstwerk van de priesters, Ecclesiae de mysterio (15 aug 1997), 5 maar daarom zijn zij niet minder betekenisvol of belangrijk. Want de theologie en de spiritualiteit van de communio nodigen uit tot een goed naar elkaar luisteren van herders en gelovigen, zodat zij één blijven in alles wat essentieel is en zich uitgenodigd weten om in alles wat onderwerp van discussie is, naar elkaar toe te groeien om zo tot een wijze en door allen gedragen keuze te komen.

Daartoe moeten wij die oude wijsheid beleven die zonder afbreuk te doen aan de gezagsvolle taak van de herders, deze toch uitnodigt om zoveel mogelijk het hele volk van God te beluisteren. Betekenisvol is de vraag van Benedictus aan de abt van elk klooster om hem uit te nodigen ook de jongsten te raadplegen: "Dikwijls inspireert de Heer de jongste tot een betere raadgeving".H. Benedictus van Nursia, Regel voor monniken, Regula monasticorum. III, 3: "Ideo autem omnes ad consilium vocari diximus, quia saepe iuniori Dominus revelat quod melius est". En de Heilige Paulinus van Nola spoort ons aan: "Laat ons aan de lippen van alle gelovigen hangen, want in alle christenen ademt de Geest van God". H. Paulinus van Nola, Brieven, Epistolae. 23, 36 aan Sulpice Sévère: CSEL 29, 193: "De omnium fidelium ore pendeamus, quia in omnem fidelem Spiritus Dei spirat"

Wanneer de juridische wijsheid door de formulering van precieze participatieregels de hiërarchische structuur van de Kerk illustreert en de bekoring tot arbitrair handelen en niet gerechtvaardigde pretentie afwijst, dan geeft de spiritualiteit van de communio een ziel aan deze institutionele elementen door de uitnodiging om vertrouwvol en open de waardigheid en de verantwoordelijkheid van elk lid van het Godsvolk ten volle te waarderen.