Zoeken in kerkelijke documenten en berichten

Tijdens de eerste golf van de pandemie heeft een aanzienlijk aantal coronagerelateerde sterfgevallen zich voorgedaan in instellingen voor senioren, plaatsen die het meest kwetsbare deel van de samenleving hadden moeten beschermen, maar waar daarentegen het sterftecijfer onevenredig veel hoger lag dan in de familiale thuisomgeving. Het hoofd van het Europese bureau van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) verklaarde dat in het voorjaar van 2020 bijna de helft van de Europese coronasterfgevallen plaatsvonden in woon- en zorgcentra, wat hij typeerde als een onvoorstelbare tragedie. 23 april 2020, Associated Press. Uit een vergelijkende analyse van de gegevens blijkt dat het gezin daarentegen, onder dezelfde omstandigheden, de ouderen veel beter beschermde.

Het plaatsen in instellingen van ouderen, vooral van de meest kwetsbaren en alleenstaanden, zien als de enig mogelijke oplossing om voor hen te zorgen, getuigt in vele maatschappelijke contexten van een gebrek aan aandacht en fijngevoeligheid voor de zwaksten. Het is veeleer aangewezen om middelen en financiën aan te wenden om de best mogelijke zorg, voor hen die ze het meeste nodig hebben, te garanderen in een meer vertrouwde omgeving. Het isoleren van ouderen is een duidelijk symptoom van wat paus Franciscus de "wegwerpcultuur" Paus Franciscus, Audiëntie, Stop de verspilling (5 juni 2013), 3-4 noemt. De risico’s van het ouder worden, zoals eenzaamheid, desoriëntatie, geheugenverlies, identiteitsverlies en cognitieve achteruitgang, komen in deze context vaker voor, terwijl de roeping van deze instellingen juist erin zou moeten bestaan om ouderen op hun levensweg, die vaak met lijden gepaard gaat, familiaal, sociaal en spiritueel te begeleiden met een heel groot respect voor hun waardigheid.

Paus Franciscus heeft hierop al gewezen in de jaren dat hij aartsbisschop van Buenos Aires was:

"Het verwijderen van ouderen uit het familiale leven en de samenleving is de uitdrukking van een pervers proces waarin geen sprake meer is van dankbaarheid en edelmoedigheid, van die rijkdom aan gevoelens die maken dat het leven niet alleen maar geven en nemen is, dat wil zeggen, niet alleen maar een markt … Het verbannen van ouderen is een vloek die onze samenleving vaak over zichzelf afroept". 0 J.M. Bergoglio, Seul l’amour nous sauvera, LEV, Vaticaanstad 2013, p. 83.

Het is dus meer dan ooit aangewezen om onmiddellijk te beginnen met een zorgvuldige, heldere en eerlijke reflectie over de vraag hoe de hedendaagse samenleving dicht bij de oudere bevolking, vooral de zwaksten onder hen, kan blijven. Wat tijdens de coronapandemie is gebeurd, voorkomt dat het probleem van de ouderenzorg wordt opgelost door enerzijds meteen naar zondebokken te zoeken en individuele schuldigen aan te wijzen of door anderzijds alleen maar de loftrompet te steken over de uitstekende resultaten van degenen die de besmetting in de woon- en zorgcentra voorkomen hebben. Wat we nodig hebben, is een nieuwe visie, een nieuwe benadering die de samenleving als geheel helpt om voor ouderen te zorgen.