Bisschoppenconferentie van Latijns-Amerika - 13 februari 1979
Tussen Medellin en Puebla zijn tien jaar verlopen. De tweede conferentie van de Latijns-Amerikaanse bisschoppen die plechtig geopend werd door de heilige Vader, Paulus Vl, zaliger gedachtenis, heeft werkelijk een nieuwe periode ingeluid in het leven van de Kerk. Vgl. Paus Franciscus, Audiëntie, B.g.v. 50e verjaardag van de promulgatie van "Nostra Aetate" - Sint Pietersplein, Interreligieuze audiëntie (28 okt 2015) Over ons continent, getekend door christelijke hoop en zwaar beladen met problemen, ,,verspreidt God een onmetelijk licht dat straalt op het verjongde gelaat van Zijn Kerk" Voorstelling van de documenten van Medellin
Te Puebla de los Angeles kwam de derde conferentie van de Latijns-Amerikaanse bisschoppen bijeen om de onderwerpen die reeds vroeger besproken werden te hernemen, en nieuwe taken op te nemen vanuit de inspiratie van het Evangelie van Jezus Christus.
De universele herder van onze Kerk, Paus Johannes Paulus II, is met ons geweest bij de opening van de werkzaamheden. Hij liet daar een pastorale bezorgdheid zien die ons diep ontroerd heeft. Zijn heldere woorden hebben brede en diepe krachtlijnen getekend voor onze bedenkingen en discussies in een geest van kerkelijke verbondenheid.
Gevoed door de kracht en de wijsheid van de Heilige Geest, en onder de moederlijke bescherming van de Allerheiligste Maagd Maria, O.-L.-Vrouw van Guadalupe, zijn we met toewijding, nederigheid en vertrouwen aan het einde van onze belangrijke taak gekomen. Wij kunnen Puebla niet verlaten en naar onze eigen kerken terugkeren zonder een woord van geloof, hoop en liefde te richten tot het volk van God dat is in Latijns-Amerika, in verbondenheid met alle volkeren van de wereld.
Voor alles willen we zeggen wie wij zijn: wij zijn de herders van de katholieke en apostolische Kerk, die geboren is uit het hart van Jezus Christus, de Zoon van de levende God.
In dit pastoraal colloquium is onze eerste vraag tegenover het collectief geweten : beleven we op ons continent echt het Evangelie van Christus ? Deze vraag die we stellen aan de christenen, kan ook onderzocht worden door al degenen die ons geloof niet delen.
Het christendom, waarvan het meest eigene de liefde is, wordt door ons christenen niet altijd integraal beleefd. Het is waar dat er veel verborgen heldhaftigheid bestaat, veel stille heiligheid en talrijke wondere gebaren van offervaardigheid. Toch bekennen we dat we er helemaal niet aan toe zijn te beleven wat we prediken. Voor al onze tekorten en beperktheden vragen wij, ook wij die de herders zijn, vergeving aan God en aan onze broeders in het geloof en in de mensheid.
Wij zoeken niet alleen de anderen te bekeren maar ook onszelf, opdat onze bisdommen, parochies, instellingen, gemeenschappen en religieuze congregaties niet een beletsel, maar integendeel een uitnodiging zouden zijn om het Evangelie te beleven.
Wat valt dan op als wij onze blik richten op het Latijns-Amerikaans continent? Een diepgaand onderzoek is niet nodig. Het is een feit dat de kloof tussen de velen die weinig bezitten en de weinigen die veel bezitten alsmaar groter wordt. De waarden van onze cultuur zijn in gevaar. De fundamentele rechten van de mens worden geschonden. De grote initiatieven ten gunste van de mens vermogen niet op afdoende wijze de problemen op te lossen die ons bekommeren.
Wat hebben wij te bieden tegenover de zo ernstige en complexe problemen van onze tijd? Op welke wijze kunnen wij bijdragen tot het welzijn van onze Latijns-Amerikaanse volkeren, wanneer sommigen kost wat kost blijven vasthouden aan hun voorrechten, anderen zich ontmoedigd voelen. Terwijl anderen initiatieven nemen om te kunnen overleven en duidelijk hun rechten te affirmeren.
Geliefde broeders, we houden er nogmaals aan te bevestigen dat we in ons spreken over sociale, economische en politieke problemen, niet optreden als experten ter zake, maar als tolken van onze volkeren die bewust zijn van hun verzuchtingen, in het bijzonder van de minsten, die de grote meerderheid uitmaken van de Latijns-Amerikaanse gemeenschap. Wat kunnen we u aanbieden? Wanneer wij de omvang bekijken van de structurele provocaties van onze gemeenschap, zeggen wij zoals Petrus op de smeekbede van de lamme aan de poorten van de tempel: "Zilver of goud kunnen wij u niet geven, maar wat we hebben geven wij u: in de Naam van Jezus de Nazareeër: sta op en loop" (Hand. 3, 6). En de zieke stond op en verkondigde de wondere daden van de Heer.
Zo wordt de armoede van Petrus rijkdom, en de rijkdom van Petrus dat is Jezus van Nazareth, gestorven en verrezen, altijd aanwezig door zijn goddelijke Geest in het college van de apostelen en in de gemeenschappen die zich gevormd hebben onder hun leiding. De genezing van de lamme toont aan dat Gods kracht van de mensen het maximum aan inspanning vraagt om Zij liefdeswerk voortgang te laten vinden en vrucht te doen dragen met alle beschikbare middelen: geestelijke krachten, veroveringen van de wetenschap en de techniek ten voordele van de mens.
Wat hebben wij u te bieden? In de H. Paus Johannes Paulus II - Homilie
Plechtige ambstaanvaarding op het Sint-Pietersplein
(22 oktober 1978) op het Sint-Pietersplein, geeft Johannes Paulus II ons een indringend en bewonderenswaardig antwoord. Hij stelt er Christus voor als het antwoord voor de verlossing van allen : "Weest niet bang! Opent steeds wijder de poorten voor Jezus Christus! Opent voor Zijn verlossende kracht de grenzen van de staten, de economische en politieke structuren, de onbegrensde domeinen van de cultuur, de beschaving en de ontwikkeling." H. Paus Johannes Paulus II, Homilie, Plechtige ambstaanvaarding op het Sint-Pietersplein (22 okt 1978), 5
Voor ons lijkt daar de kiemkracht van het zaad van de bevrijding te liggen voor de Latijns-Amerikaanse mens, onze hoop om dag na dag daadwerkelijk te bouwen aan onze ware bestemming. Op die wijze hebben de mensen van dit continent waar onze pastorale zorg naar uitgaat, voor de Kerk een wezenlijke betekenis. Christus heeft immers de mensheid en haar reële bestaansconditie aangenomen, met uitzondering van de zonde. Door dit te doen heeft Hij zelf de immanente en transcendente roeping van alle mensen tot eenheid gebracht.
De mens die strijdt en lijdt en soms wanhoopt, verliest nooit de moed.
Hij tracht vóór alles de volle betekenis van zijn goddelijk zoonschap te beleven. Daarvoor is het belangrijk dat zijn rechten erkend worden, dat zijn leven geen soort aftakeling is, dat de natuur, die Gods werk is, niet vernietigd wordt tegen zijn rechtmatige verzuchtingen in.
Om redenen die meer dan evident zijn, eist de mens dat fysisch en moreel geweld, machtsmisbruik, geldmanipulaties en seksuele misbruiken, in één woord de schending van de geboden van de Heer, ongedaan zouden gemaakt worden. Want al wat tegen de waardigheid van de mens is, kwetst in zekere zin God zelf. ,,Alles is het uwe, maar gij zijt van Christus en Christus is van God." (1 Kor. 3, 23).
Wat ons als herders interesseert is de integrale verkondiging van de waarheid over Jezus Christus, over de zending van de Kerk, over de natuur, de waardigheid en het einddoel van de mens. H. Paus Johannes Paulus II, Toespraak, De beginselen van de geloofsverkondiging, Tot de Bisschoppen van Latijns-Amerika bij de Opening van hun derde conferentie in Puebla (Mexico) (28 jan 1979)
Om die reden is onze boodschap ook doorstraald van hoop. De moeilijkheden waar we op botsen, de ongelijkheden die we opmerken zijn voor ons geen tekenen van pessimisme. Het is wel waar dat de socio-culturele context waarin wij leven zo vol tegenstellingen steekt op ideologisch en ook op praktisch vlak, dat hij niet alleen de ontbering in het huis van de armen vergroot, maar - en. dat is erger ook dreigt hen hun grootste rijkdom te ontnemen die God zelf is. Deze vaststelling brengt ons ertoe alle bewuste leden van de gemeenschap aan te sporen hun plannen te herzien. Anderzijds legt ze ons de heilige plicht op te blijven vechten om de zin voor God in het bewustzijn van het volk te bewaren en te verdiepen. Wij vechten als Abraham en zullen blijven vechten tegen alle hoop in. Daarmee bedoelen wij dat wij het nooit zullen opgeven te hopen op de genade en de kracht van de Heer die met zijn volk een onverbreekbaar verbond gesloten heeft, spijts al onze ontrouw.
Het is ontroerend in de ziel van het volk een geestelijke rijkdom te ervaren boordevol geloof, hoop en liefde. In dat perspectief is Latijns-Amerika een voorbeeld voor al de andere continenten. In de toekomst zal het zijn verheven missionnaire roeping kunnen uitbreiden ver over zijn grenzen heen.
Daarom, 'Sursum corda', verheft uw harten, zeer geliefde broeders van Latijns-Amerika, want het Evangelie dat wij verkondigen is een blijde boodschap ! Het bezit zo'n uitstralingskracht, dat het de geesten en de harten bekeert en omvormt, van zodra het de grootheid van de menselijke bestemming kan mededelen die voorafgebeeld is in de verrezen Christus.
Onze pastorale bekommernissen voor de minste ledematen van het sociale lichaam, waarvan sommige doordrongen zijn van menselijk realisme, brengen van onze kant geenszins mee, dat we de bedoeling zouden hebben de andere vertegenwoordigers van het sociaal kader waarin we leven uit te sluiten uit ons denken en uit ons hart. Integendeel ze zijn een ernstige en gunstige verwittiging opdat de kloof niet breder zou worden, de zonden zich niet zouden vermenigvuldigen en de Geest van God zich niet zou verwijderen van de Latijns-Amerikaanse familie.
Omdat we geloven dat de herziening van het religieus en moreel gedrag van de mensen zich moet weerspiegelen op het domein van de politieke en economische ontwikkeling van onze landen, nodigen we allen zonder onderscheid van klasse uit, de zaak van de armen op te nemen en te behartigen alsof het ging om hun eigen zaak, de zaak van Christus zelf ; "Al wat ge zult doen aan één van de geringsten van mijn broeders, dat zult ge aan Mij gedaan hebben." (Mt. 25, 40).
Broeders, laat u niet onder de indruk brengen van informaties die zeggen dat het episcopaat verdeeld is. Er is verschil van mentaliteit en mening, maar we beleven werkelijk het principe van de collegialiteit door elkaar aan te vullen volgens de mogelijkheden die God ons gegeven heeft. Alleen zo kunnen we in Latijns-Amerika de grote uitdaging opvangen van de evangelisatie vandaag en morgen.
In het H. Paus Johannes Paulus II - Toespraak
Tot de Bisschoppen van Latijns-Amerika bij de Opening van hun derde conferentie in Puebla (Mexico)
De beginselen van de geloofsverkondiging
(28 januari 1979) bij de Ille conferentie, heeft de heilige Vader Johannes Paulus Il, tussen andere suggesties door, gewezen op drie pastorale prioriteiten : het gezin, de jeugd en de roepingspastoraal.
Daarom nodigen we het Latijns-Amerikaans gezin als bevoorrecht milieu van evangelisatie met een bijzondere genegenheid uit plaats te nemen in het hart van Christus, door zich iedere dag meer om te vormen tot eerbied voor het leven en gemeenschapsliefde.
Van ganser harte nodigen we de jongeren uit de hinderpalen uit de weg te ruimen die hun recht bedreigen om bewust en met verantwoordelijkheid deel te nemen aan de opbouw van een betere wereld. We wensen dat ze niet zouden falen door afwezigheid aan de tafel van het leven en dat ze niet op een jammerlijke wijze zouden ingaan op de suggesties van het genot, de onverschilligheid of de vrijwillige en onvruchtbare eenzaamheid. Het uur van de contestatie is voorbij hetzij ze zich vertolkt in exotische vormen of in ongepaste exaltatie. Gij hebt onmetelijke mogelijkheden. Het ogenblik is gekomen van reflectie en van de volledige aanvaarding van de uitdaging om in volheid de wezenlijke waarden van een echt integraal humanisme te beleven.
We begroeten met genegenheid en vertrouwen al degenen die zich op alle niveaus onbaatzuchtig inzetten voor de pastoraal van onze onderscheiden kerken. Terwijl wij u aansporen niet op te houden voor het Evangelie te werken, zetten wij u aan steeds meer de pastoraal te behartigen van de roepingen, waartoe ook de bedieningen behoren welke aan de leken toevertrouwd worden krachtens hun doopsel en vormsel. De Kerk heeft steeds meer nood aan diocesane priesters en religieuzen indien mogelijk die wijze en heilige mensen -, voor de waardigheid van de bediening van het woord en de eucharistie en voor de grotere efficiëntie van het religieuze en sociale apostolaat. En ze heeft nood aan leken die bewust zijn van hun zending binnenin de Kerk en in de opbouw van de aardse stad.
En nu willen we ons richten tot alle mensen van goede wil en tot allen die verantwoordelijkheid dragen op de meest verscheidene domeinen van de cultuur, de wetenschap, de politiek, de opvoeding, de arbeid, de sociale communicatiemedia en de kunst. Wij nodigen u uit onbaatzuchtig de 'beschaving van de liefde' (Paulus VI) uit te bouwen vanuit de inspiratie van Christus' woorden, leven en totale overgave. Zij steunt op de rechtvaardigheid in de waarheid en de vrijheid. Wij zijn er zeker van dat wij aldus uw antwoord zullen bekomen op de dringende eisen van het huidig ogenblik, op het zo grote verlangen naar innerlijke en sociale vrede tussen personen, families, landen en continenten in de hele wereld.
Wij verlangen de organische zin te verduidelijken van de beschaving van de liefde op dit moeilijke maar toch hoopvolle uur van Latijns-Amerika. Wat legt dat gebod van de liefde ons op?
De christelijke liefde overschrijdt de categorieën van al de bestaande regimes en systemen. Ze draagt immers in zich de onoverwinnelijke kracht van het Paasmysterie, de zin van het lijden op het Kruis en de tekenen van overwinning en verrijzenis. De liefde brengt het geluk van de verbondenheid en biedt de inspiratie voor de criteria van de participatie.
De rechtvaardigheid is zoals men weet voor alle mensen een heilig recht dat God zelf heeft geschonken. Ze is in het wezen zelf van de christelijke boodschap ingeschreven. De waarheid, door het geloof verlicht, is een blijvende bron van onderscheid voor ons moreel gedrag. Ze stemt overeen met onze menselijke conditie en is een onmisbare factor voor de vooruitgang der volkeren.
De beschaving van de liefde verwerpt het geweld, het egoïsme. de verspilling, de uitbuiting en de immoraliteit. Op het eerste gezicht lijkt ze een uiting ie de nodige kracht mist om de ernstige problemen van onze eeuw te trotseren. Niettemin geven we er u de verzekering van: er bestaat in het christelijk vocabularium geen woord dat sterker is. Ze valt samen met de kracht van Christus zelf. Als we niet in de liefde geloven, dan geloven we ook niet in Hem die gezegd heeft: ,,Ik geef u een nieuw gebod : dat gij elkaar liefhebt, zoals Ik u heb liefgehad." (Joh. 15, 12).
De beschaving van de liefde houdt aan allen de evangelische rijkdom voor van de nationale en internationale verzoening. Er is geen verhevener gebaar dan de vergeving. Wie niet weet te vergeven zal ook geen vergeving ontvangen (Mt. 6, 12).
Op de balans van de gemeenschappelijke verantwoordelijkheden moet een groot gewicht toegekend worden aan de onthechting en de solidariteit als men wil komen tot een juist evenwicht in de menselijke verhoudingen. De bezinning op deze waarheid zou onze landen ertoe brengen hun gedrag tegenover de uitgedrevenen en andere aanverwante problemen te herzien, in overeenstemming met het algemeen welzijn, in liefde en zonder tekort te doen aan de rechtvaardigheid. Er zijn op ons continent talloze getraumatiseerde families.
De beschaving van de liefde veroordeelt de absolute scheidingen en psychologische muren die met geweld de mensen, de instellingen en de nationale gemeenschappen van elkaar verwijderen. Daarom, verdedig vurig de thesis van de integratie van Latijns-Amerika. In de eenheid en de verscheidenheid liggen elementen die op continentaal vlak waardevol zijn. Ze verdienen veel meer gewaardeerd en uitgediept te worden dan louter nationale belangen. We moeten onze landen van Latijns-Amerika eraan herinneren dat het dringend nodig is het erfgoed van de continentale vrede te bewaren en te vermeerderen. Immers een breuk in de Latijns-Amerikaanse vriendschapsbanden zou een verschrikkelijke verantwoordelijkheid zijn voor de geschiedenis, daar waar we toch overtuigd zijn dat er juridische en morele mogelijkheden bestaan voor de oplossing van de problemen van algemeen belang.
De beschaving van de liefde verwerpt de onderwerping en de afhankelijkheid die de waardigheid van Latijns-Amerika in het gedrang brengen. We aanvaarden niet tot satelliet gemaakt te worden van enig land ter wereld, zelfs niet van een van hun eigen ideologieën. We willen in broederlijkheid leven met allen want we verwerpen enge en onherleidbare nationalismen. Het is nu de tijd dat Latijns-Amerika ontwikkelde landen waarschuwt dat ze ons niet immobiliseren, dat ze geen beletsel zijn voor onze vooruitgang, dat ze ons niet uitbuiten, maar integendeel ons grootmoedig helpen de kloof van onze onderontwikkeling te overwinnen met eerbiediging van onze cultuur, onze beginselen, onze souvereiniteit, onze identiteit en onze natuurlijke rijkdommen. In die geest zullen we samen groeien als broeders, leden van eenzelfde universele familie.
Een ander punt dat ons beangstigt en onze harten beklemt is de bewapeningswedloop, die niet ophoudt vernietigingsinstrumenten voort te brengen. Hij draagt in zich de pijnlijke dubbelzinnigheid de rechten van de nationale verdediging te vermengen met de zucht naar ontoelaatbare winsten. Hij is niet in staat de vrede op te bouwen.
Bij het einde van onze boodschap nodigen wij met eerbied en vertrouwen alle verantwoordelijken voor de politieke en sociale ordening uit tot een bezinning op deze bedenkingen. Ze zijn het resultaat van onze ervaring en zijn gegroeid uit onze pastorale gevoeligheid.
Geloof het vrij: wij wensen de vrede ! En om die te bereiken moeten alle elementen weggewerkt worden die de spanningen veroorzaken tussen het bezit en de macht, tussen het zijn en zijn meest gerechtvaardigde aspiraties. Werken voor de rechtvaardigheid, voor de waarheid, voor de liefde en de vrijheid binnen de richtlijnen van verbondenheid en participatie, dat is werken aan de universele vrede.
En nu een laatste woord. Te Medellin hebben we onze Latijns-Amerika (CELAM)
2de Algemene Vergadering van Latijns-Amerikaanse bisschoppen, Medellin (6 september 1968) beëindigd met de woorden: "We geloven in God, in de mensen, in de waarden en de toekomst van Latijns-Amerika". In Puebla hernemen we deze goddelijke en menselijke geloofsbelijdenis en we zeggen: God die leeft in Jezus Christus, de Bevrijder, is tegenwoordig in het hart van Latijns-Amerika. We geloven in de kracht van het Evangelie. We geloven in de efficiëntie van de evangelische waarde van de verbondenheid en de participatie om creativiteit te wekken, om ervaringen en nieuwe pastorale plannen te stimuleren.
We geloven in de genade en de macht van de Heer Jezus die het leven doordringt en ons oproept tot bekering en solidariteit.
We geloven in de hoop die aan de mens voedsel en kracht geeft op zijn tocht naar God, onze Vader. We geloven in de beschaving van de liefde.
Moge O.-L.-Vrouw van Guadalupe, patrones van Latijns-Amerika ons zoals altijd genegen begeleiden op onze pelgrimstocht naar de vrede.
DE BISSCHOPPENCONFERENTIE VAN LATIJNS-AMERIKA-PUEBLA
