De pastorale hervorming van de parochiegemeenschap in missionaire zin krijgt vorm en komt tot uiting in een geleidelijk proces van vernieuwing van de structuren; zo ontstaan zowel verschillende vormen van gedeelde pastorale zorg als vormen van participatie daarin, die alle geledingen van het volk van God erbij betrekken.

Met betrekking tot de interne opdeling van het diocesane territorium Vgl. Wetboek, Codex van het Canonieke recht, Codex Iuris Canonici (25 jan 1983), 374. canon 374, §1, zijn er naast parochies en decanaten die al in het geldende Wetboek van Canoniek Recht voorzien zijn Vgl. Wetboek, Codex van het Canonieke recht, Codex Iuris Canonici (25 jan 1983), 374. canon 374, §2 Vgl. Congregatie voor de Bisschoppen, Directorium voor het pastorale ambt van bisschoppen, Apostolorum successores (22 feb 2004), 217, sinds enkele decennia nieuwe uitdrukkingen als ‘pastorale eenheid’ en ‘pastorale zone’ toegevoegd, die op hun beurt in documenten van het kerkelijk leergezag opgenomen werden. Deze termen definiëren in feite vormen van pastorale organisatie van het bisdom, die een nieuwe relatie tussen de gelovigen en het grondgebied weerspiegelen.

Wat betreft het gebruik van termen als ‘pastorale eenheden’ of ‘pastorale zones’ gaat beslist niemand ervan uit dat de oplossing voor de vele hedendaagse problemen alleen maar ligt in het herbenoemen van de al bestaande werkelijkheden. Om de last van de verandering niet alleen te dragen, maar die te ondersteunen en te sturen, is het noodzakelijk om in het hart van het vernieuwingsproces structuren te vinden die al wie deel uitmaakt van de christelijke gemeenschap zullen aanzetten tot het opnemen van de gemeenschappelijk roeping tot evangelisatie, met het oog op een doeltreffender pastorale zorg voor het volk van God, waarvan de doorslaggevende factor alleen de nabijheid kan zijn.

In dit verband benadrukt de canonieke norm de noodzaak om het bisdom te verdelen in verschillende territoria Vgl. Wetboek, Codex van het Canonieke recht, Codex Iuris Canonici (25 jan 1983), 374. canon 374, §1, met de mogelijkheid om deze te groeperen in intermediaire realiteiten tussen een bepaald bisdom en een individuele parochie. Bijgevolg kunnen, rekening houdend met de omvang van het bisdom en zijn pastorale werkelijkheid, meerdere soorten groeperingen van parochies Vgl. Wetboek, Codex van het Canonieke recht, Codex Iuris Canonici (25 jan 1983), 374. canon 374, §1 bestaan.

De gemeenschapsdimensie van de Kerk leeft en werkt in het hart van deze groeperingen, met aandacht voor specifieke territoria. Om een nauwe band tussen de pastoors en de andere pastorale werkers te bevorderen, is het noodzakelijk om bij de oprichting ervan zoveel mogelijk rekening te houden met de homogeniteit en de gewoonten van de inwoners, samen met de gemeenschappelijke kenmerken van het gebied. Vgl. Congregatie voor de Bisschoppen, Directorium voor het pastorale ambt van bisschoppen, Apostolorum successores (22 feb 2004), 218