Op de broederlijke ontmoeting met grootimam Ahmad AlTayyeb, waaraan ik nog vol vreugde terugdenk, hebben we vastberaden verklaard

"dat godsdiensten nooit mogen aansporen tot oorlog, haatgevoelens, vijandigheid of extremisme en ook niet mogen oproepen tot geweld of bloedvergieten. Deze tragedies zijn het gevolg van het afwijken van religieuze leerstellingen, politiek misbruik van godsdiensten of interpretaties door bepaalde religieuze groeperingen, die in de loop van de geschiedenis hun invloed op de religieuze gevoelens van mensen hebben misbruikt. […] God, de Almachtige, hoeft door niemand verdedigd te worden en wil niet dat zijn naam gebruikt wordt om mensen te terroriseren." Paus Franciscus, Toespraak, Abu Dhabi - Verenigde Arabische Emiraten, Document over broederlijkheid onder de mensen voor wereldvrede en voor het samenleven (4 feb 2019), 12

Daarom wil ik hier onze gezamenlijke oproep tot vrede, gerechtigheid en broederlijkheid herhalen:

"In naam van God die alle mensen met gelijke rechten, plichten en waardigheid geschapen heeft en die hen opgeroepen heeft om als broeders samen te leven, de aarde te bevolken en daarin de waarden van goedheid, naastenliefde en vrede uit te dragen.

In naam van het onschuldige menselijke leven dat God verboden heeft te doden, en bevestigend dat al wie één mens doodt daarmee de hele mensheid doodt en dat al wie één mens redt daarmee de hele mensheid redt.

In naam van de armen, noodlijdenden, behoeftigen en uitgestotenen die God ons opdraagt te helpen omdat dit een plicht is voor alle mensen en vooral voor alle rijke en welstellende mensen. 

In naam van wezen, weduwen, vluchtelingen en van alle mensen die uit hun huizen en van hun land verdreven zijn; in naam van alle slachtoffers van oorlogen, vervolgingen en onrecht; in naam van alle zwakken, van al wie in angst leeft, van krijgsgevangenen en van hen die overal ter wereld gefolterd worden, zonder enig onderscheid. 

In naam van volkeren die hun veiligheid, vrede en mogelijkheid tot samenleven verloren hebben en slachtoffers van verwoesting, rampspoed en oorlog zijn geworden.

In naam van de ‘menselijke broederlijkheid’ die alle mensen omarmt, verenigt en een gelijke waardigheid geef. 

In naam van deze broederlijkheid die verscheurd wordt door politieke systemen, gekenmerkt door extremisme en verdeeldheid, door systemen van ongebreideld winstbejag en door afschuwelijke ideologische tendensen die het handelen en de toekomst van mensen manipuleren. 

In naam van de vrijheid die God aan alle mensen gegeven heeft door hen als vrije mensen te scheppen en hen daarmee te onderscheiden. 

In naam van de gerechtigheid en de barmhartigheid die fundamenten van de voorspoed en hoekstenen van het geloof zijn. 

In naam van alle mensen van goede wil, die overal ter wereld aanwezig zijn.

In naam van God en van alles wat tot nu toe gezegd is, [...] verklaren wij hierbij te kiezen voor de cultuur van dialoog als weg, voor gemeenschappelijke samenwerking als gedragsregel en voor wederzijds begrip als methode en norm". Paus Franciscus, Toespraak, Abu Dhabi - Verenigde Arabische Emiraten, Document over broederlijkheid onder de mensen voor wereldvrede en voor het samenleven (4 feb 2019), 4

Bij deze beschouwingen over universele broederlijkheid voelde ik mij vooral geïnspireerd door Sint-Franciscus van Assisi, maar ook door andere niet-katholieke broeders: Martin Luther King, Desmond Tutu, Mahatma Mohandas Gandhi en vele anderen. Maar toch zou ik willen afsluiten met te verwijzen naar een ander diepgelovig iemand, die vanuit zijn intense ervaring met God, een hele weg van verandering gegaan is tot hij zich de broeder van allen voelde. De zalige Charles de Foucauld.

De zalige Charles richtte zijn ideaal van totale overgave aan God op een identificatie met de ‘laatsten’, de aan hun lot overgelatenen, diep in de Afrikaanse woestijn. In die context drukte hij zijn verlangen uit om zichzelf een broeder van ieder mens te voelen Vgl. Z. Charles de Foucauld, Méditations sur le Notre Père (23 jan 1897) en vroeg hij een vriend:

"Bid tot God dat ik werkelijk de broeder van alle zielen mag zijn." Z. Charles de Foucauld, Lettre à Henry de Castries (29 nov 1901)

Hij wilde uiteindelijk

"de universele broeder zijn." Z. Charles de Foucauld, Lettre à Madame de Bondy (7 jan 1902) Vgl. H. Paus Paulus VI, Encycliek, Over de ontwikkeling van de volken, Populorum Progressio (26 mrt 1967), 12. De heilige Paulus VI gebruikte deze woorden ook om zijn inzet te prijzen

Maar alleen door zich met de minste te identificeren, werd hij uiteindelijk de broer van allen. Moge God die droom in ieder van ons leggen. Amen.