Het erkennen dat de natuurwet de positieve wet fundeert en begrenst, betekent dat het legitiem is om zich te verzetten tegen het gezag indien het op een ernstige en voortdurende wijze de natuurwet zou schenden. De heilige Thomas van Aquino schrijft dat "men slechts verplicht is tot gehoorzamen, voor zover de rechtvaardige orde dit vereist". H. Thomas van Aquino, Summa Theologiae. II-II q. 104, a. 6, ad 3um: Ed. Leon. 9, 392: "principibus saecularibus intantum homo oboedire tenetur, inquantum ordo iustitiae requirit". De natuurwet is bijgevolg het fundament van het recht op verzet.

De concrete manifestaties van de uitoefening van dit recht kunnen zeer divers zijn en ook de nagestreefde doeleinden kunnen verschillend zijn. Verzet tegen het gezag beoogt de geldigheid te bevestigen van een andere manier van kijken naar de dingen. Dit geldt zowel wanneer men streeft naar een gedeeltelijke verandering - bijvoorbeeld door het wijzigen van enkele wetten - als wanneer men vecht voor een radicale verandering van de situatie.

De sociale leer van de Kerk geeft de criteria aan voor het uitoefenen van het recht op verzet: "Gewapend verzet tegen de onderdrukking door de politieke overheid is alleen geoorloofd, wanneer de volgende voorwaarden allemaal vervuld zijn:

1. het moet gaan om duidelijke, ernstige en voortdurende schendingen van de fundamentele mensenrechten;
2. alle andere middelen moeten uitgeput zijn;
3. er mogen geen ergere wantoestanden worden veroorzaakt;
4. er moet een gegronde hoop bestaan op positieve resultaten;
5. ieder redelijk uitzicht op betere oplossingen moet ontbreken" Catechismus-Compendium, Catechismus van de Katholieke Kerk (15 aug 1997), 2243.

De toevlucht tot gewapende strijd wordt gezien als een extreme remedie om "een evidente en langdurige tirannie waardoor de fundamentele rechten van de menselijke persoon worden aangetast en ernstige schade wordt toegebracht aan het algemeen welzijn van een land" H. Paus Paulus VI, Encycliek, Over de ontwikkeling van de volken, Populorum Progressio (26 mrt 1967), 31 te beëindigen. Het grote gevaar dat de toevlucht tot geweld vandaag inhoudt, maakt passief verzet in elk geval verkieslijker, wat "een weg aangeeft die meer met morele principes in overeenstemming is en niet minder uitzicht op succes heeft" Congregatie voor de Geloofsleer, Over de christelijke vrijheid en bevrijding, Libertatis conscientia (22 mrt 1986), 79.