Zoeken in kerkelijke documenten en berichten

De oecumenische beweging van onze eeuw was, sterker dan de oecumenische ondernemingen van de voorbije eeuwen, waarvan de betekenis echter niet onderschat mag worden, gekenmerkt door een missionaire visie. In het vers van Johannes dat tot inspiratie en leidend motief dient - "mogen ook zij één zijn, opdat de wereld gelove dat Gij Mij gezonden hebt" (Joh. 17, 21) - wordt opdat de wereld gelove zo sterk benadrukt dat we soms het risico lopen te vergeten dat, in het denken van de evangelist, de eenheid er vooral voor de eer van de Vader is. Het ligt tegelijkertijd voor de hand dat het gebrek aan eenheid onder de christenen de Waarheid weerspreekt die christenen krachtens hun zending moeten verspreiden, en aldus hun getuigenis ernstig schaadt. Dit werd helder verstaan en verwoord door mijn voorganger paus Paulus VI in zijn Apostolische Exhortatie H. Paus Paulus VI - Postsynodale Apostolische Exhortatie
Evangelii Nuntiandi
Over de Evangelisatie in de Moderne Wereld
(8 december 1975): "Omdat wij predikers van het evangelie zijn moeten wij aan de gelovigen niet de aanblik bieden van mensen die het oneens zijn of verdeeld door twistpunten die geenszins opbouwend werken, maar de aanblik van mensen die vast staan in het geloof, die ondanks nu en dan oprijzende onenigheden elkaar weten te vinden en samen op weg zijn, en dit alles op grond van een gemeenschappelijk en oprecht zoeken naar de waarheid. Zo is het: het lot van de evangelisatie is nauw verbonden met het getuigenis van de eenheid dat door de Kerk wordt gegeven (...) Het past ons hier te wijzen op het teken bij uitstek van eenheid onder alle christenen als de weg en het instrument van de evangelisatie. De verdeeldheid der christenen is een ernstig feit dat zover gaat, dat het het werk van Christus zelf verzwakt". H. Paus Paulus VI, Postsynodale Apostolische Exhortatie, Over de Evangelisatie in de Moderne Wereld, Evangelii Nuntiandi (8 dec 1975), 77 Vgl. 2e Vaticaans Concilie, Decreet, Over de oecumene, Unitatis Redintegratio (21 nov 1964), 1 Vgl. Pauselijke Raad ter bevordering vd Eenheid vd Christenen, Richtlijnen voor de toepassing van de beginselen en normen inzake de oecumenische beweging, Oecumenisch Directorium (25 mrt 1993), 205-209

Hoe kunnen we dan werkelijk het Evangelie van verzoening verkondigen zonder tegelijkertijd ons in te zetten voor het werk van de verzoening tussen de christenen? Als het waar is dat de Kerk door de werking van de heilige Geest en met de belofte van de onvergankelijkheid het Evangelie heeft gepreekt en nog preekt aan alle naties, dan is het ook waar dat zij de moeilijkheden moet aanvatten die voortvloeien uit het gebrek aan eenheid. Wanneer niet-gelovigen missionarissen ontmoeten die het onderling niet eens zijn, ook al beroepen ze zich allen op Christus, zullen zij dan in staat zijn om de ware boodschap te ontvangen? Zullen ze niet denken dat het Evangelie de oorzaak is van de verdeeldheid, ondanks het feit dat het wordt gepresenteerd als de fundamentele wet van de liefde?

Wanneer ik zeg dat voor mij, als bisschop van Rome, de oecumenische opdracht "een van de pastorale prioriteiten" van mijn pontificaat is, H. Paus Johannes Paulus II, Toespraak, Tot de kardinalen en de Romeinse Curie (28 juni 1985), 4 denk ik aan de ernstige belemmering die het gebrek aan eenheid vormt voor de verkondiging van het evangelie. Een christelijke gemeenschap die gelooft in Christus en die met evangelisch vuur naar de redding van de mensheid verlangt kan zich zeker niet afsluiten voor het aandringen van de heilige Geest die alle christenen leidt naar volledige en zichtbare eenheid. Hier is een van de geboden van de liefde aan de orde, een gebod dat geen uitzondering toelaat. Oecumene is niet alleen een interne kwestie van de christelijke Gemeenschappen. Het is een zaak van de liefde die God in Jezus Christus heeft voor de hele mensheid; deze liefde in de weg te staan is een belediging jegens Hem en gaat in tegen zijn plan om alle mensen te verzamelen in Christus. Zoals paus Paulus VI schreef aan de Oecumenische Patriarch Athenagoras I: "Moge de heilige Geest ons leiden langs de weg van verzoening, opdat de eenheid van onze Kerken een steeds stralender teken wordt van hoop en troost voor de hele mensheid" H. Paus Paulus VI, Brief, Aan de Oecumenische Patriarch Athenagoras I (13 jan 1970)