Paus Pius XI - 29 juni 1931
NON ABBIAMO BISOGNO Over de verdediging van de Katholieke Actie |
|||
► | Overwegingen en gevolgtrekkingen | ||
► | Hierdoor worden de onvervreemdbare rechten der Kerk miskend |
De Kerk van Jezus Christus heeft nooit de rechten en plichten van de staat met betrekking tot de opvoeding van de jeugd betwist. Wij zelf hebben ze in het geheugen geroepen en ze verkondigd in onze onlangs verschenen Paus Pius XI - Encycliek
Divini illius Magistri
Over de christelijke opvoeding
(31 december 1929): en deze rechten en plichten zijn onbetwistbaar zolang ze blijven binnen de grenzen van de eigen bevoegdheden van de staat; deze bevoegdheden op hun beurt zijn duidelijk omschreven door het doel van de staat, dat heel zeker niet enkel een lichamelijk en stoffelijk doel is, maar dat wel uit zichzelf noodzakelijkerwijze beperkt blijft binnen de grenzen van het natuurlijke, van het aardse, van het tijdelijke. De universele, goddelijke opdracht daarentegen, die de Kerk van Jezus Christus van Hem persoonlijk ontving en wel zo, dat ze deze niet kan meedelen en zich hierin ook niet kan doen vervangen: deze opdracht strekt zich uit tot het eeuwige, het hemelse, het bovennatuurlijke; van de ene kant is deze orde strikt verplichtend voor ieder redelijk schepsel, en van de andere kant moet krachtens zijn eigen natuur al het overige hieraan onder- of nevengeordend worden.
De Kerk van Jezus Christus blijft heel zeker binnen de grenzen van haar opdracht, niet alleen wanneer ze in de zielen de allereerste en onontbeerlijke beginselen van het bovennatuurlijk leven neerlegt, maar ook wanneer ze dat leven bevordert en ontwikkelt naar gelang zij omstandigheden, bevattelijkheid, wijze en middelen geschikt oordeelt, ook met de bedoeling onderlegde en waardevolle medewerkers te vormen voor het hiërarchisch apostolaat. Van Jezus Christus stamt de plechtige verklaring, dat Hij juist gekomen is, opdat de zielen niet alleen een zekeren aanvang van het bovennatuurlijk leven, enkele beginselen er van zouden hebben, maar opdat ze het in de grootste overvloed zouden hebben: "Ego veni ut vitam habeant et abundantius habeant." - "Ik ben gekomen opdat zij het leven hebben en het overvloedig" (Joh. 10, 10) En Jezus zelf heeft de eerste grondslagen van de Katholieke Actie gelegd, door zelf Zijn apostelen en leerlingen tot medewerkers voor Zijn goddelijk apostolaat te kiezen en te vormen, welk voorbeeld onmiddellijk door de eerste apostelen werd nagevolgd, gelijk betuigd staat in de heilige Schrift.
Het is bijgevolg een niet te rechtvaardigen aanmatiging, die tevens onverenigbaar is met den naam en belijdenis van katholiek, wanneer eenvoudige gelovigen de Kerk en haar opperhoofd komen voorhouden wat volstaat en ook volstaan moet voor de christelijke opvoeding en vorming van de zielen en om in de samenleving, en vooral in de jeugd, de beginselen van het geloof en de volle uitwerking er van in het leven te handhaven en te bevorderen.
Naast deze niet te rechtvaardigen aanmatiging treedt ook nog duidelijk aan het licht een volslagen onbevoegdheid en volkomen onwetendheid omtrent de kwesties waarover het hier gaat. De gebeurtenissen van de laatste dagen moeten allen de ogen geopend hebben, omdat ze zo klaarblijkelijk hebben uitgewezen wat men in weinige jaren aan echt godsdienstig leven, aan christelijke en burgerlijke opvoeding heeft weten te ontwrichten en werkelijk te vernietigen, in plaats van te redden. Gij weet, eerbiedwaardige broeders, bisschoppen van Italië, uit uw ervaring als zielzorgers, wat een ernstige en verderfelijke dwaling het is te geloven en te doen geloven, dat de werkzaamheid, die de Kerk in de Katholieke Actie ontplooit, voldoende vervangen is en overbodig geworden door het godsdienstonderricht op school en door het geestelijk adviseurschap voor de jeugdverenigingen van partij en regiem. Beide zijn heel zeker noodzakelijk; zonder deze zouden school en genoemde verenigingen onvermijdelijk en heel spoedig, door onontkoombare logische en psychologische noodzakelijkheid, heidense instellingen worden. Beide zijn dus noodzakelijk maar volstaan niet; inderdaad, door dit godsdienstonderricht en door dit geestelijk adviseurschap kan de Kerk van Jezus Christus slechts een minimum van haar geestelijke en bovennatuurlijke werkzaamheid ontplooien, en dan nog op een terrein en in een omgeving, die niet van haar afhankelijk zijn; want hier wordt de aandacht geboeid door vele andere onderwijsstoffen, door heel andere oefeningen, onder onmiddellijke leiding van overheidspersonen, die dikwijls weinig of helemaal niet welwillend gezind zijn en van wie niet zelden, door woord en voorbeeld, een tegenovergestelde invloed uitgaat.
Wij zeiden, dat de gebeurtenissen van de laatste dagen ten slotte hebben uitgewezen - zonder nog de mogelijkheid van twijfel open te laten - wat men in weinige jaren aan echt godsdienstig leven en aan opvoeding - wij zeggen niet aan christelijke, maar ook slechts aan zedelijke en burgerlijke - heeft weten te vernielen en vernietigen, in plaats van te redden.
Wij hebben inderdaad een godsdienstzin aan het werk gezien, die in verzet komt tegen de verordeningen van het hogere kerkelijke gezag en die beveelt of er toe aanspoort haar verordeningen niet na te komen; een godsdienstzin, die tot een vervolging uitgroeit en tracht te vernietigen wat het hoofd van de Kerk - gelijk iedereen weet - het meest van gewicht acht en wat hem het meest ter harte gaat; een godsdienstzin, die overslaat - en ook laat overslaan - tot beledigende woorden en daden tegen de persoon van de vader van alle gelovigen, zodat men zelfs tegen hem de kreten heeft geuit: "Weg met hem" en "Dood aan de paus"; werkelijk een eerste stap tot vadermoord. Een dergelijke godsdienstzin is in geen enkel opzicht verenigbaar met de katholieke leer en praktijk, maar staat daarentegen veeleer, zo sterk als maar denkbaar is, met beide in tegenstelling.
Deze tegenstelling wordt nog sterker in zichzelf en nog noodlottiger in haar gevolgen, wanneer het een tegenstelling is niet alleen in uiterlijk gestelde en voltrokken feiten, maar ook in beginselen en leerstellingen, die men tot program en grondslag verklaart.