Het volk van God in zijn totaliteit wordt uitgedaagd door de synodale roeping die haar eigen is. De circulariteit tussen de sensus fidei, waarmee alle gelovigen zijn gemarkeerd, de onderscheiding die plaatsvindt in de verschillende niveaus waar synodaliteit gerealiseerd wordt, en het gezag van degene die de pastorale dienst van eenheid en bestuur uitoefent, beschrijft de dynamiek van de synodaliteit. Deze circulariteit bevordert de waardigheid van de gedoopten en de medeverantwoordelijkheid van allen, waardeert de aanwezigheid van de charisma's die door de Heilige Geest in het volk van God zijn uitgestort, erkent het specifieke dienstwerk van de herders die in een collegiale en hiërarchische gemeenschap met de bisschop van Rome staan, en zorgt ervoor dat synodale processen en praktijken worden uitgevoerd in trouw aan het depositum fidei en in een houding van luisteren naar de Heilige Geest voor de vernieuwing van de zending van de Kerk.

In dit perspectief is de deelname van de lekengelovigen essentieel. Zij vormen de overgrote meerderheid van het volk van God en er valt veel te leren van hun deelname aan de verschillende uitdrukkingsvormen van het leven en de zending van kerkelijke gemeenschappen, van de volksvroomheid en de pastoraal in haar geheel, alsook van hun specifieke competentie op de verschillende gebieden van het culturele en sociale leven. Paus Franciscus, Postsynodale Apostolische Exhortatie, Over de verkondiging van het Evangelie in de wereld van vandaag - Naar aanleiding van de Bisschoppensynode 2012 over de nieuwe evangelisatie, Evangelii Gaudium (24 nov 2013), 126

Daarom is het onontbeerlijk dat zij worden geraadpleegd wanneer de onderscheidingsprocessen in het kader van de synodale structuren in gang worden gezet. Het is dus noodzakelijk om de hindernissen te overwinnen die worden gevormd door het gebrek aan vorming en aan erkende ruimten waarin de lekengelovigen zich kunnen uitdrukken en kunnen handelen en van een klerikale mentaliteit die hen in de marge van het kerkelijke leven dreigt te houden. Paus Franciscus, Postsynodale Apostolische Exhortatie, Over de verkondiging van het Evangelie in de wereld van vandaag - Naar aanleiding van de Bisschoppensynode 2012 over de nieuwe evangelisatie, Evangelii Gaudium (24 nov 2013), 102 Daarom moet de vorming van een volwassen kerkelijk bewustzijn een prioritair engagement zijn, dat op institutioneel niveau moet worden vertaald in een regelmatige synodale praxis.

Bovendien moet het principe dat hiërarchische en charismatische gaven beide essentieel zijn in de Kerk op basis van de leer van het Tweede Vaticaans Concilie vastberaden gevaloriseerd worden. 2e Vaticaans Concilie, Constitutie, Over de Kerk, Lumen Gentium (21 nov 1964), 4 Vgl. Congregatie voor de Geloofsleer, "De Kerk verjongt" - Aan de Bisschoppen van de Katholieke Kerk - over de verhouding tussen de hiërarchische en charismatische gaven in het leven en de zending van de Kerk, Iuvenescit Ecclesia (15 mei 2016), 10 Dit impliceert de deelname aan het synodale leven van de Kerk van religieuze gemeenschappen, van de bewegingen en van de nieuwe kerkelijke gemeenschappen. Aangezien ze vaak voortkomen uit de impulsen van de charismatische gaven van de Heilige Geest voor de vernieuwing van het leven en de zending van de Kerk, kunnen zij allemaal belangrijke ervaringen aanbieden van een synodale articulatie van het gemeenschapsleven en van de dynamiek van gemeenschappelijke onderscheiding die in hun midden in praktijk wordt gebracht, samen met stimulansen om nieuwe wegen van evangelisatie te identificeren. In sommige gevallen stellen ze ook voorbeelden voor van integratie van de verschillende kerkelijke roepingen in het perspectief van de communio-ecclesiologie.

In de synodale roeping van de Kerk is het charisma van de theologie geroepen om een specifieke dienst te bewijzen. Het omvat het luisteren naar het Woord van God, het sapiëntiële, wetenschappelijke en profetische geloofsverstaan, de onderscheiding van de tekenen des tijds in het licht van het evangelie en de dialoog met de maatschappij en de culturen in dienst van de verkondiging van het evangelie. Samen met de geloofservaring en het contempleren van de waarheid door het gelovige volk en de prediking door de herders draagt de theologie bij tot het steeds dieper doordringen in het evangelie. 2e Vaticaans Concilie, Constitutie, Over de Goddelijke openbaring, Dei Verbum (18 nov 1965), 8 Bovendien: "Zoals elke christelijke roeping is het theologenambt zowel persoonlijk als gemeenschappelijk en collegiaal van karakter". Internationale Theologische Commissie, Theologie vandaag: perspectieven, principes en criteria (29 nov 2011), 45 De kerkelijke synodaliteit verplicht de theologen er ook toe om op een synodale manier aan theologie te doen en de bekwaamheid te ontwikkelen om te luisteren, te dialogeren en de veelheid en verscheidenheid aan benaderingen en bijdragen te onderscheiden en te integreren.

De synodale dimensie van de Kerk moet tot uitdrukking komen in het tot stand brengen en leiden van processen van participatie en onderscheiding die kunnen getuigen van de dynamiek van de communio, die aan de basis ligt van alle kerkelijke beslissingen. Het synodale leven drukt zich uit in institutionele structuren en in processen die langs verschillende stadia (voorbereiding, viering, receptie) tot synodale handelingen leiden, waarbij de Kerk wordt opgeroepen op verschillende niveaus de synodaliteit die haar eigen is, te verwerkelijken.

Dit engagement vereist een aandachtig luisteren naar de heilige Geest, trouw aan de leer van de Kerk en tegelijkertijd creativiteit bij het opsporen en operationeel maken van de geschiktste instrumenten voor de geordende deelname van allen, de uitwisseling van de wederzijdse gaven, het indringende lezen van de tekenen van de tijd en de effectieve planning van de zending. Daartoe moet de implementatie van de synodale dimensie van de Kerk de erfenis van de oude ordening van de Kerk integreren en "bij de tijd brengen" met de synodale structuren die voortkomen uit de impuls van Vaticanum II en openstaan voor de creatie van nieuwe structuren. Paus Franciscus, Toespraak, Aula Paulus VI, Viering van de 50e verjaardag van de oprichting van de Bisschoppensynode (17 okt 2015), 5