• Database vol kerkelijke documenten
  • Geloofsverdieping
  • Volledig in het Nederlands
  • Beheerd door vrijwilligers

Zoeken in kerkelijke documenten en berichten

x
De afscheidsrede van Christus tijdens het paasmaal heeft speciaal betrekking op deze “gave” en “zelfgave” van de Heilige Geest. In het evangelie van Johannes wordt als het ware de diepste “logica” onthuld van het heilsmysterie dat van eeuwigheid af vervat is in Gods plan, als uitbreiding van de onuitsprekelijke gemeenschap van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. Het is de goddelijke “’logica” die van het mysterie van de Drie-eenheid leidt naar het mysterie van de verlossing van de wereld in Jezus Christus. De verlossing die de Zoon bewerkt heeft binnen de dimensies van de aardse geschiedenis van de mens – bewerkt in zijn “heengaan” door middel van het kruis en de verrijzenis – wordt tegelijkertijd in heel haar heilskracht overgedragen aan de Heilige Geest: degene die “van Mij ontvangen zal” (Joh. 16, 14). De woorden van de tekst van Johannes geven aan dat volgens het goddelijke plan het “heengaan” van Christus noodzakelijke voorwaarde is voor de “zending” en de komst van de Heilige Geest; zij zeggen ook dat toen de nieuwe heilbrengende zelfmededeling God begon, in de Heilige Geest.
Het is een nieuw begin ten opzichte van het eerste en oorspronkelijke begin van de heilbrengende zelfgave van God dat samenvalt met het mysterie van de schepping. Reeds in woorden van het boek Genesis lezen wij: “In het begin schiep God de hemel en de aarde...en de Geest van God (ruah Elohim) zweerde over de wateren” (Gen. 1, 1s.) Dit bijbelse begrip van schepping bevat niet alleen het tot-het-bestaan-roepen van het zijn van de kosmos, de gave van het bestaan dus, maar ook de aanwezigheid van de Geest van God in het scheppingswerk, dat wil zeggen het begin van de heilbrengende zelfmededeling van God aan alles wat Hij schept. Wat vooral geldt voor de mens die geschapen is naar het beeld en de gelijkenis van God: “Nu gaan Wij de mens maken, als beeld van Ons, op Ons gelijkend” (Gen. 1, 26). “Wij gaan maken”: kan men geloven dat het meervoud dat de Schepper hier sprekend over zichzelf gebruikt reeds op zekere wijze het mysterie van de Drie-eenheid suggereert, de aanwezigheid van de Drie-eenheid in het werk van de schepping van de mens? De christelijke lezer die de openbaring van dit mysterie kent, kan het ook in deze woorden weergegeven vinden. De inhoud van het boek Genesis staat ons in ieder geval toe in de schepping van de mens het eerste begin te zien van de heilbrengende zelfgave van God in de vorm van het “beeld en de gelijkenis” van zichzelf die Hij aan de mens verleend heeft.
De woorden die Jezus uitgesproken heeft in de afscheidsrede lijken dus ook gelezen moeten worden onder verwijzing naar dat “verre” maar fundamentele “begin” dat wij uit het boek Genesis kennen. “Als ik niet heenga, zal de Helper niet tot u komen. Nu Ik wel ga, zal Ik Hem tot u zenden.” Als Christus zijn “heengaan” beschrijft als voorwaarde voor de “komst” van de Helper, dan Hij het nieuwe begin van de heilbrengende zelfmededeling van God in de Heilige Geest met het mysterie van de verlossing. Het is bovenal een nieuw begin, omdat de zonde zich geplaatst heeft tussen het eerste begin en heel de mensengeschiedenis, te beginnen met de erfzonde. Die zonde is verzet tegen de aanwezigheid van de Geest van God in de schepping en vooral verzet tegen de heilbrengende zelfmededeling van God aan de mens. Sint Paulus schrijft dat juist vanwege de zonde “de schepping...onderworpen is aan een zinloos bestaan..., altijd door kreunt en barensweeën lijdt” en “vurig verlangt naar de openbaring van Gods kinderen” (Rom. 8, 19-22).
Daarom zegt Jezus in de zaal van het Laatste Avondmaal, het cenakel: “Het is goed voor u dat Ik heenga”; “Nu Ik wel heenga, zal Ik Hem tot u zenden” (Joh. 16, 7). Het “heengaan” van Christus door middel van het kruis heeft de kracht van verlossing – en dit betekent ook een nieuwe aanwezigheid van de Geest van God in de schepping: het nieuwe begin van de zelfmededeling van God aan de mens in de Heilige Geest. “En het bewijs dat ge zonen zijt: Hij heeft de Geest van zijn Zoon in ons gezonden die roept:: Abba, Vader!”, schrijft de apostel Paulus in de brief aan de Galaten (Gal. 4, 6) Vgl. Rom. 8, 15 . De Heilige Geest is de Geest van de Vader, zoals de woorden van de afscheidsrede in het cenakel bevestigen. Hij is tegelijk de Geest van de Zoon, de Geest van Jezus Christus, zoals de apostelen en in het bijzonder Paulus van Tarsus Vgl. Gal. 4, 6 Vgl. Fil. 1, 19 Vgl. Rom. 8, 11 zullen belijden. Met de zending van deze Geest “in ons” begint zich te voltrekken wat “de schepping vurig verlangt”, zoals wij in de brief aan de Romeinen lezen.

De prijs voor de komst van de Heilige Geest is het “heengaan” van Christus. De aankondiging van dit “heengaan” heeft de droefheid van de apostelen veroorzaakt Vgl. Joh. 16, 6 , welke haar dieptepunt zal bereiken bij het lijden en de dood op Goede Vrijdag, maar op haar beurt “zal deze droefenis in vreugde verkeren” Vgl. Joh. 16, 20 . Christus zal immers in zijn verlossend “heengaan” de heerlijkheid van de verrijzenis en de hemelvaart naar de Vader opnemen. Zo is dus bij het “heengaan” van de Meester, een heengaan dat “goed” is, want dank zij dit heengaan zou een andere “Trooster” komen Vgl. Joh. 16, 7 . Tegen de prijs van het kruis dat de verlossing heeft bewerkt, uit kracht van heel het paasmysterie van Jezus Christus, komt de Heilige Geest om vanaf de dag van Pinksteren met de apostelen te blijven, met de Kerk en in de Kerk, en door middel van de Kerk in de wereld.

Het nieuwe begin van de zelfmededeling van de drie-ene God in de Heilige Geest door Jezus Christus, de Verlosser van de mens en de wereld, wordt op deze wijze definitief verwerkelijkt.

Document

Naam: DOMINUM ET VIVIFICANTEM
Over de Heilige Geest in het leven van de Kerk en de wereld
Soort: H. Paus Johannes Paulus II - Encycliek
Auteur: H. Paus Johannes Paulus II
Datum: 18 mei 1986
Copyrights: © 1986 Stg. Verkondiging van het Bisdom Roermond
Bewerkt: 14 september 2021

Opties

Internetadres
Print deze pagina
Dit document bestellen
Startpagina van dit document
Inhoudsopgave van dit document
Referenties naar dit document
Referenties vanuit dit document
RK Documenten wordt mogelijk gemaakt door donaties van gebruikers.
© 1999 - 2024, Stg. InterKerk, Schiedam, test