H. Paus Johannes Paulus II - 30 december 1988
Gehele landen en naties waarin de godsdienst en het christelijke leven eens zeer bloeiend waren en in staat waren levende en werkdadige geloofsgemeenschappen te doen ontstaan, worden nu zwaar op de proef gesteld door de voortdurende verspreiding van de onverschilligheid, het secularisme en het atheïsme, waardoor zij soms zelfs radicaal veranderen. Het gaat in het bijzonder om de landen en naties van de zogenaamde Eerste Wereld, waarin de economische welvaart en het consumptisme, ook al gaan ze gepaard met ontstellende situaties van armoede en ellende, een leven ingeven en in stand houden dat geleid wordt “alsof God niet bestaat”. De godsdienstige onverschilligheid en de totale praktische onbeduidendheid van God voor de problemen van het leven, ook voor de ernstige, zijn niet minder zorgwekkend en vernietigend als het openlijke atheïsme. En ook het christelijke geloof dreigt te verdwijnen uit de meest belangrijke ogenblikken van het leven, zoals de geboorte, het lijden, de dood, ook al blijft het bestaan in enige van zijn traditionele een vormelijke uitingen. Vandaar het opdringen van enorme vragen en raadsels, die zonder antwoord blijven en de hedendaagse mens blootstellen aan troosteloze ontgoocheling of aan de verleiding om het menselijk leven zelf dat deze vragen stelt, te elimineren.
In andere streken of naties zijn daarentegen tot nu toe zeer levendige tradities van vroomheid en christelijke volksreligiositeit bewaard gebleven; maar dit zedelijke en geestelijke erfgoed dreigt nu verloren te gaan onder de greep van veelvuldige processen, in het bijzonder van de secularisatie en van de verspreiding van sekten. Alleen een nieuwe evangelisatie kan de groei verzekeren van een helder en diep geloof dat van deze tradities een kracht voor echte vrijheid kan maken. Het is zeker dringend noodzakelijk overal het christelijke weefsel van de maatschappij te herstellen.
Maar voorwaarde daarvoor is dat het christelijk weefsel van de kerkelijke gemeenschappen zelf, welke in die landen en naties leven, hersteld wordt.
De lekengelovigen zijn krachtens hun deelname aan het profetische ambt van Christus diep betrokken bij deze taak van de Kerk. Het is in het bijzonder hun taak te getuigen dat het christelijke geloof het enige volledig geldige antwoord is op de vragen en verwachtingen die het leven aan iedere mens en aan iedere maatschappij stelt, een antwoord dat min of meer bewust door allen onderscheiden en afgesmeekt wordt. Dat zal mogelijk zijn als de lekengelovigen de kloof tussen het evangelie en het leven zullen weten te overbruggen door in hun dagelijkse activiteit in gezin, werk en maatschappij weer de eenheid te brengen van een leven dat in het Evangelie de inspiratie en de kracht vindt om zich volledig te verwerkelijken.
Ik herhaal nogmaals voor alle mensen van deze tijd de hartstochtelijke oproep waarmee ik mijn pastorale dienst begonnen ben:
“Vreest niet! Opent de deuren voor Christus, ja maakt ze wijd open! Opent de grenzen van de staten, van de economische en politieke systemen, van de uitgestrekte gebieden van cultuur, beschaving en ontwikkeling voor zijn heilzame macht. Vreest niet! Christus weet “wat er in de mens steekt”. Alleen Hij weet het. Heden ten dage weet de mens zo vaak niet wat er in hem steekt, in het diepst van zijn geest, van zijn hart. Hij is zo dikwijls onzeker van de zin van zijn leven hier op aarde. Hij wordt overweldigd door twijfels die in wanhoop veranderen. Laat dus Christus tot de mens spreken – dat vraag ik u, dat smeek ik u met nederigheid en vertrouwen. Alleen Hij heeft woorden van leven, van eeuwig leven zelfs” H. Paus Johannes Paulus II, Homilie, Plechtige ambstaanvaarding op het Sint-Pietersplein (22 okt 1978), 5.
De deuren openzetten voor Christus, Hem ontvangen in de ruimte van de eigen mensheid, is geenszins een bedreiging voor de mens, maar de enige weg die afgelegd moet worden als men de mens in heel zijn werkelijkheid wil erkennen en hem wil verheffen tot zijn eigenlijke waarde.
De levende synthese die de lekengelovigen tot stand zullen weten te brengen tussen het Evangelie en de dagelijkse plichten van het leven, zal het meeste schitterende en overtuigende getuigenis zijn dat niet de vrees maar het zoeken en aanhangen van Christus de beslissende factor is voor de vorming van nieuwe levenspatronen die meer in overeenstemming zijn met de menselijke waardigheid.
De mens wordt door God bemind! Dat is de heel eenvoudige en verbijsterende boodschap die de Kerk aan de mens verschuldigd is, Het woord en het leven van iedere Christen kunnen en moeten deze boodschap laten weerklinken: ”God heeft je lief, Christus is gekomen voor jou, Christus is voor jou" “de weg, de waarheid en het leven”. (Joh.14, 6) Deze nieuwe evangelisatie is niet alleen gericht op de afzonderlijke personen maar ook op gehele groepen van de bevolking in hun diverse situaties, milieus en culturen.
Zij is bestemd om mondige kerkelijke gemeenschappen te vormen, waarin het geloof dus heel zijn oorspronkelijke betekenis uitstraalt en realiseert van het aanhangen van Christus en zijn evangelie, van sacramentele ontmoeting en gemeenschap met Hem, van een bestaan dat in liefde en dienstbaarheid geleefd wordt.
De lekengelovigen moeten hun aandeel vervullen in de vorming van dergelijke kerkelijke gemeenschappen, niet alleen door een actieve en verantwoordelijke deelname aan het gemeenschapsleven en dus door hun onvervangbare getuigenis, maar ook door hun missionaire geestdrift en actie voor degenen die nog niet geloven of die niet meer het geloof dat zij bij het doopsel ontvangen hebben praktiseren.
De lekengelovigen moeten door een systematisch werk van catechese een kostbare en meer dan ooit noodzakelijke bijdrage leveren voor de nieuwe generaties. De synodevaders hebben met dankbaarheid het werk van de catechisten ontvangen en zij hebben erkend dat deze “een taak van groot gewicht hebben in de bezieling van de kerkelijke gemeenschappen” Bisschoppensynodes, Propositiones n.a.v. de 10e Bisschoppensynode over de Leken (30 okt 1987), 10. Ongetwijfeld zijn de christelijke ouders de eerste en onvervangbare catechisten van hun kinderen; zij zijn daartoe bekwaam gemaakt door het Sacrament van het Huwelijk. Maar wij moeten ons allen tevens bewust zijn van het “recht” dat iedere gedoopte heeft om onderricht, opgevoed en begeleid te worden in het geloof en christelijk leven.
