Bezield door de grootse zorg voor het gezin verleende de heilige Johannes Paulus II, als vervolg op de Bisschoppensynode van 1980 over het gezin en de postsynodale apostolische exhortatie H. Paus Johannes Paulus II - Postsynodale Apostolische Exhortatie
Familiaris Consortio
Over de taken van het christelijk gezin in de wereld van deze tijd
(22 november 1981) van 1981, met de apostolische constitutie H. Paus Johannes Paulus II - Apostolische Constitutie
Magnum Matrimonii Sacramentum
Oprichting van het Pauselijk Instituut voor studie van huwelijk en gezin (7 oktober 1982) een vaste juridische vorm aan het Pauselijk Instituut Johannes Paulus II voor de Studie over Huwelijk en Gezin, dat verbonden is aan de Pauselijke Lateraanse Universiteit. Van toen af heeft dit instituut vruchtbaar werk verricht van theologische verdieping en pastorale vorming, zowel in de centrale vestiging van Rome, als in de secties buiten de stad Rome, die intussen op alle continenten aanwezig zijn.

Meer recent is de Kerk een verder synodaal traject ingegaan door opnieuw het onderwerp huwelijk en gezin in het middelpunt van de belangstelling te plaatsen, op de eerste plaats in de Bijzondere vergadering van 2014, die gewijd was aan de “Pastorale uitdagingen van het gezin in de context van de evangelisatie”, en vervolgens in de Gewone vergadering van 2015 over “De roeping en de zending van het gezin in Kerk en wereld”. De voltooiing van deze intense weg is de postsynodale apostolische exhortatie Paus Franciscus - Postsynodale Apostolische Exhortatie
Amoris Laetitia
Over vreugde van de liefde
(19 maart 2016), gepubliceerd op 19 maart 2016, geweest.

Dit synodale seizoen heeft de Kerk gebracht tot een hernieuwd bewustzijn van het evangelie van het gezin en de nieuwe pastorale uitdagingen waarop de Christengemeenschap geroepen is een antwoord te geven. Het centrale karakter van het gezin in de trajecten van “pastorale bekering” Vgl. Paus Franciscus, Postsynodale Apostolische Exhortatie, Over de verkondiging van het Evangelie in de wereld van vandaag - Naar aanleiding van de Bisschoppensynode 2012 over de nieuwe evangelisatie, Evangelii Gaudium (24 nov 2013), 26-32 van onze gemeenschappen en “missionaire verandering van de Kerk” Vgl. Paus Franciscus, Postsynodale Apostolische Exhortatie, Over de verkondiging van het Evangelie in de wereld van vandaag - Naar aanleiding van de Bisschoppensynode 2012 over de nieuwe evangelisatie, Evangelii Gaudium (24 nov 2013), 19-49 vereist dat - ook op het niveau van de academische vorming - in het reflecteren over huwelijk en gezin nooit het pastorale perspectief en de aandacht voor de wonden van de mensheid minder worden. Als een vruchtbare theologische verdieping van de pastoraaltheologie niet tot stand kan worden gebracht met verwaarlozing van het bijzondere kerkelijke profiel van het gezin Vgl. 2e Vaticaans Concilie, Constitutie, Over de Kerk, Lumen Gentium (21 nov 1964), 11, ontgaat anderzijds de kostbare bijdrage van het denken en de reflectie - die op de meest diepgaande en nauwgezette wijze de waarheid van de openbaring en de wijsheid van de traditie van het geloof met het oog op een beter begrijpen van de huidige tijd onderzoeken - niet aan het pastorale gevoel zelf van de Kerk. “Het welzijn van het gezin is doorslaggevend voor de toekomst van de wereld en de Kerk. (...) Het is heilzaam aandacht te schenken aan de concrete werkelijkheid, omdat ‘de uitnodiging en het appèl van de Geest ook in de historische gebeurtenissen zelf weerklinken’, door middel waarvan ‘de Kerk geleid kan worden tot een dieper begrip van het onuitputtelijk mysterie van huwelijk en gezin’”. Paus Franciscus, Postsynodale Apostolische Exhortatie, Over vreugde van de liefde, Amoris Laetitia (19 mrt 2016), 31 Vgl. H. Paus Johannes Paulus II, Postsynodale Apostolische Exhortatie, Over de taken van het christelijk gezin in de wereld van deze tijd, Familiaris Consortio (22 nov 1981), 4

De antropologisch-culturele verandering die vandaag alle aspecten van het leven beïnvloedt en een analytische en diverse benadering vereist, staat het ons niet toe ons te beperken tot praktijken in de pastoraal en de zending die vormen en modellen uit het verleden weerspiegelen. Wij moeten bewuste en hartstochtelijke vertolkers zijn van de wijsheid van het geloof in een context waarin het individu minder dan in het verleden wordt ondersteund door de maatschappelijke structuren in zijn affectieve leven en het leven in het gezin. Bij het heldere voornemen trouw te blijven aan het onderricht van Christus moeten wij derhalve met het verstand van de liefde en met wijs realisme kijken naar de werkelijkheid van het gezin vandaag in heel zijn complexiteit, met zijn licht- en schaduwzijden. Paus Franciscus, Postsynodale Apostolische Exhortatie, Over vreugde van de liefde, Amoris Laetitia (19 mrt 2016), 32

Om deze redenen heb ik het opportuun geacht een nieuwe juridische inrichting te geven aan het Instituut Johannes Paulus II, opdat “de ver vooruitziende intuïtie van de heilige Johannes Paulus II, die deze academische instelling sterk heeft gewild, vandaag nog beter erkend en gewaardeerd (kan) worden in haar vruchtbaarheid en actualiteit”.Paus Franciscus, Toespraak, Tot de academische gemeenschap van het Pauselijk Instituut Johannes Paulus II voor de Studie van Huwelijk en Gezin (27 okt 2016) Daarom ben ik tot het besluit gekomen een Theologisch Instituut voor de Wetenschappen van Huwelijk en Gezin op te richten en daarbij het interessegebied uit te breiden zowel inzake de nieuwe dimensies van de pastorale taak en de zending van de Kerk, als met betrekking tot de ontwikkelingen van de menswetenschappen en de antropologische cultuur op een zo voor de cultuur van het leven fundamenteel gebied.

Met onderhavig Motu proprio richt ik het Pauselijk Theologisch Instituut Johannes Paulus II voor de Wetenschappen van Huwelijk en Gezin op, dat verbonden met de Pauselijke Lateraanse Universiteit opvolger van en een vervanging is van het Pauselijk Instituut Johannes Paulus II voor de Studie van Huwelijk en Gezin, opgericht met de apostolische constitutie H. Paus Johannes Paulus II - Apostolische Constitutie
Magnum Matrimonii Sacramentum
Oprichting van het Pauselijk Instituut voor studie van huwelijk en gezin (7 oktober 1982), en hiermee ophoudt te bestaan. Het zal niettemin gepast zijn dat de oorspronkelijke inspiratie die het Instituut voor de Studie van Huwelijk en Gezin, dat opgehouden heeft te bestaan, in het leven riep, een zo groot mogelijk terrein van de inzet van het nieuwe Theologische Instituut blijft bevruchten door daadwerkelijk ertoe bij te dragen het ten volle te laten beantwoorden aan de hedendaagse eisen van de pastorale zending van de Kerk.

Het nieuwe Instituut zal binnen de pauselijke instellingen als academisch centrum een referentiepunt vormen ten dienste van de zending van de universele Kerk, op het gebied van de wetenschappen die huwelijk en gezin betreffen en betreffende thema’s die verband houden met het fundamentele verbond van man en vrouw ten opzichte van de zorg voor de voortplanting en de schepping.

De bijzondere verhouding van het nieuwe Theologisch Instituut met de bediening en het leerambt van de Heilige Stoel zal verder worden versterkt door de bevoorrechte relatie die het, in de vormen die wederzijds zullen worden overeengekomen, zal aangaan met de Congregatie voor de Katholieke Opvoeding, met het Dicasterie voor de Leken, Familie en Leven en met de Pauselijke Academie voor het Leven.

§1. Het zo vernieuwde Pauselijk Theologisch Instituut zal de eigen structuren aanpassen en voor de noodzakelijke instrumenten - leerstoelen, docenten, programma’s, administratief personeel - zorgen om de wetenschappelijke en kerkelijke zending die het is toegewezen, te verwezenlijken.

§2. De academische instanties van het Theologisch Instituut zijn de Grootkandelier, de President en de Raad van het Instituut.

§3. Het Theologisch Instituut heeft de bevoegdheid iure proprio zijn studenten de volgende academische graden te verlenen: het Doctoraat in de Wetenschappen van Huwelijk en Gezin; het Licentiaat in de Wetenschappen van Huwelijk en Gezin; het Diploma in de Wetenschappen van Huwelijk en Gezin.

Hetgeen is vastgelegd door onderhavig Motu proprio zal verder worden uitgewerkt en  bepaald in de eigen Statuten, goedgekeurd door de Heilige Stoel. In het bijzonder zal men ervoor zorgen op de meest geschikte wijzen te zoeken om de samenwerking en vergelijking op het gebied van didactiek en onderzoek te bevorderen tussen de autoriteiten van het Theologisch Instituut en die van de Pauselijke Lateraanse Universiteit.

Tot aan de goedkeuring van de nieuwe Statuten zal het Theologisch Instituut tijdelijk bestuurd worden volgens de tot nu toe in het Instituut Johannes Paulus II voor Studie van Huwelijk en Gezin vigerende normen, inbegrepen de structurering in secties en de betreffende normen, in de mate waarin deze niet tegengesteld zijn aan onderhavig Motu proprio.

Ik verorden dat dit alles wat ik heb besloten met deze apostolisch brief in de vorm van een Motu proprio, in alle onderdelen wordt nagevolgd, ongeacht welke tegengestelde bepalingen ook, hoe vermeldenswaardig ook, en bepaal dat dit wordt gepromulgeerd door middel van een publicatie in het dagblad L’Osservatore Romano, waarbij dit op de dag van de promulgatie in werking treedt, en dat dit vervolgens opgenomen zal worden in de Acta Apostolicae Sedis.

Gegeven te Rome bij Sint Pieter, 8 september, Feest van de Geboorte van de heilige Maagd Maria, 2017, het vijfde jaar van mijn pontificaat.

Franciscus