De Icoon van Christus Pantokrator (Albeheerser) herinnert in zijn zeldzame kunstzinnige schoonheid aan de woorden van de psalmist: “Geen mens is u gelijk in edele gestalte, beminnelijk is uw gelaat” (Ps. 45, 3).

De heilige Johannes Chrysostomos betrok deze lofprijzing op de Heer Jezus en schreef: “Christus was in de bloei van zijn leven, in de kracht van de geest, en in Hem straalde een dubbele schoonheid, die van de ziel en die van het lichaam.” (PG 52, 479)

In haar beeldtaal vormt deze icoon de samenvatting van de eerste oecumenische concilies, omdat zij erin slaagt zowel de pracht van Jezus’ mensheid als de glans van zijn godheid uit te drukken.

Christus is gekleed in een rode tuniek met daaroverheen een donkerblauwe mantel. De beide kleuren herinneren aan zijn twee naturen, terwijl de gouden weerschijn wijst op de goddelijke Persoon van het Woord. Aan zijn rechter schouder hangt een gouden stola: symbool van zijn eeuwig priesterschap. Zijn gelaat, majesteitelijk en sereen, omzoomd door een dichte haarkrans en omgeven door een aureool met een kruis, vormt de weergave van het trigramma “O Ω N” (“Hij die is”), wat weer verwijst naar de openbaring van de Naam van God in Exodus 3, 14. In de bovenhoeken van de icoon staan de twee digramma’s of letterparen “IC - XC” (“Jezus Christus”), die de titel vormen van de afbeelding zelf.

De rechterhand, waarvan duim en wijsvinger naar elkaar toegebogen zijn en elkaar raken (als verwijzing naar de tweevoudige natuur van Christus in de eenheid van de Persoon), maakt het gebaar dat typisch is voor het zegenen. De linkerhand houdt het evangeliarium vast, dat versierd is met drie sloten en met parels en waardevolle stenen. Het evangelie, symbool en samenvatting van het Woord van God, heeft tegelijkertijd ook een liturgische betekenis, vanwege het feit dat in iedere Eucharistieviering daar een passage uit wordt voorgelezen en bij de consecratie de woorden van Jezus zelf worden uitgesproken.

De afbeelding, die een schitterende synthese is van naturalistische en symbolische gegevens, is een uitnodiging tot beschouwing en navolging. Ook vandaag blijft Jezus, door de Kerk die zijn Bruid en zijn mystiek Lichaam is, de mensheid zegenen en door zijn evangelie verlichten, dat het authentieke boek is van de waarheid, van het geluk en van het heil van de mens.

In augustus van het jaar 386 hoorde Augustinus, terwijl hij zich in de tuin bevond, een stem die zei: “Neem en lees, neem en lees” H. Augustinus, Belijdenissen, Confessiones. 8, 12, 29. Het Compendium van de Catechismus van de Katholieke Kerk, als synthese van het Evangelie van Jezus dat door de catechese van de Kerk onderwezen wordt, is een uitnodiging om het boek van de waarheid te openen en te lezen, ja om het te verslinden, zoals de profeet Ezechiël deed Vgl. Ez. 3, 1-14

_____________________________
THEOPHANES VAN KRETA (1546), Christusicoon, Stavronikitaklooster, Berg Athos