COMPENDIUM VAN DE CATECHISMUS VAN DE KATHOLIEKE KERK
(Soort document: Catechismus-Compendium)
28 juni 2005
ARTIKEL 1 - Het Sacrament van het Doopsel
Hoe wordt het eerste Sacrament van de initiatie genoemd?
Het wordt vooral het
Doopsel genoemd, naar de centrale rite waarmee het gevierd wordt: dopen betekent “onderdompelen” in het water. Wie wordt gedoopt, wordt ondergedompeld in de dood van Christus en verrijst met Hem als een “nieuwe schepping” (
2 Kor. 5, 17). Het wordt ook “het bad van de wedergeboorte en vernieuwing door de heilige Geest” (
Tit. 3, 5) genoemd, of ook wel “verlichting”, want de gedoopten worden “kinderen van het licht” (
Ef. 5, 8).
Hoe wordt het Doopsel in het Oude Verbond voorafgebeeld?
In het Oude Verbond zijn er verschillende voorafbeeldingen van het Doopsel: het
water, bron van leven en dood; de
Ark van Noach, die redding biedt door middel van het water; de
doortocht door de Rode Zee, die Israël bevrijdt uit de slavernij van Egypte; de
doortocht door de Jordaan die Israël binnenleidt in het beloofde land, beeld van het eeuwige leven.
Wie brengt deze voorafbeeldingen tot vervulling?
Jezus Christus, die zich aan het begin van zijn openbaar leven door Johannes de Doper laat dopen in de Jordaan; aan het kruis laat Hij uit zijn doorboorde zijde bloed en water stromen, tekenen van het Doopsel en de Eucharistie, en na de verrijzenis vertrouwt Hij zijn apostelen deze zending toe: “Gaat dus en maakt alle volkeren tot mijn leerlingen en doopt hen in de naam van de Vader en de Zoon en de heilige Geest en leert hun te onderhouden alles wat Ik u bevolen heb” (
Mt. 28, 19).
Sinds wanneer dient de Kerk het Doopsel toe, en aan wie?
Sinds de dag van Pinksteren dient de Kerk het Doopsel toe aan wie gelooft in Jezus Christus.
Waarin bestaat de wezenlijke rite van het Doopsel?
De wezenlijke rite van het Doopsel bestaat in het onderdompelen van de kandidaat in het water of in het gieten van water over zijn hoofd, terwijl de naam wordt aangeroepen van de Vader, en de Zoon en de heilige Geest.
Wie kan het Doopsel ontvangen?
Iedere persoon die nog niet is gedoopt, kan het Doopsel ontvangen.
Waarom doopt de Kerk kleine kinderen?
Omdat zij, geboren als zij zijn met de erfzonde, het Doopsel nodig hebben om uit de macht van de Boze te worden bevrijd, en overgebracht te worden naar het rijk van de vrijheid van de kinderen Gods.
Wat wordt er van een dopeling gevraagd?
Van elke dopeling wordt de belijdenis van het geloof gevraagd, die in geval het een volwassene betreft door deze zelf, of door de ouders en door de Kerk wordt uitgesproken in geval het een kind betreft. Ook de peter en meter en heel de kerkgemeenschap dragen een deel van de verantwoordelijkheid voor de voorbereiding op het Doopsel (catechumenaat), evenals voor de ontwikkeling van het geloof en de doopgenade.
De gewone bedienaars van het Doopsel zijn de bisschop en de priester; in de latijnse Kerk ook de diaken. In geval van nood mag eenieder dopen, mits hij de intentie heeft te doen wat de Kerk doet. Hij giet water uit over het hoofd van de dopeling en spreekt de trinitaire doopformule uit: “Ik doop u in de naam van de Vader en de Zoon en de heilige Geest.”
Is het Doopsel noodzakelijk voor het heil?
Het Doopsel is noodzakelijk voor het heil voor diegenen aan wie het evangelie is verkondigd en die de mogelijkheid hebben om dit Sacrament te vragen.
Kan men zonder het Doopsel gered worden?
Omdat Christus gestorven is voor het heil van allen, kunnen ook zonder Doopsel diegenen gered worden, die omwille van het geloof sterven (
Doopsel van bloed), de geloofsleerlingen, en ook allen die door de genade daartoe gedreven, zonder Christus en de Kerk te kennen, oprecht God zoeken en zich inspannen zijn wil te volbrengen (
Doopsel van begeerte). Wat betreft de kinderen die zonder Doopsel gestorven zijn: de Kerk vertrouwt hen in haar liturgie toe aan de barmhartigheid van God.
Welke uitwerkingen heeft het Doopsel?
Het Doopsel vergeeft de erfzonde, alle persoonlijke zonden en de straffen ten gevolge van zonde; het doet delen in het goddelijk leven van de Drie-eenheid door de heiligmakende genade, de genade van de rechtvaardiging die de dopeling inlijft in Christus en zijn Kerk; het doet delen in het priesterschap van Christus en vormt de grondslag van de gemeenschap met alle christenen; het schenkt de goddelijke deugden en de gaven van de heilige Geest. De gedoopte behoort voor altijd aan Christus toe: hij is immers getekend met het onuitwisbaar zegel van Christus (
merkteken).
Welke betekenis heeft de christelijke naam die bij de Doop ontvangen wordt?
De naam is belangrijk, want God kent ieder bij name, dat wil zeggen in zijn eenmaligheid. Bij het Doopsel krijgt de christen een eigen naam in de Kerk, bij voorkeur de naam van een heilige, opdat deze de gedoopte een voorbeeld van heiligheid biedt en hem verzekert van zijn voorspraak bij God.
© 2005, Libreria Editrice Vaticana
© 2005, Vert.: Werkgroep Compendium
Deze werkvertaling is uitgangspunt geweest voor de officiële uitgave. Deze versie wordt binnenkort geconformeerd aan de officiële uitgave.
