Paus Franciscus - 14 september 2016
Dierbare broeders en zusters, goedendag!
Gedurende dit Jubileum hebben we verschillende malen nagedacht over het feit dat Jezus zich met een unieke tederheid uitspreekt, teken van de aanwezigheid en van de goedheid van God. Vandaag staan we stil bij een ontroerende passage van het Evangelie Vgl. Mt. 11, 28-30 waarin Jezus zegt:”Kom allen naar Mij toe die afgemat en belast zijn, en Ik zal u rust geven. (...) kom bij Mij in de leer, omdat Ik zachtmoedig ben en eenvoudig van hart en u zult rust vinden voor uw ziel” (Mt. 11, 28-29). De uitnodiging van de Heer is verbazingwekkend: Hij nodigt eenvoudige mensen uit Hem te volgen, mensen belast door een zwaar leven, Hij nodigt mensen uit Hem te volgen die veel noden hebben en belooft hen dat ze bij Hem rust en verlichting zullen vinden. De uitnodiging staat in de gebiedende wijs “kom bij Mij”, “neem mijn juk op”, “leer van Mij”. Alle leiders van de wereld zouden dit wat graag kunnen zeggen! Laten we de betekenis zoeken van deze uitdrukkingen.
Het eerste bevel is: “Kom naar Mij”. Door zich te richten tot hen die afgemat en belast zijn, stelt Jezus zich voor als de Dienaar van de Heer uit het boek van de profeet Jesaja. De passage bij Jesaja luidt: “De Heer heeft mij als een leerling leren spreken, om uitgeputte mensen te kunnen bijstaan” (Jes. 50, 4). Bij deze door het leven uitgeputte mensen, voegt het Evangelie ook vaak de armen Vgl. Mt. 11, 5 en de kleine lieden. Vgl. Mt. 18, 6 Het gaat over hen die niet over eigen middelen beschikken en ook niet over belangrijke vriendschappen. Ze kunnen alleen op God vertrouwen. Bewust van hun eigen nederige en armzalige staat, zijn ze bewust dat ze van de barmhartigheid van de Heer afhankelijk zijn en dat ze van Hem hun enige mogelijk hulp moeten verwachten. De uitnodiging van Jezus geeft eindelijk antwoord op hun verwachting: door zijn leerlingen te worden, krijgen ze de belofte voor heel hun leven rust te vinden. Een belofte die aan het eind van het Evangelie wordt uitgebreid tot alle volkeren: “Ga – zegt Jezus tot de Apostelen - en maak alle volkeren tot leerling” (Mt. 28, 19). Door de uitnodiging te aanvaarden om in dit genadejaar het Jubileum te vieren, stappen de pelgrims overal ter wereld door de deur van de Barmhartigheid die in de kathedralen, in heiligdommen en vele kerken, in ziekenhuizen, in gevangenissen openstaat. Waarom gaan ze door deze deur van de Barmhartigheid? Om Jezus te vinden, om de vriendschap van Jezus te vinden, om de rust te vinden die alleen Jezus kan schenken. Die weg is uitdrukking van de bekering van elke leerling die Jezus volgt. En, bekering bestaat erin: de barmhartigheid van de Heer te ontdekken. Die is oneindig en onuitputtelijk: groot is de barmhartigheid van de Heer! Door de heilige deur binnen te gaan belijden we dus “dat de liefde aanwezig is in de wereld en dat die liefde sterker is dan de vele soorten kwaad waaronder de mens, het mensdom en de wereld gebukt gaan”. H. Paus Johannes Paulus II, Encycliek, Over de Goddelijke Barmhartigheid, Dives in Misericordia (30 nov 1980), 7
Het tweede bevel zegt: “Neem mijn juk op”. In de context van het Verbond gebruikt de Bijbelse traditie het beeld van het juk om de sterke band te benadrukken die het volk aan God bindt en, als gevolg hiervan, de onderwerping aan zijn wil zoals vertolkt door de wetten. In polemiek met de Schriftgeleerden en Wetgeleerden, legt Jezus de leerlingen zijn juk op waardoor de Wet haar vervulling vindt. Hij wil hen leren dat ze de Wil van God zullen leren kennen door middel van zijn Persoon: door middel van Jezus, niet door wetten en koude voorschriften die door dezelfde God worden veroordeeld. Het volstaat Matteüs 23 te lezen! Hij is het centrum van hun relatie met God, Hij is het hart van de relatie van de leerlingen onderling en Hij is de kern van het leven van elkeen. Door het “juk van Jezus” op te nemen treedt elke leerling in verbondenheid met Hem en wordt zo deelgenoot van het mysterie van zijn kruis en van het lot van de verlossing.
Zo volgt het derde bevel: “Leer van Mij”. Aan zijn leerlingen stelt Jezus een weg in het vooruitzicht van kennis en navolging. Jezus is geen meester die met gestrengheid aan andere lasten oplegt die Hijzelf niet draagt: dat verweet Hij aan Wetgeleerden. Hij richt zich tot de nederigen, de kleine en lijdende mensen, tot de behoeftigen want Hijzelf heeft zich klein en nederig gemaakt. Hij verstaat de arme en de lijdende mensen want hijzelf is arm en heeft lijden ervaren. Om de mensheid te redden heeft Jezus geen gemakkelijk weg bewandeld; integendeel, zijn weg was pijnlijk en moeilijk. De brief aan de Filippenzen herinnert er aan: “Hij heeft zich vernederd; Hij werd gehoorzaam tot de dood, de dood aan een kruis” (Fil. 2, 8). Het juk dat armen en onderdrukten dragen is hetzelfde juk dat Hij vóór hen heeft gedragen: daarom is zijn juk zacht. Hij heeft het lijden en de zonden van de hele mensheid op zich genomen. Voor de leerling betekent dus het juk van Jezus opnemen: zijn openbaring ontvangen en aanvaarden. In Hem heeft de barmhartigheid van God de armoede van de mensen op zich genomen en op die wijze aan allen de mogelijkheid tot redding gegeven. Waarom is Jezus in staat deze dingen te zeggen? Omdat Hij alles in allen is geworden, aan allen nabij, aan de armsten nabij! Hij was een herder tussen het volk, tussen de armen: werkte elke dag bij hen. Jezus was geen prins. Voor de Kerk is het slecht als de herders prinsen worden, verwijderd van het volk, verwijderd van de armen: dat is niet de geest van Jezus. Dat soort herders berispte Jezus, over hen zei Hij tot de mensen: “doet wat ze zeggen, maar niet wat ze doen”.
Dierbare broeders en zusters, ook wij kennen ogenblikken van vermoeidheid en ontgoocheling. Laten we ons dan deze woorden van de Heer herinneren. Ze bieden ons veel troost en helpen ons verstaan of we onze krachten echt voor het goede inzetten. Soms is onze vermoeidheid het gevolg van het feit dat we vertrouwen hebben gesteld in zaken die niet van wezenlijk belang zijn, dat we ons verwijderd hebben van wat echt waarde heeft in het leven. De Heer leert ons niet bevreesd te zijn om Hem te volgen, want de hoop die we op Hem stellen zal niet beschaamd worden. We zijn geroepen om van Hem te leren wat het betekent van barmhartigheid te leven om instrumenten van barmhartigheid te worden. Van barmhartigheid leven om instrumenten van barmhartigheid te zijn. Leven van barmhartigheid betekent: nood voelen aan de barmhartigheid van Jezus en wanneer we nood aan vergiffenis ervaren, nood aan troost, dan leren we barmhartig te zijn voor de anderen. De blik vast gericht houden op de Zoon van God doet ons verstaan hoe lang de weg nog is; maar tegelijk vervult het ons van vreugde omdat we weten dat we met Hem op weg zijn en nooit alleen zijn. Vat moed dus, vat moed! Laten we ons de vreugde niet ontstelen leerlingen van de Heer te zijn. “Maar Padre, ik ben zondaar, wat kan ik doen?” – “Laat je door de Heer bekijken, open je hart, voel zijn blik op jou, zijn barmhartigheid en je hart zal gevuld worden met vreugde, met de vreugde van de vergiffenis, als je nader bij komt om vergiffenis te vragen”. Laten we ons niet de hoop ontstelen dit leven samen met Hem en met de kracht van zijn troost, te leven. Dankjewel.
