H. Paus Paulus VI - 24 augustus 1968
Vereerde, dierbare, allerdierbaarste medebroeders!
Benedicamus Domino! We zegenen en danken de Heer die deze broederlijke ontmoeting heeft beschikt. Ieder van u begroeten. wij met al de verering, de genegenheid, de diepe en rijk geschakeerde gevoelens die ons, nederige opvolger van Petrus maar kunnen worden ingegeven door de liefde van de Heer Jezus Christus en door onze gezamenlijke uitverkiezing tot het herderlijk bestuur en zelfvergeten dienstbaarheid aan de Kerk. Tevens gaat onze begroeting en onze zegen uit naar alle bisschoppen en ordinarissen van Latijns Amerika die hier door u worden vertegenwoordigd, naar de priesters, naar de religieuzen, naar alle gelovigen: naar heel de heilige katholieke Kerk van dit grote vasteland.
Vereerde medebroeders! We kunnen u de diepe ontroering niet verhelen. die ons op dit ogenblik aangrijpt. We staan er zelf verwonderd over, dat wij ons in uw midden bevinden. Het eerste persoonlijke bezoek van een paus aan zijn broeders en zonen op Amerikaans grondgebied is zeker geen simpel, losstaand feit uit de dagkroniek. Het is, dunkt ons, een historische gebeurtenis die aansluit bij de lange en ingewikkelde en moeizame geschiedenis van de evangelisatie in dit onbegrensde gebied. Een gebeurtenis die er de erkenning van vormt, de bekrachtiging, de feestelijke viering en tevens de bekroning van een eerste tijdperk dat eeuwen beslaat. Tegelijkertijd vormt dit bezoek, vandaag, door een samenloop van profetische omstandigheden, hier het begin van een nieuw tijdperk in het leven van de Kerk. We dienen ons scherp bewust te zijn van dit gezegende tijdstip dat door beschikking van de Voorzienigheid een definitief en beslissend' tijdstip schijnt te worden. Graag zouden we u lang willen onderhouden over uw missionaire en pastorale verleden, om eer te bewijzen aan allen die de voren van het evangelie hebben getrokken door deze akkers: zulke wijde, taaie, open akkers en tegelijk zo'n moeilijk terrein om er het geloof te verbreiden en aan dat geloof de echte religieuze en sociale vitaliteit mee te geven. Christus' kruis is hier geplant, het katholicisme ingevoerd, mateloos veel moeite heeft men gedaan om deze streken te evangeliseren. Talloze grote werken zijn er tot stand gebracht; met weinig mensen en middelen zijn er bewonderenswaardige resultaten bereikt, kortom: over heel het vasteland is de naam uitgedragen van onze enige Verlosser Jezus Christus; de Kerk is er opgebouwd en een Geest verbreid waarvan wij op deze dag de gloed en de stuwkracht aan den lijve ondervinden. Gods zegen over dit grootse werk! Gods zegen over al degenen, die er hun leven aan hebben besteed! Gods zegen over u, dierbare broeders, die u hebt gewijd aan deze reusachtige onderneming!
Maar, zoals wij allen weten, het werk is niet af. Integendeel: het werk dat reeds is verricht, legt zijn eigen beperkingen bloot: het verwijst duidelijk naar nieuwe behoeften; het vereist iets nieuws en iets groots. De toekomst vergt een inspanning, een durf, een offerbereidheid die de Kerk grote zorgen baren. We leven in een uur van algehele bezinning. Als een overweldigende golf slaat ook bij ons de eigen onrust binnen. van onze tijd en vooral van deze landen die streven naar volledige ontwikkeling en intussen worden verontrust door het besef van het economisch, sociaal, politiek en zedelijk gebrek aan evenwicht. Ook de herders van de Kerk- zo is het toch? - delen de hunkeringen van de volkeren in de huidige fase van de beschavingsgeschiedenis. Ook zij, de leiders, de leraars, de profeten van geloof en van genade, bemerken iets van. de instabiliteit die ons allen bedreigt. Wij delen uw leedwezen, broeders, wij delen uw vrees. Op onze hoge post in het mystieke schip van de Kerk bemerken ook wij, en zeker niet in mindere mate, de storm die om ons woedt en op ons neerkomt. Maar neem ook van ons, broeders, al bent u persoonlijk sterker en moediger dan wij, het woord aan dat Jezus zijn leerlingen aan boord van een schip toeriep, toen Hij hun in een nacht vol gevaar op de woedende golven verscheen: 'Ik ben het. Vreest niet!' (Mt. 14, 27). Ja, wij willen u weer de herhaalde aansporing van de Meester laten horen: 'Wees niet bevreesd' (Lc. 12, 32). Voor de Kerk is dit een uur om moedig te zijn, om te vertrouwen op de Heer.
Sta ons toe in, enkele alinea's kort de vele dingen samen te vatten die ons op het hart liggen aangaande uw heden en uw nabije toekomst U verwacht van ons geen volledige verhandelingen. Wij weten hoe zorgvuldig en hoe bekwaam deze tweede algemene conferentie van het Latijns-Amerikaans episcopaat is voorbereid: op uw aanstaande vergaderingen zult u uw eigen problemen grondiger behandelen. Wij beperken ons tot het aanwijzen van een drievoudige richting waarin u uw activiteit kunt ontplooien als bisschoppen, opvolgers van de apostelen, behoeders en leraars van het geloof, herders van het volk van God.