Het sacrament van het huwelijk is als trouwe en onontbindbare verbintenis tussen een man en een vrouw, die geroepen zijn om elkaar wederzijds te ontvangen en het leven te ontvangen, een grote genade voor de menselijke familie. De Kerk heeft de vreugde en de plicht deze genade te verkondigen aan iedere persoon en in iedere context. Zij voelt vandaag op een nog dringendere wijze de verantwoordelijkheid de gedoopten opnieuw te doen ontdekken hoe Gods genade werkzaam is in hun leven - ook in de moeilijkste situaties - om hen te brengen tot de volheid van het sacrament. Terwijl de synode de gezinnen waardeert en aanmoedigt die de schoonheid van een christelijk huwelijk eer aandoen, wil zij de pastorale onderscheiding bevorderen van de situaties waarin het ontvangen van deze gave moeilijk wordt gewaardeerd, of op een andere wijze in gevaar wordt gebracht. Met deze gelovigen een  pastorale dialoog levend houden om de rijping van een coherent openstaan voor het evangelie van huwelijk en gezin in zijn volheid is een zware verantwoordelijkheid. Herders moeten de elementen ontdekken die de evangelisatie en de menselijke en geestelijke groei van hen die door de Heer aan hun zorg zijn toevertrouwd, kunnen bevorderen.

265 Synodevaders stemmend: placet - 236; non placet - 21 -> aangenomen.

De pastoraal dient duidelijk de evangelische boodschap voor te houden en de positieve elementen die in de situaties die nog niet of niet meer daaraan beantwoorden, op te pakken. In veel landen woont een stijgende aantal paren samen zonder een canoniek of een burgerlijk huwelijk. In sommige landen bestaat het traditionele huwelijk dat wordt geëngageerd tussen families en vaak in verschillende etappes wordt gevierd. In andere landen groeit integendeel het aantal van hen die na lange tijd te hebben samengewoond vragen om een viering van het huwelijk in de kerk. Voor eenvoudig samenwonen wordt vaak gekozen ten gevolge van een algemene mentaliteit die zich verzet tegen instellingen en definitieve verplichtingen, maar ook door het wachten op een bestaanszekerheid (werk en een vast salaris). Ten slotte worden in andere landen de feitelijke (de facto) verbintenissen steeds talrijker, niet alleen door het afwijzen van de waarden van het gezin en het huwelijk, maar ook door het feit dat door de maatschappelijke omstandigheden huwen wordt gevoeld als een luxe, zodat materiële ellende ertoe aanzet feitelijke verbintenissen te hebben. Al deze situaties dienen constructief onder ogen te worden gezien door te trachten deze te veranderen in een gelegenheid voor een weg naar bekering tot de volheid van het huwelijk en het gezin in het licht van het Evangelie.

265 Synodevaders stemmend: placet - 213; non placet - 47 -> aangenomen.

Een keuze voor het burgerlijk huwelijk of in verschillende gevallen eenvoudig samenwonen wordt vaak niet gemotiveerd door vooroordelen of weerstand tegen een sacramentele verbintenis, maar door culturele of toevallige situaties. In veel omstandigheden is de beslissing om samen te wonen een teken van een relatie die zich werkelijk wil richten op een perspectief van stabiliteit. Deze wil, die wordt vertaald in een duurzame, betrouwbare en voor het leven openstaande band, kan worden beschouwd als een verplichting waarop een weg naar het sacrament van het huwelijk, ontdekt als het plan van God met het eigen leven, kan worden geënt. De weg van groei die kan leiden naar een sacramenteel huwelijk, zal moeten worden bemoedigd door het erkennen van de trekken die eigen zijn aan edelmoedige en duurzame liefde: het verlangen om het welzijn van de ander vóór dat van zichzelf te zoeken; de ervaring van gevraagde en geschonken vergeving; het streven om een gezin te stichten dat niet in zichzelf opgesloten is en openstaat voor het welzijn van de kerkgemeenschap en de hele maatschappij. Gedurende dit traject zullen de tekenen van liefde die nu juist overeenkomen met de weerspiegeling van Gods liefde in een authentiek huwelijksplan, op hun waarde geschat kunnen worden.

265 Synodevaders stemmend: placet - 218; non placet - 42 -> aangenomen.

De problemen betreffende het gemengde huwelijk vragen om een bijzondere aandacht. Huwelijken tussen katholieken en andere gedoopten “laten weliswaar een bijzonder karakter zien, maar het is goed de elementen ervan op de juiste wijze tot hun recht te laten komen en  te ontwikkelen, zowel vanwege hun intrinsieke waarde, als vanwege de bijdrage die zij kunnen leveren aan de oecumenische beweging”. Met het oog daarop “moet men streven ... naar een hartelijke samenwerking tussen de katholieke en niet-katholieke bedienaar, reeds vanaf de tijd van voorbereiding op huwelijk en bruiloft”. H. Paus Johannes Paulus II, Postsynodale Apostolische Exhortatie, Over de taken van het christelijk gezin in de wereld van deze tijd, Familiaris Consortio (22 nov 1981), 78 Omtrent het delen van de eucharistie wordt eraan herinnerd dat “de beslissing om de niet-katholieke partij bij het huwelijk wel of niet toe te laten tot de eucharistische communie genomen moet worden conform de algemene normen die in dezen zowel voor de Oosterse Christenen als de andere Christenen bestaan, en rekening houdend met deze bijzondere situatie, dat wil zeggen dat twee gedoopte christenen het sacrament van een christelijk huwelijk ontvangen. Hoewel de echtgenoten bij een gemengd huwelijk de sacramenten van doopsel en huwelijk gemeenschappelijk hebben, kan het delen van de eucharistie alleen maar een uitzondering zijn en moeten in elk geval de aangegeven bepalingen in acht worden genomen [...]”. Pauselijke Raad ter bevordering vd Eenheid vd Christenen, Richtlijnen voor de toepassing van de beginselen en normen inzake de oecumenische beweging, Oecumenisch Directorium (25 mrt 1993). 159-160

265 Synodevaders stemmend: placet - 229; non placet - 29 -> aangenomen.

De huwelijken met een verschil in eredienst vertegenwoordigen een bevoorrechte plaats voor een interreligieuze dialoog in het dagelijks leven en kunnen een teken zijn van hoop voor de religieuze gemeenschappen, vooral waar situaties van spanning bestaan. De leden van het paar delen de betreffende geestelijke ervaringen of een weg van religieus zoeken, als een van de twee nog niet gelovig is. Vgl. 1 Kor. 7, 14 Huwelijken met een verschil in eredienst brengen enkele bijzondere moeilijkheden met zich mee, hetzij met betrekking tot de christelijke identiteit van het gezin, hetzij met betrekking tot de godsdienstige opvoeding van de kinderen. De echtgenoten zijn geroepen het gevoel van aantrekkingskracht aan het begin steeds meer te veranderen in het oprechte verlangen naar het welzijn van de ander. Deze openheid verandert ook het behoren tot een verschillende religie in een kans voor verrijking van de geestelijke hoedanigheid van de relatie. Het aantal gezinnen dat bestaat uit een huwelijksverbintenis met een verschil in eredienst neemt toe in de missiegebieden en ook in landen met een lange christelijke traditie en schept de noodzaak te voorzien in een pastorale zorg die gedifferentieerd is al naar gelang de verschillende maatschappelijke en culturele contexten. In sommige landen waar geen vrijheid van godsdienst bestaat, is de christelijke echtgenoot/echtgenote verplicht over te gaan tot een ander godsdienst om te kunnen huwen en kan men geen canoniek huwelijk vieren, noch de kinderen dopen bij een verschil in eredienst. Daarom moeten wij de noodzaak benadrukken dat ten opzichte van allen de vrijheid van godsdienst wordt geëerbiedigd.

265 Synodevaders stemmend: placet - 236; non placet - 24 -> aangenomen.

Gemengde huwelijken en huwelijken met een verschil in eredienst laten meer op pastoraal dan op normatief vlak aspecten zien van vruchtbare mogelijkheden en van veelvuldige kritieke punten die niet gemakkelijk zijn op te lossen, zoals de godsdienstige opvoeding van de kinderen, de deelname aan het liturgisch leven van de echtgenoot/echtgenote, het delen van de geestelijke ervaring. Om constructief de verschillen in de orde van het geloof onder ogen te zien is het noodzakelijk bijzondere aandacht te wijden aan personen die een dergelijke huwelijksverbintenis aangaan, en dat niet alleen in de periode vóór het huwelijk. Bijzondere uitdagingen gaan paren en gezinnen aan waarbij de ene partner katholiek en de ander niet-gelovig is. In deze gevallen is het noodzakelijk te getuigen van het vermogen van het Evangelie om zich te vereenzelvigen met deze situaties om de opvoeding van de kinderen tot het christelijk geloof mogelijk te maken.

265 Synodevaders stemmend: placet - 223; non placet - 36 -> aangenomen.

Bijzondere moeilijkheden laten de situaties zien die de toegang tot het doopsel van personen betreffen die zich in een complexe huwelijkssituatie bevinden. Het betreft personen die een vaste huwelijksverbintenis hebben gesloten in een tijd dat tenminste één van hen het christelijk geloof nog niet kende. De bisschoppen zijn geroepen in deze gevallen een pastorale onderscheiding in praktijk te brengen die is afgestemd op hun geestelijk welzijn.

265 Synodevaders stemmend: placet - 205; non placet - 52 -> aangenomen.

De Kerk maakt het gedrag van de Heer Jezus tot het hare, die in onbegrensde liefde zich voor iedere persoon zonder uitzondering heeft aangeboden. Paus Franciscus, Bul, Het gelaat van de Barmhartigheid - Afkondiging van het Buitengewone Jubileum van de Barmhartigheid, Misericordiae Vultus (11 apr 2015), 12 Ten overstaan van de gezinnen die de ervaring kennen in hun midden personen met een homoseksuele geaardheid te hebben, benadrukt de Kerk dat iedere persoon onafhankelijk van zijn seksuele geaardheid gerespecteerd dient te worden in zijn waardigheid en met respect opgenomen dient te worden, waarbij men ervoor zorgt “ieder kenmerk van discriminatie” te vermijden” . Congregatie voor de Geloofsleer, Overwegingen over voorstellen om wettelijke erkenning te geven aan verbintenissen tussen homoseksuele personen (3 juni 2003), 4 Men dient ook een bijzondere aandacht te reserveren voor de begeleiding van gezinnen waarin personen met een homoseksuele geaardheid leven. Omtrent projecten van gelijkstelling aan het huwelijk van verbintenissen tussen homoseksuele personen “bestaat er geen enkel fundament om zich analogieën eigen te maken of vast te stellen, zelfs geen verre, tussen homoseksuele verbintenissen en Gods plan met huwelijk en gezin”. Congregatie voor de Geloofsleer, Overwegingen over voorstellen om wettelijke erkenning te geven aan verbintenissen tussen homoseksuele personen (3 juni 2003), 4 De synode beschouwt het in elk geval als volslagen onaanvaardbaar dat de lokale Kerken in dezen onder druk worden gezet en dat internationale organisaties de financiële steun aan armen landen laten afhangen van het invoeren van wetten die een “huwelijk” tussen personen van hetzelfde geslacht instellen.

265 Synodevaders stemmend: placet - 221; non placet - 37 -> aangenomen.