H. Paus Johannes Paulus II - 15 augustus 1989
Het huwelijk met Maria is de juridische basis van het vaderschap van Jozef, zoals af te leiden valt uit de teksten van het Evangelie. Het is om aan Jezus de vaderlijke bescherming te verzekeren dat God Jozef als man van Maria kiest. Hieruit volgt dat het vaderschap van Jozef - een relatie welke hem zo dicht mogelijk bij Christus plaatst, die het doel is van iedere uitverkiezing en voorbestemming (Rom. 8, 28-29) - over het huwelijk met Maria loopt, over het gezin dus.
Ook al verklaren de evangelisten duidelijk dat Jezus ontvangen is van de heilige Geest en in dat huwelijk de maagdelijkheid bewaard is (Mt. 1, 18-25)(Lc. 1, 26-38), zij noemen Jozef toch de man van Maria en Maria de vrouw van Jozef (Mt. 1, 16.19.20.24).
Hoewel het voor de kerk belangrijk is de maagdelijke ontvangenis van Jezus te belijden, is het voor haar niet minder belangrijk het huwelijk van Maria met Jozef te verdedigen, omdat het vaderschap van Jozef daar juridisch van afhangt. Daardoor begrijpt men waarom de geslachten opgesomd zijn volgens de genealogie van Jozef.
"Waarom", vraagt de heilige Augustinus zich af, "moesten ze niet opgesomd worden via Jozef? Was Jozef soms niet de man van Maria? (...)". De Schrift bevestigt door middel van het gezag van de engel dat hij de man was.
Wees niet bevreesd, zegt hij, Maria uw vrouw, tot u te nemen; het kind in haar schoot is van de heilige Geest. Hem wordt bevolen de naam aan het kind te geven, hoewel het niet uit zijn zaad wordt geboren. De engel zegt: Zij zal een zoon ter wereld brengen die gij Jezus moet noemen.
De Schrift weet dat Jezus niet uit het zaad van Jozef ontvangen is, want als deze ongerust is over de oorsprong van haar zwangerschap, wordt hem gezegd: het komt van de heilige Geest. En toch wordt hem het vaderlijk gezag niet ontnomen, aangezien hem bevolen wordt de naam van het kind te geven. Tenslotte noemt de Maagd Maria zelf, die zeer wel wist dat ze Christus niet uit de huwelijksgemeenschap met hem ontvangen had, hem toch "Vader van Christus". H. Augustinus, Preken, Sermones. 51, 10.16: PL 38, 342
De zoon van Maria is ook zoon van Jozef krachtens de huwelijksband die hen verenigt: "Vanwege dat trouwe huwelijk verdienen beiden ouders van Christus genoemd te worden, niet alleen de moeder maar ook zijn vader, op dezelfde wijze waarop hij echtgenoot van de moeder van Christus was, beiden door de geest, niet door het vlees". H. Augustinus, Huwelijk en begeerte, De nuptiis et concupiscentia ad Valerium. I, 11, 12: PL 44, 421 Vgl. H. Augustinus, In discussie met de manicheeër Faustus, Contra Faustum Manichaeum (1 jan 397). III, 2: PL 42, 214
In dat huwelijk ontbrak geen van de vereisten voor het vormen van een huwelijk: "In die ouders van Christus zijn alle waarden van het huwelijk verwezenlijkt: het kind, de trouw, het sacrament. Wij kennen het kind dat de Heer Jezus zelf is; de trouw want er is geen sprake van echtbreuk; het sacrament want er is geen sprake van echtscheiding". H. Augustinus, Huwelijk en begeerte, De nuptiis et concupiscentia ad Valerium. I, 11, 13: PL 44, 421 Vgl. H. Augustinus, Opus imperfectum contra Iulianum. V, 12, 46: PL 44, 810
Als zij nagaan wat het wezen van het huwelijk is, dan leggen zowel Sint Augustinus als Sint Thomas van Aquino het steeds in de ondeelbare eenheid van geest in de eenheid van hart; in de eensgezindheid Vgl. H. Augustinus, In discussie met de manicheeër Faustus, Contra Faustum Manichaeum (1 jan 397). XXIII, 8: PL 42, 470-471 Vgl. H. Augustinus, De consensu Evangelistarum libri quattuor (1 jan 400). II, 1, 3: PL 34, 1072 Vgl. H. Augustinus, Preken, Sermones. 51, 13, 21: PL 38, 344-345 Vgl. H. Thomas van Aquino, Summa Theologiae. III, q. 29a. 2c, elementen die in dat huwelijk op voorbeeldige wijze verwezenlijkt zijn. Als God op het hoogtepunt van de heilsgeschiedenis zijn liefde voor de mensheid toont door de gave van het Woord, is het juist het huwelijk van Maria en Jozef dat in voile vrijheid de zelfgave verwerkelijkt in het ontvangen en uitdrukken van die liefde. Vgl. H. Paus Johannes Paulus II, Audiëntie, Theologie van het Lichaam,
Deel 1, De oorspronkelijke eenheid van man en vrouw,
catechese over het Boek Genesis
nr. 14, De vaststelling en de ontdekking van de echtelijke betekenis van het lichaam (9 jan 1980) Vgl. H. Paus Johannes Paulus II, Audiëntie, 15e Catechese in de reeks: Theologie van het Lichaam,
Deel 1, De oorspronkelijke eenheid van man en vrouw, De persoon, de mens wordt een gave in de vrijheid van de liefde (16 jan 1980) Vgl. H. Paus Johannes Paulus II, Audiëntie, Theologie van het Lichaam,
Deel 1, De oorspronkelijke eenheid van man en vrouw,
catechese over het Boek Genesis
nr. 19, Met het Sacrament van het lichaam weet de mens zich heilig (20 feb 1980) "In dit grote werk van de vernieuwing van alle dingen in Christus wordt het huwelijk, dat ook gezuiverd en vernieuwd wordt, een sacrament van het Nieuwe Verbond. Op de drempel van het Nieuwe Testament staat een echtpaar, zoals reeds aan het begin van het Oude Testament. Maar terwijl het echtpaar van Adam en Eva bron was geweest van het kwaad dat de wereld heeft overstroomd, vormt dat van Jozef en Maria de top van waar af de heiligheid zich over de hele aarde verspreidt. De Heiland is het heilswerk begonnen met deze maagdelijke en heilige gemeenschap waarin Hij zijn almachtige wil toont om het gezin, dit heiligdom van de liefde en deze wieg van het leven, te zuiveren en te heiligen". H. Paus Paulus VI, Toespraak, Tot de beweging "Equipe Notre-Dame", Het gezin, school van heiligheid (4 mei 1970), 7 Vgl. Paus Leo XIII, Apostolische Brief, Over het Heilig Huisgezin, Neminem Fugit (14 juni 1892). Overeenkomstige lof voor de Familie van Nazareth als absoluut model van het huisgezin vindt men bij voorbeeld hierin Vgl. Paus Benedictus XV, Motu Proprio, Over de oefeningen van godsvrucht ter ere van de H. Jozef in de maand maart; b.g.v. 50e verjaardag sinds de uitroeping van St. Jozef tot patroon van de Katholieke Kerk, Bonum sane (25 juli 1920)
Hoeveel lering vloeit daaruit nu voort voor het gezin. Aangezien "het wezen en de taken van het gezin uiteindelijk bepaald worden door de liefde" en "het gezin de zending ontvangt de liefde te bewaren, te openbaren en mede te delen, bij wijze van levende weerkaatsing van en waarachtige deelnemen aan de liefde van God voor de mensheid en de liefde van Christus de Heer voor zijn bruid de Kerk" H. Paus Johannes Paulus II, Postsynodale Apostolische Exhortatie, Over de taken van het christelijk gezin in de wereld van deze tijd, Familiaris Consortio (22 nov 1981), 17, moeten alle christelijke gezinnen zich spiegelen aan de heilige Familie, aan deze oorspronkelijke huiskerk. H. Paus Johannes Paulus II, Postsynodale Apostolische Exhortatie, Over de taken van het christelijk gezin in de wereld van deze tijd, Familiaris Consortio (22 nov 1981), 49 Vgl. 2e Vaticaans Concilie, Constitutie, Over de Kerk, Lumen Gentium (21 nov 1964), 1 Vgl. 2e Vaticaans Concilie, Decreet, Over het lekenapostolaat, Apostolicam Actuositatem (18 nov 1965), 11 Want "volgens het geheimenisvolle plan van God heeft de Zoon van God lange jaren verborgen geleefd in dat gezin; het is dus het oorspronkelijke model en het voorbeeld voor alle christelijke gezinnen". H. Paus Johannes Paulus II, Postsynodale Apostolische Exhortatie, Over de taken van het christelijk gezin in de wereld van deze tijd, Familiaris Consortio (22 nov 1981), 85
