Paus Franciscus - 8 december 2014
Aan de oorsprong van slavernij ligt vandaag evenals gisteren een mensopvatting, die de mogelijkheid aanvaardt de mens als een object te behandelen. Wanneer zonde het hart van de mens bederft en hem van zijn Schepper en zijn medemensen verwijdert, worden deze laatsten niet meer gezien als gelijkwaardige schepsels, als broeders en zusters in menselijkheid, maar als objecten. De mens, naar Gods beeld en gelijkenis geschapen, wordt door macht, bedrog, fysische of psychologische dwang van zijn vrijheid beroofd, gecommercialiseerd, herleid tot iemands eigendom, behandeld als middel en niet als doel.
Naast deze ontologische oorzaak – het afwijzen van de mensheid van de andere – dragen ook andere oorzaken bij om hedendaagse vormen van slavernij te verklaren. Daaronder denk ik vooral aan armoede, onderontwikkeling en uitstoting, vooral wanneer dit gepaard gaat met ontoegankelijkheid van het onderwijs of weinig of geen werkgelegenheid. Dikwijls zijn slachtoffers van mensenhandel en slavernij personen die een manier zochten om uit een situatie van extreme armoede te geraken, dikwijls in valse beloften van werk geloofden en die daarentegen terechtgekomen zijn in handen van criminele netwerken die mensenhandel organiseren. Deze netwerken maken handig gebruik van de moderne informatietechnologie om jongeren, en zeer jongeren, overal ter wereld te lokken.
Ook de corruptie van degenen die tot alles bereid zijn om zich te verrijken, moet onder de oorzaken van slavernij gerekend worden. Slavernij en mensenhandel vereisen namelijk een medeplichtigheid die dikwijls via de corruptie gaat van tussenpersonen, sommige leden van de politie of andere staatsinstellingen of andere burgerlijke en militaire instellingen. “Dat gebeurt wanneer de god van het geld en niet de mens, de menselijke persoon, in het midden staat van een economisch systeem. Ja, in het midden van ieder sociaal of economisch systeem moet de persoon staan, beeld van God, geschapen om het universum te beheren. Wanneer de persoon verplaatst wordt en de god van het geld in de plaats komt, heeft deze omkering der waarden plaats”. Paus Franciscus, Toespraak, Oude Synodeaula - Vaticaan, Tot een delegatie van de Internationale ontmoeting van volks bewegingen (28 okt 2014)
Andere oorzaken van slavernij zijn gewapende conflicten, geweld, criminaliteit en terrorisme. Vele personen worden ontvoerd om verkocht te worden, als strijder ingeschakeld te worden, seksueel uitgebuit te worden terwijl anderen gedwongen worden te migreren en alles achter te laten wat zij bezitten: grond, huis, eigendom, en familie. Deze laatsten worden ertoe gedreven een alternatief te zoeken voor deze verschrikkelijke omstandigheden, zelfs op gevaar af hun waardigheid en voortbestaan te verliezen, in deze vicieuze cirkel terecht te komen die hen ten prooi maakt van miserie, corruptie en de schadelijke gevolgen ervan.
