• Database vol kerkelijke documenten
  • Geloofsverdieping
  • Volledig in het Nederlands
  • Beheerd door vrijwilligers

Zoeken in kerkelijke documenten en berichten

x
De zending van Europa moet weer opleven

Enkele karakteristieke kenmerken van de tegenwoordige toestand van de volkeren in hun wederzijdse betrekkingen hebben wij in onze Paus Pius XII - Radiotoespraak
Ecce Ego
Kerst 1954
(24 december 1954)
trachtten te beschrijven onder een drievoudig opzicht:

  • de coëxistentie in de vrees,
  • de coëxistentie in de dwaling,
  • de coëxistentie of samenleving in de waarheid.

Heel bijzonder herinnerden wij toen aan de zending, die Europa, het christelijk Westen - als erfgenaam van een christelijke mentaliteit en van een christelijk levensgedrag, die zich in de loop van de eeuwen gevormd hebben - moet vervullen en die thans weer moet opleven door het beschouwen van de innerlijke en altijd aanwezige rijkdom van die erfenis en door moedig en actief de inhoud er van te benutten voor het nationale en internationale leven.

De conferentie van Genève
Hoe diep de verschillen zijn tussen de volkeren en hoe moeilijk het dikwijls is, deze op te lossen, heeft de conferentie in Genève in Juli ll., die zovele verwachtingen wekte bij haar opening, duidelijk aangetoond.
De verschillen in psychologie en karakter van de volkeren
Men moet echter aandacht schenken aan de steeds bredere en diepere aspecten van de psychologie en van de aard der volkeren en ook aan de innerlijke bewegingen en verschilpunten, die zij te zien geven, en tegelijkertijd aan de conflicten, waartoe zij kunnen leiden en in werkelijkheid maar al te vaak leiden. Het is duidelijk, dat de voorafgaande studie van deze problemen fundamenteel is voor het vredeswerk, zoals ook een beschouwing van de veranderingen in denken en voelen, waaraan de volkeren onderhevig zijn, hoogst nuttig is.
Internationale conflicten in de voorbije eeuwen
Nu is het zeker, dat de wereld in de eerste helft van deze eeuw onder vele opzichten totaal is veranderd op nationaal, economisch, sociaal, cultureel en ideologisch gebied. Het internationaal element trad door de groeiende wederzijdse afhankelijkheid van de volkeren steeds meer op de voorgrond; tegelijkertijd echter ontwaakte weer het nationaal gevoel, dat hinderpalen en moeilijkheden overwon, op sommige plaatsen zelfs met de onstuimigheid van het vuur. Elders is het economisch element en nauw daarmee verbonden het sociologisch element beslissend, beide bouwen op hechte theorieën en ideologieën, die zich tezamen ontwikkelden; hier blijft het echter vaak onzeker, of de overheersende ideologie vorm geeft aan het leven of het leven aan de ideologie. Omdat anderzijds niet zelden economie, sociologie, ideologie en leven van het ene volk verschillen van die van een ander, veroorzaakt juist dit verschil dikwijls scherpe onderlinge spanningen, waardoor men soms gedwongen wordt, een oplossing te zoeken in oorlogen. In de voorbije eeuwen hadden de internationale betrekkingen, hetzij zij vredelievend waren of de vrede bedreigden, nog niet de omvang en de invloed van tegenwoordig. Een scherp afgebakend leven en een autarkie van de verschillende volkeren of van kleine groepen van volkeren waren mogelijk; in het contact met andere volkeren konden ook dikwijls de eigen krachten van opkomende bewegingen en geschillen zich niet vrij ontwikkelen; alles bleef toen in plaats en tijd meer beperkt. De wereldrijken van vóór de christelijke tijd en het Romeinse rijk zelf zouden, als men ze afmeet naar de tegenwoordige kennis van de uitgestrektheid van de aarde en van het menselijk geslacht, ver achterblijven bij die van de tegenwoordige wereld. Toch voerden deze "wereldstaten" veel oorlogen en daarop volgden dan verhoudingen, die in de algemene geschiedenis gewoonlijk in grote lijnen op dezelfde wijze terugkeren, nl. van "overwinnaars en overwonnenen", van "onderwerpers en onderworpenen"; het harde van deze verhoudingen was verschillend en zij duurden kortere of langere tijd, maar leidden later meestal weer tot een min of meer dragelijke "modus vivendi", vooral als nieuwe generaties, die het persoonlijk lijden van de voorbije oorlogen niet hadden meegemaakt, de plaats innamen van de oude en heel bijzonder als de nauwe samenleving en samenwerking langzamerhand een sociale en zelfs een famiale vermenging van "overwonnenen" en "overwinnaars" tot stand hadden gebracht. Dit geleidelijk afnemen en uitsterven van psychische spanningen schijnt een van de wetten van de volkspsychologie, hoewel men toch rekening moet houden met de mogelijkheid van het ontstaan van nieuwe tegenstellingen. Maar al te dikwijls is dit niet het enige gevolg van de oorlogen uit het verleden. Er zijn genoeg voorbeelden in de geschiedenis, waarin een verzoening of een ontspanning niet werd bereikt, maar het conflict meerdere malen werd vernieuwd en ten slotte uitliep op de vernietiging, of de slavernij, of de volledige machteloosheid van de vijand.
Moeilijkheden voor de vorming van een volkerengemeenschap in de tegenwoordige tijd

In onze Paus Pius XII - Toespraak
Nous Croyons
Tot het VIde Internationale Congres voor Strafrecht
(3 oktober 1953)
en Paus Pius XII - Toespraak
Ci riesce
Over de staatsgemeenschappen en de volken over godsdienstvrijheid - tot het 5de nationaal Italiaans congres van de vereniging van katholieke juristen
(6 december 1953)
hebben wij deze en dergelijke problemen aangeraakt, en er op gewezen, dat een oplossing er van niet mogelijk is door een eenvoudig ja of neen, en tevens hebben wij enkele richtlijnen gegeven om die problemen te begrijpen en op te lossen. Wij hebben toen gewezen op het streven om een volkerengemeenschap te vormen en wij zeiden toen, dat die ten slotte niet moet steunen op de geweldige ontwikkeling van uitwisseling en verkeer, maar op een innerlijke drang, die voortkomt uit de eenheid van oorsprong, natuur en doel, en dat deze gemeenschap duidelijk moet dienen voor de volledige, door de Schepper gewilde ontplooiing van het individu, van de volkeren en van geheel de mensenfamilie door middel van een steeds toenemende samenwerking, met eerbiediging echter van het culturele en zedelijke erfdeel van de afzonderlijke groepen. Wij hebben vervolgens verschillende beletselen aangegeven, die een internationale volkerengemeenschap in de weg staan, beletselen, die groter worden, naargelang het getal van die volkeren vermeerdert. Bijv. de aangeboren of verworven gesteltenissen, die verschillen en dikwijls met elkaar in strijd zijn; gesteltenissen van overwegend geestelijke aard of met een hoofdzakelijk somatisch karakter, die werken op geheel het terrein van het verstand, van het gevoel, van de daad; eveneens de kwesties van ras en bloed, van plaats en klimaat, van opvoeding en gewoonte, van taal, geschiedenis en cultuur; alles wat de afzonderlijke mens en het afzonderlijke volk omringt en vormt. Insgelijks, de omstandigheden van eigendom en bezit, van economische vrijheid en afhankelijkheid, waarin een volk leeft of gedwongen wordt te leven en die, ofschoon zij niet de enige beslissende oorzaak zijn, toch een machtige invloed uitoefenen op heel zijn denken, zijn verlangen en zijn activiteit. Hierbij komen nog die talrijke natuurlijke strevingen of hartstochten, die zulk een grote rol spelen in het dagelijks leven van de individuen. Ofschoon zij streven naar doeleinden, die in zich goed zijn, bezitten zij toch in zich geen enkele norm van maat en van onderscheid, maar moeten deze ontlenen aan een hogere macht over de mens zelf om niet te ontaarden in ontbindende krachten, bijv. egoïsme, begeerte naar macht, zucht om zich uit te breiden, om te assimileren en om te absorberen.

De godsdienst als factor in de volkerengemeenschap
Onder de elementen, waarmee de statengemeenschappen rekening moeten houden, noemen wij ook de godsdienst. Deze kan op de betrekkingen van de staten onderling een verzoenende en kalmerende invloed uitoefenen, maar ook soms een scheidende en prikkelende. De godsdiensttwisten hebben hun eigen stempel gedrukt op de geschiedenis. Bewegingen van diepe godsdienstzin en echte geestdrift konden voeren tot heldhaftige offers; maar men moet daar ook bij beschouwen, dat het godsdienstige doel niet altijd volkomen zuiver werd gehouden; in vele gevallen werden er zeer aardse verlangens mee vermengd; als dus die oorlogen werden aangewakkerd door haat, onder een godsdienstig voorwendsel, dan overtroffen zij de andere oorlogen in verschrikkingen, wreedheid en verwoestingen; het fanatisme en niet de godsdienst was dan het ware motief.
Plicht om nieuwe wegen te zoeken voor de vrede
Tot besluit van het eerste punt van onze toespraak kunnen wij zeggen: ondanks natuurlijke en steeds groter en vuriger inspanning om ruime internationale betrekkingen en banden te verkrijgen, die noodzakelijk zijn en verheven van doel, roepen toch de harten van de mensen en van de volkeren, hun goede maar ook niet zelden hun verkeerde gevoelens en verlangens, hun geheime bedoelingen, de wereld rondom hen, de omstandigheden van buiten, de vaak scherp uiteenlopende belangen tegenstellingen op, spanningen, conflicten en ten slotte oorlogen met hun onvermijdelijke gevolgen voor beide oorlogvoerende partijen. Dit heeft zich in de loop van de geschiedenis tot nu toe herhaald. De tijd schijnt derhalve gekomen, dat de beschaafde wereld zich eerlijk moet afvragen, of zij moet berusten in een harde wet van de geschiedenis uit het verleden, of dat zij daarentegen nieuwe wegen moet beproeven om het menselijk geslacht van de terugkerende nachtmerrie van een oorlog te bevrijden. Dit moet dus de levendige belangstelling hebben van de verantwoordelijke openbare macht. En hierbij is de Kerk bereid, haar aandeel bij te dragen, haar krachten te geven volgens de wil zelf van haar goddelijke Stichter met. haar moederlijke zorg voor alles, wat bijdraagt tot een betere verstandhouding en tot een verzoening onder de volkeren.

Document

Naam: IL PROGRAMMA
Tot de leden van de Italiaanse vereniging ter bevordering van de verzoening onder de naties
Soort: Paus Pius XII - Toespraak
Auteur: Paus Pius XII
Datum: 13 oktober 1955
Copyrights: © 1955, Ecclesia Docens, uitg. Gooi & Sticht 0777
Vert.: Dr. M. H. Mulders C.ss.R.
Bewerkt: 7 november 2019

Referenties naar dit document

 
Geen documenten gevonden!
 
Geen dossiers gevonden!

Opties

Internetadres
Print deze pagina
Dit document bestellen
Startpagina van dit document
Inhoudsopgave van dit document
Referenties naar dit document
Referenties vanuit dit document
RK Documenten wordt mogelijk gemaakt door donaties van gebruikers.
© 1999 - 2024, Stg. InterKerk, Schiedam, test