Zoeken in kerkelijke documenten en berichten

Onder de elementen, waarmee de statengemeenschappen rekening moeten houden, noemen wij ook de godsdienst. Deze kan op de betrekkingen van de staten onderling een verzoenende en kalmerende invloed uitoefenen, maar ook soms een scheidende en prikkelende. De godsdiensttwisten hebben hun eigen stempel gedrukt op de geschiedenis. Bewegingen van diepe godsdienstzin en echte geestdrift konden voeren tot heldhaftige offers; maar men moet daar ook bij beschouwen, dat het godsdienstige doel niet altijd volkomen zuiver werd gehouden; in vele gevallen werden er zeer aardse verlangens mee vermengd; als dus die oorlogen werden aangewakkerd door haat, onder een godsdienstig voorwendsel, dan overtroffen zij de andere oorlogen in verschrikkingen, wreedheid en verwoestingen; het fanatisme en niet de godsdienst was dan het ware motief.